رقابت انرژی پاک چین و آمریکا زیر سایه جنگ تجاری

جهان صنعت، با وجود آنکه چین مسئول انتشار ۳۰ درصد از گازهای گلخانه ای در جهان به شمار می رود، اما این کشور در سال های اخیر به توسعه نیروگاههای تجدیدپذیر توجه جدی داشته تا میزان آلایندگی ناشی از سوخت های فسیلی در تولید برق را کاهش دهد؛ درحالیکه آمریکا با رویکرد دولت ترامپ، به دنبال افزایش بهره برداری از سوخت های فسیلی است.

در چنین شرایطی این سوال مطرح است که آیا شکاف میان چین و دیگر کشورهای پیشرو در حوزه انرژی های تجدیدپذیر در سال های آینده پر می شود و یا تحولات و تصمیمات سیاسی به مانعی برای دستیابی به انتشار صفر گازهای گلخانه ای در جهان تبدیل خواهد شد؟

آخرین وضعیت استفاده از فناوری های پاک

میزان استفاده از فناوری های پاک در میان کشورها که با استفاده از داده های پایگاه گلوبال دیتا تهیه شده است، با ادعای اخیر ترامپ مبنی بر اینکه چین توربین‌های بادی «بسیار بسیار کمی» دارد، در تضاد است. نگاهی به افزایش ظرفیت خالص سالانه برای انرژی بادی و خورشیدی فتوولتائیک (PV)، نشان می دهد که چین همچنان با اختلاف زیادی، حتی در میان کشورهایی که معمولاً به عنوان بازیگران اصلی بین‌المللی شناخته می‌شوند، پیشرو است به طوری که ظرفیت بالای چین برای انرژی های تجدیدپذیر در آینده ممکن است، بیشتر هم شود.

تصمیم‌ها و تحولات سیاسی چه اثری بر بازار انرژی ایالات متحده خواهد داشت؟

نگاهی به اظهارات و رویکردهای دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از زمان استقرار در کاخ سفید تاکنون نشان می دهد که وی نه تنها در ماه های گذشته روی خوشی به توسعه انرژی های تجدیدپذیر نشان نداده بلکه به دنبال برداشت بیشتر از انرژی های فسیلی بویژه نفت و زغالسنگ است و حتی با اعمال سیاست های تعرفه ای استفاده از تجهیزات مرتبط با انرژی های پاک را برای سرمایه گذاران گران کرده است.

پایگاه پاور تکنولوژی در این زمینه می نویسد: تغییرات چشمگیر سیاستی به شدت بر حرکت ایالات متحده به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر تأثیر می‌گذارد بطوریکه پیش‌بینی می‌شود پنل‌های خورشیدی، باتری‌ها و توربین‌های بادی گران‌تر شوند.

نمونه ای از این سیاست ها اعمال تعرفه واردات به قطعات و مواد وارداتی از کشورهایی چون چین و یا حذف شرکت های واردکننده تجهیزات از این کشورها از فهرست اعتبارات مالیاتی است آن هم در شرایطی که چین بزرگترین تولیدکننده پنل ها و تجهیزات نیروگاههای خورشیدی در جهان به شمار می رود.

در چنین شرایطی حتی اگر جنگ تعرفه ای بین پکن و واشنگتن به طور کامل فروکش کند، آمریکا به دنبال استقلال انرژی های تجدیدپذیر خود از تجهیزات ساخت چین خواهد بود به طوری که در بلندمدت اگر این کشور بخواهد انرژی خورشیدی خود را مستقل از چین افزایش دهد، باید تولید داخلی خود را افزایش دهد، آن هم در شرایطی که اکنون آمریکا پنجمین تولیدکننده بزرگ پنل های خورشیدی در جهان است اما تنها ۱.۹ درصد از تولیدات جهان را تشکیل می دهد.

این درحالی است که چین هنوز نزدیک ۸۰ درصد از سیلیکون مورد استفاده در پنل‌های خورشیدی را تولید می‌کند، بنابراین جداسازی کامل آن چالشی را برای آمریکا ایجاد خواهد کرد.

انرژی تولید شده از باد به طور بالقوه گزینه عملی‌تری برای افزایش استقلال انرژی پاک در آمریکاست، زیرا طبق گزارش گلوبال دیتا، ایالات متحده در حال حاضر نزدیک به ۱۶۴ هزار مگاوات ظرفیت توربین بادی نصب شده دارد که حتی در مقایسه با ظرفیت حدود ۶۰۰ هزار مگاواتی چین قابل توجه است و همچنین چندین تولیدکننده داخلی دارد اما با این حال، دستورهای اجرایی متعدد مبنی بر توقف اجاره توربین‌های بادی فراساحلی و پروژه‌های ساحلی در زمین‌های فدرال، به شدت بر افزایش ظرفیت در سال‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت، به طوری که رشد عمدتاً به پروژه‌هایی که در حال ساخت هستند، محدود خواهد شد.

توسعه نیروگاههای هسته ای در آمریکا

نگاهی به سیاست های اتخاذ شده در حوزه انرژی هسته ای در دولت آمریکا نشان می دهد که انرژی هسته‌ای ایالات متحده به دلیل ترکیبی از دستورات اجرایی که هدف آنها تسریع توسعه نیروگاه‌های جدید است، نوعی احیای مجدد را تجربه می‌کند.

اکنون بیشتر ظرفیت نیروگاه‌های هسته‌ای که از سال ۱۹۹۵ میلادی به بهره‌برداری رسیده‌اند، توسط نیروگاه‌هایی که از سال ۲۰۲۵ فعال بوده‌اند، اشغال خواهد شد. اگرچه پیش‌بینی نمی‌شود که به این زودی‌ها بخش عمده‌ای از ترکیب برق را تشکیل دهد و تنها ۱۶ درصد از تولید برق پیش‌بینی‌شده در ایالات متحده تا سال ۲۰۳۰ میلادی را تشکیل می‌دهد، اما انرژی هسته‌ای به عنوان یک بخش در حال رشد دوباره در حال ظهور است.

جایگزین توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر، افزایش قابلیت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از طریق جذب، استفاده و ذخیره‌سازی کربن (CCUS) است. ایالات متحده در حال حاضر با ۲۷۵ پروژه فعال و در حال انجام در مقایسه با ۵۲۶ پروژه سایر نقاط جهان تا آگوست ۲۰۲۵، در این زمینه پیشرو است. نمودار زیر نشان می‌دهد که چگونه پیش‌بینی می‌شود این تسلط تا سال ۲۰۳۰ ادامه یابد.

نتیجه گیری

به طور کلی، رویکرد اخیر ایالات متحده به فناوری پاک، پیامدهایی برای خود و سایر نقاط جهان دارد. دشوار است که ببینیم چگونه این رویکرد، پیشرفت به سوی انتشار صفر کربن را کند نخواهد کرد – با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود توسعه فتوولتائیک خورشیدی گران‌تر شود و افزایش انرژی هسته‌ای هنوز در مراحل ابتدایی خود باشد، تکمیل گذار انرژی مستقل از چین احتمالاً باید شامل برجسته‌سازی فناوری کربن زدایی(CCUS) باشد.

با این حال، در حالی که مشوق‌هایی مانند اعتبار مالیاتی در آمریکا تا حد زیادی دست نخورده باقی مانده‌اند، اینکه کاخ سفید زغال‌سنگ را «پاک و زیبا» توصیف می‌کند، نشان می‌دهد که به حداقل رساندن انتشار کربن همچنان یک اولویت پایین برای دستور کار دولت فعلی کاخ سفید است.

منبع: ایرنا