رقابت با سلطه چین
جهان‌صنعت– ایالات متحده با حمایت وزارت دفاع، سیستم قیمت‌گذاری جدیدی برای عناصر نادر خاکی معرفی کرده که قیمت این فلزات را بالاتر از سطح بازار چین تضمین می‌کند. کارشناسان باور دارند که این اقدام به منظور کاهش سلطه چین بر بازار جهانی و تقویت تولید داخلی آمریکاست. شرکت MP Materials که تولیدکننده داخلی عناصر نادر است، ظرفیت تولید آهنرباهای دائمی خود را افزایش داده است. انتظار می‌رود این سیاست، باعث افزایش هزینه‌ها برای مصرف‌کنندگان شود اما تولیدکنندگان را حمایت کند و زمینه رشد سریع بازار عناصر نادر در آمریکا را فراهم آورد. گفتنی است است بسیاری از عناصر نادر خاکی در تولید آهنربا به کار می‌روند. آهنرباهایی که در وسایل مختلف همچون موتورهای الکتریکی، توربین‌های بادی، دستگاه‌های ام.آر.آی و هارد دیسک‌ها استفاده می‌شود.
بدین‌ترتیب در تلاش برای کاهش سلطه چین بر بازار جهانی عناصر نادر خاکی، ایالات متحده با معرفی سیستم قیمت‌گذاری حمایتی، قیمت خرید این فلزات استراتژیک را به طور قابل‌توجهی افزایش داده است. این اقدام با تضمین قیمت بالاتر و افزایش سرمایه‌گذاری در تولید داخلی، نقشی کلیدی در تقویت امنیت زنجیره تامین و رشد سریع صنعت عناصر نادر خاکی آمریکا ایفا می‌کند.
براساس گزارش رویترز، تلاش‌های ایالات متحده برای شکستن سلطه چین بر بازار عناصر نادر خاکی و جذب سرمایه‌گذاری در صنعت داخلی خود، با طرحی پشتیبانی شده از سوی واشنگتن برای ایجاد یک سیستم قیمت‌گذاری جداگانه و بالاتر، وارد مرحله جدیدی شده است.
غرب مدت‌ها تلاش کرده تا سلطه چین بر حدود ۹۰درصد عرضه جهانی این عناصر را کاهش دهد اما قیمت‌های پایین تعیین شده در چین، انگیزه سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر را از بین برده‌اند.
معدنکاران غربی مدت‌ها خواستار سیستم قیمت‌گذاری مستقلی بوده‌اند تا بتوانند در تامین این ۱۷ فلز حیاتی که در ساخت آهنرباهای بسیار قوی (با اهمیت استراتژیک) استفاده می‌شوند، رقابت کنند. این آهنرباها در کاربردهایی چون پهپادها، جت‌های جنگی، موتور خودروهای الکتریکی و توربین‌های بادی به کار می‌روند.
براساس توافقی که هفته گذشته علنی شد، وزارت دفاع آمریکا تضمین می‌کند که قیمت خرید از تنها تولیدکننده داخلی عناصر نادر خاکی، یعنی شرکت MP Materials، تقریبا دو برابر نرخ فعلی بازار باشد.
این شرکت که مقر آن در لاس‌وگاس است، هم‌اکنون به استخراج و فرآوری عناصر نادر خاکی می‌پردازد و اعلام کرده تا پایان امسال تولید تجاری آهنربا را در تاسیسات تگزاس آغاز خواهد کرد.
تحلیلگران معتقدند این توافق قیمت‌گذاری که بلافاصله اجرایی شده، تاثیر جهانی خواهد داشت؛ این تاثیر برای تولیدکنندگان مثبت اما برای مصرف‌کنندگان (مانند خودروسازان و در نهایت مشتریان‌شان) ممکن است منجر به افزایش هزینه‌ها شود.
رایان کاستییوکس، مدیرعامل شرکت مشاوره Adamas Intelligence گفت: این نرخ مرجع اکنون تبدیل به نقطه ثقل جدیدی در صنعت شده که قیمت‌ها را به سمت بالا می‌کشد. براساس این توافق، DoD تفاوت بین قیمت توافقی ۱۱۰دلار به‌ازای هر کیلوگرم برای دو عنصر نئودیمیوم و پراسئودیمیوم (NdPr) و قیمت فعلی بازار (تعیین شده در چین) را به MP پرداخت می‌کند اما اگر قیمت بازار از ۱۱۰دلار فراتر رود، وزارت دفاع ۳۰درصد از سود اضافی را دریافت خواهد کرد.
کاستییوکس افزود: شرکت‌هایی مانند گروه شیمیایی بلژیکی Solvay که در ماه آوریل برنامه توسعه خود را اعلام کرد، می‌توانند از این سیستم بهره‌مند شوند و قیمت مشابهی مطالبه کنند. این توافق برای آنها مثل ایجاد یک کف حمایتی قیمت است. هرچند شرکت Solvay از اظهار نظر خودداری کرد، سایر معدنکاران عناصر نادر خاکی، توسعه‌دهندگان و سهامداران آنها از این خبر استقبال کردند.
شرکت Aclara Resources که در حال توسعه معادن عناصر نادر در شیلی و برزیل و همچنین احداث یک کارخانه جداسازی در آمریکاست، اعلام کرد که این توافق مسیرهای استراتژیک جدیدی برای شرکت ایجاد کرده است.
افزایش تدریجی تولید
شرکت MP Materials که سال گذشته به دلیل قیمت‌گذاری پایین چین، متحمل زیانی معادل ۴/۶۵میلیون دلار شد، قصد دارد ظرفیت تولید آهنربای خود را در کارخانه تگزاس ابتدا به هزار تن و سپس به سه هزار تن در سال برساند.
طبق توافق هفته گذشته، وزارت دفاع آمریکا به بزرگ‌ترین سهامدار این شرکت با ۱۵درصد سهم تبدیل می‌شود و MP همچنین یک کارخانه دوم تولید عناصر نادر در آمریکا خواهد ساخت که در نهایت ۷هزار تن دیگر تولید خواهد کرد. در مجموع، تولید سالانه این شرکت به ۰۰۰/۱۰تن خواهد رسید که معادل کل مصرف آهنربای آمریکا در سال ۲۰۲۴ است. البته این میزان شامل ۰۰۰/۳۰تنی نمی‌شود که ایالات متحده قبلا به صورت نصب شده در محصولات وارداتی دریافت می‌کند.
به گفته شرکت Adamas، تقاضای جهانی برای آهنرباهای دائمی عناصر نادر تا سال ۲۰۳۵ بیش از دو برابر شده و به حدود ۶۰۷ هزار تن خواهد رسید و آمریکا سریع‌ترین نرخ رشد سالانه را در سال‌های آینده با حدود ۱۷درصد خواهد داشت.
نگرانی از وابستگی به چین
محدودیت‌های چین در صادرات عناصر نادر خاکی، در جریان مذاکرات تجاری با آمریکا، بار دیگر وابستگی جهان به این کشور را برجسته کرده است. تاکنون، تلاش دولت‌های غربی برای کمک به رقابت صنایع داخلی خود با چین موفقیت محدودی داشته است. توافقات قیمتی عمدتا به صورت پراکنده و با تعیین نرخ‌های ممتاز برای پروژه‌های آهنرباها انجام شده‌اند.
دومینیک راب، معاون پیشین نخست‌وزیر و وزیر خارجه سابق بریتانیا، که اکنون ریاست امور جهانی شرکت سرمایه‌گذاری Appian Capital Advisory را برعهده دارد، گفت: جای تعجب نیست که دولت ترامپ دریافت که تنها با تخفیف‌های مالیاتی نمی‌توان سطح لازم سرمایه‌گذاری را ایجاد کرد. سوال این است که آیا می‌توانند این طرح را در مقیاس وسیع پیاده کنند؟
قیمت تضمینی ۱۱۰دلاری برای عناصر NdPr، کمی بالاتر از محدوده ۷۵ تا ۱۰۵دلار تخمین زده شده توسط Project Blue است که برای حمایت از تولید کافی جهت پاسخ به تقاضا در سال‌های آینده نیاز است. این رقم بسیار بیشتر از قیمت فعلی بازار (حدود ۶۳دلار) است. نکته اینجاست که قیمت بسیاری از عناصر نادر در سال‌های اخیر به دلیل عرضه سنگین چین ضعیف بوده‌اند.
دیوید مریمن از Project Blue گفت: مشخص نیست مصرف‌کنندگان صنعتی چگونه به این افزایش قیمت واکنش نشان خواهند داد و آیا این اقدام باعث ترغیب آنها به سرمایه‌گذاری در منابع متنوع‌تر خواهد شد یا نه. مصرف‌کنندگان بزرگ صنعتی که از حمایت مستقیم دولت برخوردار نیستند، به احتمال زیاد از این الگو پیروی نمی‌کنند چرا که وابستگی کمتری به زنجیره‌های تامین منطقه‌ای خاص دارند.
سخنگوی خودروساز بزرگ آلمانی Volkswagen درباره قیمت‌گذاری اظهارنظری نکرد اما گفت: ما از هر تلاشی برای تقویت پایداری بلندمدت و تنوع زنجیره‌های تامین جهانی برای مواد حیاتی استقبال می‌کنیم.
