11 - 12 - 2019
راه دشوار صلح
گروه جهان- ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی، روسایجمهور روسیه و اوکراین در پاریس در قالب گروه تماس موسوم به فورمت نرماندی برای نخستینبار برای حل اختلافات مسکو و کییف با یکدیگر دیدار کردند. سران چهار کشور عضو گروه نورماندی در حالی در الیزه برای حل مناقشه اوکراین به گفتوگو نشستند که چهار سال از توافق صلح میان نظامیان اوکراینی و جداییطلبان مورد حمایت روسیه میگذرد.
مهمترین دستاورد این نشست پایان دادن به سکون و بنبست حاکم بر بحران اوکراین بود. این در حالی است که نشست پاریس بزرگترین آزمون برای ولودیمیر زلنسکی هم بود چراکه شعار پایان جنگ بخشی از کارزار تبلیغاتی این هنرپیشه سابق و سیاستمدار تازهکار را در جریان انتخابات ریاستجمهوری تشکیل میداد.
روسایجمهوری روسیه و اوکراین در نخستین رویارویی مستقیم بر سر برقراری آتشبس و همچنین مبادله تمامی اسرا به توافق رسیدند، اما اختلافات آنها در موارد مهم دیگری باقی ماند.
این توافقها شامگاه دوشنبه گذشته در نشست پاریس با حضور امانوئل ماکرون و آنگلا مرکل به دست آمد. به این ترتیب گفتوگوهای صلح دو کشور همسایه روسیه و اوکراین با میانجیگری آلمان و فرانسه به پیشرفتی هرچند اندک به ویژه توقف موقت درگیریها در مناطق جداییطلب شرق اوکراین منجر شد.
در پایان این نشست، قرار شد طرفین ضمن رعایت آتشبس و عقب کشیدن نیروهای نظامی خود در سه نقطه از شرق اوکراین تا پایان مارس ۲۰۲۰، باقیمانده اسرای یکدیگر را نیز که در مناطق جداییطلب حضور دارند تا پایان دسامبر ۲۰۱۹ آزاد کنند. رهبران چهار کشور قرار گذاشتند در پایان ماه مارس ۲۰۲۰ برای یافتن راهحلهای جدید بار دیگر با هم گفتوگو کنند.
پوتین و زلنسکی با این حال بر سر چند مساله حیاتی از جمله زمانبندی برای انتخابات محلی و همچنین کنترل مرزی در مناطق درگیر مناقشه در شرق اوکراین به توافق نرسیدند.
آنها در پایان گفتوگوهای پاریس که ۹ ساعت طول کشید، نتوانستند بر سر پایان قطعی درگیریهای پنج ساله به نقطه مشترکی برسند؛ درگیریهایی که از سال ۲۰۱۴ تاکنون به مرگ حدود ۱۴ هزار نفر و آواره شدن یک و نیم میلیون نفر انجامیده و نقشه ژئوپلیتیک اروپا را تغییر داده و ماکرون آن را زخم باز در اروپا توصیف کرده است.
توافق درباره آتشبس و تبادل اسرا
امانوئل ماکرون پس از پایان نشست گفتوگوهای صلح روسیه و اوکراین در پاریس با خوشبینی بسیار از توافق حداقلی دو کشور، این نشست را پربار خواند و در یک نشست مطبوعاتی در کاخ الیزه گفت: اختلافهایی وجود دارد، به ویژه در مورد تقویم انتخابات و گامهای بعدی. در این زمینه مفصل
بحث کردیم.
رییسجمهوری فرانسه همچنین اظهار کرد: نشست جدید سران طی چهار ماه آینده برگزار خواهد شد. ماکرون در کنفرانس خبری مشترک بعد از پایان نشست گفت: ما در زمینه جدا کردن نیروها، تبادل زندانیان، آتشبس و تحولات سیاسی پیشرفت داشتیم. ماکرون همچنین اضافه کرد: از وزرای خود درخواست کردیم در مدت چهار ماه آینده با هدف برگزاری انتخابات محلی و برگزاری اجلاس جدید سران تلاش کنند.
آنگلا مرکل پس از نشست پاریس به خبرنگاران گفت: در این همایش اراده مثبتی برای حل مسائل بغرنج مشاهده شده است. صدراعظم آلمان نسبت به نتایج حاصل از نشست پاریس برای حل بحران اوکراین ابراز رضایت کرد. این در حالی است که امانوئل ماکرون، رییسجمهوری فرانسه معتقد است که بر سر راه برگزاری انتخابات محلی در مناطق تحت کنترل نیروهای طرفدار روسیه در شرق اوکراین هنوز موانع بسیاری وجود دارد.
ماکرون درباره نشست پاریس گفت که شرکتکنندگان در این همایش به دشواریهای موجود بر سر حل بحران اوکراین آگاه هستند. رییسجمهوری فرانسه تاکید کرد که انتظار معجزه از راهحل و توافق به دست آمده نباید داشت. به باور او، اما این نشست گامی در راستای حل بحران اوکراین بوده است. ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین از جمله به این نکته اشاره کرده است که قائل شدن حق خودمختاری برای مناطق شرق اوکراین انتظاری واقعی نیست و اوکراین به لحاظ ساختار سیاسی نمیتواند به شکل فدراتیو اداره شود.
گامهای لرزان
رهبران فرانسه و آلمان تاکید کردند که در مورد افزایش نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا در اوکراین توافق کردهاند. قرار شده است فعالیت نظارتی این سازمان که هماکنون ۱۲ ساعت در روز است به فعالیت شبانهروزی بدل شود.
پوتین با اظهار خشنودی از برداشتن گامی در مسیر تنشزدایی گفت: شرکتکنندگان در این نشست بر این نکته اتفاق نظر داشتند که توافق ۲۰۱۵ هیچ جایگزین دیگری ندارد. او از اوکراین خواست مطابق همان توافق، قانونی را که به مناطق تحت کنترل جداییطلبان اختیارات گستردهای میدهد، تمدید کند و قانون جدیدی را برای عفو شورشیان جداییطلب به تصویب برساند. به گفته رییسجمهوری روسیه، طرفین علاوه بر تبادل اسرا توافق کردند که نیروهای نظامی اوکراین در دیگر مناطق شرق عقبنشینی کنند و ضمن مینزدایی، سایر استحکامات نظامی را نیز در آن مناطق برچینند.
ولودیمیر زلنسکی نیز گفت: من نیز بسیار مایلم که سربازان ما به خانه برگردند و تعطیلات کریسمس را در کنار خانوادهشان بگذرانند. زلنسکی در ابتدای جلسه انگشتان خود را به نشانه پیروزی نشان داده بود، اما با این حال به نظر میرسید نسبت به سایر شرکتکنندگان در گفتوگوها خوشبینی کمتری دارد. او گفت: راستش را بگویم، نتایج این جلسه برای من اندک بود. دلم میخواست مشکلات بیشتری در این جلسه حل میشد.
رییسجمهوری اوکراین همچنین خواستار محو تمامی تشکیلات مسلح جداییطلبان غیرقانونی در اوکراین شد. او با اعلام اینکه کشورش هرگز سرزمینهای خود را تسلیم دیگران نخواهد کرد، اضافه کرد: ما فدرالی کردن کشورمان را نمیپذیریم و به کسی هم اجازه نمیدهیم منحنی رشد توسعه اروپایی ما را تحت تاثیر قرار دهد. منظور زلنسکی از این «سرزمینها»، به ویژه مناطق جداییطلب دونباسک و کریمه است که روسیه آنها را به خاک خود الحاق کرده است.
این سخنان برای گروهی از شهروندان اوکراینی که برای اعتراض به گفتوگو با روسیه در کییف تجمع کرده بودند، بسیار مطلوب و راضیکننده بود. بسیاری از اوکراینیها نگران سازش با روسیه هستند. آنها پوتین را متجاوزی میدانند که به دنبال آن است تا نفوذ روسیه را همانند دوران شوروی سابق بر اوکراین مستولی کند و مانع روابط نزدیکتر کییف با متحدان اروپاییاش شود.
اعتمادسازی
این گفتوگوها پس از یک رشته اقدامات برای اعتمادسازی از جمله مبادله زندانیان و عقبنشینی سربازان اوکراین از سه ناحیه در خط مقدم درگیریها صورت گرفت، اما این گامها موجب خشم برخی از اوکراینیها شده که زلنسکی را متهم کردهاند بیش از حد به روسیه امتیاز میدهد.
زلنسکی که اوایل سال جاری با اکثریت بالای آرا در انتخابات پیروز شد، در کمپین انتخاباتی خود برقراری صلح در شرق کشور را از اولویتهایش اعلام کرده بود. او پس از رسیدن به قدرت، تلاش کرده مذاکرات با روسیه را از سر بگیرد، اما او برای رسیدن به این هدف با برخی از شرایط روسیه موافقت کرده که واکنشهای خشمآلودی را در بین مخالفان برانگیخته است.
طرح توافق صلح جداییطلبان با دولت اوکراین و برگزاری انتخابات در شرق این کشور که زلنسکی از آن حمایت کرده، به فرمول اشتاین مایر معروف است چون این طرح را در سال ۲۰۱۵ فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر وقت خارجه آلمان پیشنهاد کرده بود. ناتو و کارشناسان مستقل اطلاعاتی در غرب مکررا روسیه را به انتقال سلاحهای سنگین و نیروهای رزمی به شرق اوکراین برای کمک به شورشیان متهم کردهاند. روسیه این اتهام را رد میکند و میگوید داوطلبان روس به شورشیان اوکراین کمک میکنند.
پس از الحاق شبهجزیره کریمه به خاک روسیه در سال ۲۰۱۴، بخشهای بزرگی از مناطق لوهانسک و دونتسک در شرق اوکراین به کنترل جداییطلبان مورد حمایت روسیه درآمد. درگیری زمانی آغاز شد که ارتش اوکراین سعی کرد مناطق تحت کنترل شورشیان را پس بگیرد. در پنج سال گذشته حدود ۱۴ هزار نفر کشته و ۴۰ هزار نفر دیگر زخمی شده و حدود پنج میلیون نفر منطقه را ترک کردهاند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد