3 - 10 - 2022
رقابت تنگاتنگ دلار و نفت
۵۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه برنامهای است که قرار است در نشست این هفته اوپکپلاس به عنوان طرحی محدودکننده قیمت نفت اجرایی شود. هرچند تحلیلگران این تصمیم را به معنای سیگنال به رکود اقتصادی در بازار جهانی میدانند با این حال احتمال تصویب کاهش بیش از حد انتظار تولید نفت از سوی اوپکپلاس، منعکسکننده نگرانی گستردهای است که نسبت به کندی سریع اقتصاد جهانی در بحبوحه تحکیم سیاست پولی ایجاد کرده است.
قیمت نفت در بازارهای جهانی به دنبال قوی شدن دلار رو به کاهش گذاشته است. طی یک ماه گذشته نفت بیش از ۲۰ دلار از سقف قیمتی خود در ماه سپتامبر عقبنشینی کرده است. از سویی ادامه جنگ روسیه علیه اوکراین و تحریمهای غربی علیه این کشور، روسیه را بر آن داشته که نسبت به دخالت در بازار نفت مصممتر شود. هرچند طرح کاهش یک میلیون بشکه نفت از سوی روسیه به تنهایی ارائه نشده و به نظر میرسد عربستان هم با این طرح موافق است با این حال به گفته نمایندگان اوپکپلاس، تصمیم نهایی درباره میزان کاهش تولید، تا زمان دیدار وزیران گرفته نخواهد شد.
در همین حال رویترز به نقل از منابع آگاه نوشت احتمال اینکه اوپکپلاس از سقف تولید خود تا ۵۰۰ هزار بشکه بکاهد بسیار قوی است.
بهای نفت برنت مدت کوتاهی پس از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین در فوریه، به بالای ۱۲۵ دلار صعود کرد اما از آن زمان به ۸۵ دلار کاهش پیدا کرده و درآمد هنگفتی که تولیدکنندگان بزرگ شامل عربستان سعودی، روسیه، امارات متحده عربی و کشورهای دیگر این گروه از آن برخوردار شده بودند را کمتر کرده است.
دبیرخانه اوپک روز شنبه در بیانیهای اعلام کرد: وزیران اوپکپلاس که متشکل از ۲۳ کشور عضو است، روز چهارشنبه در مقر مرکزی این سازمان در وین دیدار میکنند. این گروه جلسات مجازی خود را به صورت ماهانه برگزار کرده است و انتظار نمیرفت حداقل تا پیش از پایان امسال، دیدار حضوری برگزار کند.
این خبر یک روز پس از تحریم شدن الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه و مسوول امور اوپکپلاس، توسط آمریکا اعلام شد. انتظار میرود اتحادیه اروپا هم در واکنش به الحاق چهار منطقه اوکراین به خاک روسیه، تحریمهای جدیدی را وضع کند اما معلوم نیست که آیا اشخاص هم هدف این تحریمها قرار خواهند گرفت یا خیر.سخنگوی وزارت خارجه اتریش در پاسخ به اینکه آیا سفر یک مقام روسی ارشد به وین، مشکلی ندارد، گفت: شخص نامبرده در حال حاضر تحت تحریمهای اتحادیه اروپا قرار ندارد.اوپک از موقعیت دیپلماتیک در پایتخت اتریش برخوردار است اما این موقعیت شامل روسیه نمیشود، زیرا عضو گروه اوپکپلاس است که رسمیت کمتری دارد.بر اساس گزارش بلومبرگ، بانکهایی نظیر «جیپیمورگان چیساند کو» اعلام کردهاند اوپکپلاس برای تثبیت قیمتها، ممکن است لازم باشد تولیدش را حداقل ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد. هلیما کرافت، استراتژیست ارشد کالا در شرکت «آر بیسی کپیتال» اعلام کرد که این گروه ممکن است کاهش تولیدی دو برابر این میزان را تصویب کند.تولیدکنندگان اوپکپلاس در دیداری که اوایل سپتامبر برگزار کردند، برای نخستینبار از سال ۲۰۲۰، کاهش اندک هدف تولیدشان به میزان ۱۰۰ هزار بشکه در روز را تصویب کرده بودند.در عین حال گزارشها نشان میدهد که اعضای اوپک تولید نفتخام خود را در سپتامبر به بالاترین سطح از سال ۲۰۲۰ افزایش دادهاند، با این حال این میزان افزایش نتوانسته به سهمیه سپتامبر برسد و همچنان ۶۴۰۰۰ بشکه کمتر از سهمیه روزانه این کارتل نفتی است. براساس این گزارش، تولید اوپک در سپتامبر گذشته ۸۱/۲۹ میلیون بشکه بوده که نسبت به ماه آگوست ۲۱ هزار بشکه بیشتر شده است.
سهمیه اوپک در آخرین ماه ۳۲/۱ میلیون بشکه کمتر از هدف تعیین شده است. هرچند عربستان توانسته تولید سپتامبر خود را در ۱۱ میلیون بشکه تثبیت کند، با این حال به نظر میرسد در صورتی که تحریمهای نفتی ایران برداشته شود، ایران بتواند ۵/۱ بشکه باقیمانده سهمیه اوپک را جبران کند.
استراتژی روسیه در بازار
تحلیلگران بازار میگویند قیمت نفت بین نگرانیها نسبت به رکود و افت تقاضا و ادامه محدودیت عرضه، گیر کرده است اما بسیاری در صنعت نفت نگران هستند کمبود عرضه با اجرای ممنوعیت اتحادیه اروپا برای واردات نفت روسیه در دسامبر و اجرای ممنوعیت مشابه برای واردات فرآوردههای نفتی روسیه در فوریه سال ۲۰۲۳، تشدید شود.اروپا در حال حاضر حدود دو میلیون بشکه در روز نفتخام و حدود یک میلیون بشکه در روز فرآوردههای نفتی از روسیه دریافت میکند. طبق برنامه فعلی، این واردات به اروپا دیگر ادامه پیدا نخواهد کرد اما میتواند در بازار جهانی تحت مکانیسم سقف قیمت که توسط اتحادیه اروپا، آمریکا و همپیمانانش تعیین میشود، بماند. پالایشگاهها، بیمهگران، کشتیرانان و معاملهگران تنها در صورتی که به این سقف قیمت و تدابیر مرتبط با آن پایبند بمانند، میتوانند معاملات نفت و فرآوردههای نفتی روسیه را انجام دهند.هدف از این مکانیسم، در ابتدا حفظ جریان نفت و فرآوردههای نفتی روسیه در بازار جهانی است اما در قیمت بسیار پایینتری که نوعی تنبیه برای مسکو بر سر حمله نظامی به اوکراین است عوامل ریسک متعددی وجود دارند که در حال حاضر معلوم نیستند که اصلیترین آنها این است که ولادیمیر پوتین رییسجمهور روسیه، سقف قیمت برای صادرات نفت و فرآوردههای نفتی را میپذیرد یا آنطور که تهدید کرده، عرضه را متوقف میکند تا اقتصادهای غربی را فلج کرده و عزم آنها را تضعیف کند.با فرض اینکه پوتین با ادامه جریان صادرات تحت یک سقف قیمت موافقت میکند، مشکل بعدی، پایبندی به مقررات تحریم و مسائل لجستیکی است. سقف قیمت در نظر گرفته شده برای صادرات روسیه، هنوز اعلام نشده است اما احتمالا قیمت مناسبی در مقایسه با تخفیفهایی خواهد بود که نسبت به بهای معاملات نفت برنت عرضه میکند.نفت برنت هفته گذشته به پایینترین رکورد ۹ ماه اخیر نزول کرد و از آگوست، به دلیل واهمه از وقوع رکود اقتصاد جهانی، تقریبا ۲۰ درصد کاهش قیمت داشته است. فرض بگیریم که قیمت نفت برنت تا دسامبر هنگامی که این ممنوعیت اجرایی میشود ۸۰ دلار و سقف قیمت نفت روسیه ۶۰ دلار خواهد بود. با این تخفیف، احتمالا کشورهایی در آسیا مانند چین و هند و همچنین واردکنندگان کوچکتر در آفریقا مانند آفریقایجنوبی علاقهمند به خرید دو میلیون بشکه در روز نفت روسیه خواهند بود که دیگر جایی در بازار اروپا ندارد.
اما و اگرهای تحریمها
اگر تقاضا برای این نفت ارزان، از عرضه فراتر رفته، مشکل تقلب یا دور زدن سقف قیمت، پیش خواهد آمد. بازیگرانی در صنعت نفت هستند که به دور زدن تحریمها کاملا آشنا هستند. با این حال، آمریکا و اتحادیه اروپا ممکن است مشکلی با تقلب در خصوص سقف قیمت با توجه به اینکه پول چطور تقسیم میشود، نداشته باشند. یک مقام خزانهداری آمریکا در کنفرانس APPEC اظهار کرد: اگر معاملهگران و پالایشگاهها از دور زدن سقف قیمت پول دربیاورند واقعا مشکلی نیست. مشکل زمانی خواهد بود که بخشی از پول حاصل از قیمت بالاتر از سقف تعیین شده به روسیه برسد. اما حتی در این سناریو هم تا زمانی که مسکو قیمت کامل نفت خود را دریافت نکند، برنامه مجازات روسیه موثر واقع شده است.
ریسک اصلی طرح سقف قیمت برای نفت و فرآوردههای نفتی روسیه و تغییر کریدورهای تجارت جهانی این است که لجستیک قادر به پاسخگویی نباشد. اگر قرار باشد نفت و فرآوردههای نفتی روسیه به جای اروپا، به آسیا بروند، نفتکشهای بیشتری برای حمل آنها نیاز خواهد بود، زیرا مدت سفر این محمولهها طولانیتر میشود. در طرف دیگر این معادله، اروپا به واردات نفت بیشتر از مناطق دیگر نیاز خواهد داشت و محمولههای جایگزین نفت روسیه احتمالا از آفریقا، خاورمیانه و آمریکا میآیند. تمام این موارد به هزینه و پیچیدگی تجارت جهانی اضافه میکنند و احتمالا به محدود شدن عرضه منجر میشوند حتی اگر عرضهای وجود داشته باشد. بخشی از نفت روسیه که سابق بر این به اروپا میرفت به دلیل محدودیتهای زنجیره تامین، قادر نخواهد بود جای دیگری برود.
صنعت نفت احتمالا ترجیح میدهد اروپا و آمریکا محدودیت روی نفت روسیه اعمال نکنند اما از نقطه نظر سیاسی، در حال حاضر چنین گزینهای وجود ندارد. اینکه صنعت بتواند به وقتش خود را با این شرایط تطبیق دهد و اینکه پوتین چه واکنشی نشان خواهد داد، ریسکهایی هستند که باعث میشوند نرخ پریمیوم ریسک روی قیمتهای نفت بماند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد