1 - 12 - 2022
راههای درمان واریکوسل
واریکوسل با وجود شرایطی باید حتما جراحی شود. جراحی آن یک روش سبک است که به یک شب استراحت در بیمارستان نیاز دارد.
تا زمان نگارش هیچ درمان غیرجراحی برای واریکوسل معرفی نشده است. گو اینکه از بعضی داروهای کمکی بعد از انجام عمل جهت افزایش تراکم اسپرمها استفاده میشود.
در چه مواردی باید واریکوسل
جراحی شود؟
همانطور که گفته شد درمان واریکوسل جراحی است. اما توجه به این نکته نیز اهمیت دارد که هر واریکوسل را نباید جراحی کرد. تنها آن دسته از واریکوسلها که با تغییرات خاصی در آزمایش تجزیه نطفه موسوم به «اثرفشاری» یا (Stress pattern) همراهند، مورد جراحی دارند.
منظور از اثرفشاری پیدایش تغییر شکلهای خاصی در اسپرمهاست. بعضی از مولفین علاوه بر این اثر فشاری کمبود اسپرمها و به خصوص کاهش قدرت حرکتی آنها را از موارد دیگر دستکاری واریکوسل به شمار میآورند.
پس واریکوسل را صرفنظر از درجهای که دارد (یک تا سه) تنها از نظر علمی زمانی که تغییرات نطفهای را سبب شده باشد، یا احتمال این اثرگذاری برود باید جراحی کرد.صرف وجود واریکوسل جراحی را الزامی نمیکند. شخصا بیماران زیادی را سراغ دارم که در عین باروری یعنی فیالمثل با داشتن چندین فرزند از سالها قبل واریکوسلی با درجه بالا دارند!
موارد جراحی واریکوسل در نوجوانان و جوانان کدام است؟
بدیهی است در نوجوانان وجود واریکوسل از نظر بارو ه دلیل عدم جایگیری در یک زندگی مزدوج جاافتاده، اهمیت ندارد. انجام «عمل واریکوسلکتومی» (varicocelectomy) در این گروه تنها در شرایط زیر مورد دارد:
۱- درجه بسیار بالای واریکوسل
۲- درد شدید
۳- تحلیل بیضه طرف مبتلا
همانطور که قبلا اشاره شد بسیاری از مولفان درخصوص درد و ارتباط علت و معلولی آن با واریکوسل بسیار شکاکند بنابراین مورد دوم از موارد فوق جای بحث و جدل بسیار دارد!
آیا آثار مخرب واریکوسل با درجه آن ارتباط دارد؟
بسیاری تصور میکنند که هرچه درجه واریکوسل بیشتر باشد، آثار مخرب آن افزونتر خواهد بود. واقعیت این است که بین درجه واریکوسل و آثار زیانبار آن هیچ ارتباط علت و معلولی وجود ندارد و به این دلیل درجه بالای واریکوسل به تنهایی مجوز دستکاریهای جراحی نیست. وجود درجه بالای واریکوسل در صورت وجود تغییرات نطفهای اهمیت پیدا میکند.
اینطور گفته میشود که طول مدت واریکوسل نیز اهمیت دارد. یعنی بعضی از مولفان را عقیده بر این است که واریکوسل بهخصوص اگر درجه بالایی داشته باشد بدون تغییرات نطفهای میتواند در آینده مخرب واقع شود.
اقدامات دیگر برای واریکوسل کدام است؟
همانطور که گفته شد واریکوسل یک بیماری «بالینی» است و تنها قدرت قضاوت اورلژیست است که آن را تشخیص داده و در کنار آزمایش نطفه جواز جراحی آن را صادر میکند.بنابراین جهت اتخاذ تصمیم برای واریکوسلکتومی صرفنظر از انجام «آزمایش نطفه» اقدام دیگری لازم است.
میزان شیوع واریکوسل به چه
میزان است؟
قریب ۱۰ درصد از مردان جوان اجتماع به واریکوسل مبتلایند. این بیماری شبکه وریدی سمت چپ را بیشتر گرفتار میسازد. در توجیه چرایی شیوع بیشتر واریکوسل در سمت چپ سخنها بسیار است. در این میان به مسیر نسبتا عمودی ورید اسپرماتیک و نقصان دریچههای مناسب در سمت چپ میتوان اشاره کرد.
آیا واریکوسل همواره سیر خوشخیمی دارد؟
نحوه پیدایش و سن بروز واریکوسل بسیار پراهمیتند. اگر واریکوسل در یک فرد مسن به ناگاه ظاهر شود، معمولا به وجود معضلی وخیم و بدخیم اشاره دارد. در بسیاری از موارد تومورهای بدخیم کلیه بدوا در اثر توجه به وجود واریکوسل در بیمار کشف میشوند.
همانطور که قبلا نیز اشاره شد در صورتی که واریکوسل ثانویه به مثلا وجود یک تومور در کلیه باشد، در معاینه در حالت درازکش تخلیه نخواهد شد.
در تهیه مایع منی چه نکاتی باید
در نظر آیند؟
در حال حاضر توصیههای سازمان بهداشت جهانی مقبولترین معیار در سنجش خصوصیات ویژه نطفه محسوب میشوند.یکی از نکات مهم مدت زمان دوری از انزال است. به طور کلی به ازای هر روز دوری از انزال تقریبا ۴/۰ میلیلیتر به حجم مایع منی و ۱۵-۱۰ میلیون در میلیلیتر به تعداد و ۶۰-۵۰ میلیون به مجموع اسپرمها افزوده میشود. اینطور به نظر میرسد که با ۷-۵ روز دوری از انزال قدرت حرکت و شکل ظاهری اسپرمها تغییری نکند.
حداقل سه آزمایش نطفه در مدت زمان دو ماه مورد نیاز است تا قضاوت صحیح صورت پذیرد هریک از این نمونهها باید با حداقل ۷۲-۴۸ ساعت دوری از انزال تهیه شده باشند.
نحوه تهیه مایع منی چگونه است؟
در آزمایشگاه باید با توسل به استمناع با رعایت ۷۲-۴۸ ساعت دوری از انزل نمونهگیری انجام شود. مایع به دست آمده باید حتما در ظرف پلاستیکی یا شیشهای تمیز دهان گشادی نگهداری شود.
مایع به دست آمده باید در دمای مشابه به بدن قرار داده شود و به خصوص در عرض یک ساعت از نظر قدرت حرکت اسپرمها مورد بررسی قرار گیرند.
خصوصیات مایع منی در حالت طبیعی چگونه است؟
قسمت اعظم حجم مایع منی از «کیسه منی» منشا میگیرد. ترشحات پرستات تقریبا ۵/۰ میلیلیتر است. منی در عرض تقریبا ۲۰ دقیقه منعقد شده ولی مجددا به صورت مایع درمیآید. در آزمایش منی به نکاتی باید توجه کرد.
حجم- حجم طبیعی منی در صورتی که بیش از ۴۸ ساعت از انزال گذشته باشد از ۵/۱ تا ۵ میلیلیتر متغیر است. در فقدان مادرزادی کیسه منی حجم مایع انزال به شدت کاهش مییابد برای تشخیص چنین اختلالی میتوان فروکتوز (fructose) را اندازهگیری کرد. زیرا منشا آن از کیسه منی است به علاوه در فقدان مادرزادی کیسه منی خاصیت انعقادی مایع انزال از بین میرود.تعداد اسپرم- به طور کلی تعداد ۶ ۱۰×۵۰ اسپرم در میلیلیتر را طبیعی و کمتر از پنج میلیون اسپرم را با باروری متناقض میدانند.
تحرک- تعداد اسپرمهای متحرک باید از ۶۰ درصد افزونتر باشد.شکل ظاهری- حداقل ۶۰ درصد اسپرمها باید شکل کاملا طبیعی داشته باشند.
طبقهبندی بیماران نابارور چگونه است؟
به طور کلی بیماران نابارور را در سه گروه
قرار میدهند:
الف: با آزمایش طبیعی منی نابارور
ب: با تعداد اسپرمهای کمتر از پنج میلیون (گاهی ۱۰ میلیون)
پ: بدون اسپرم
گروه «الف» کدام بیمارانند؟
بیماران نابارور با آزمایش طبیعی منی را در گروه «الف» جای میدهند. گاهی اشکال اصلی در ناباروری به علت وجود پادتنهای ضداسپرم است. در بعضی از مراکز میتوان اسپرمهای مبتلا را شسته و در محلولهای نمکی تقویت کرد. این اسپرمهای تقویت شده را میتوان مستقیما روی گردن رحم پاشید.گاهی نیز برای توضیح این اختلال دلیلی در دست نیست. تصور میشود که عامل موثری در روی گردن رحم مسوول این موارد باشد.
گروه «ب» کدام بیمارانند؟
بیماران با اسپرمهای کمتر از پنج میلیون را در گروه «ب» جا میدهند. اصطلاحی که این بیماران را تبیین میکند «الیگوسپرمی» شدید است. در چنین بیمارانی باید از بیضهها نمونهبرداری کرد و وضعیت سلولهای زایا را مورد بررسی دقیق قرار داد.
استفاده از داروهایی مثل «کلومی فن» یا «تاموکسی فن» در درمان این بیماران مرسوم است.
گروه «پ» کدام بیمارانند؟
بیماران بدون اسپرم را در گروه «پ» قرار میدهند. ایراد اصلی این بیماران یا در تولید اسپرم یا انسداد مسیر انتقالی آن است.
برای تشخیص علل انسدادی میتوان از بیضهها نمونهبرداری کرد. در صورتی که جریان تولید اسپرم طبیعی باشد احتمال انسداد شدیدا قوت میگیرد. با تزریق ماده حاجب به اشعه x میتوان تمام مسیر انتقالی اسپرم را مشخص ساخت. به این روش (که گاهی با استفاده از وسیلهای موسوم به «سیستوسکپ» و از طریق سوراخهای مجاری منوی انجام میشود) «وازوگرافی» گفته میشود.
در مواردی که نمونهبرداری بیضه حاکی از نقص اولیه آن باشد، معمولا امیدی وجود ندارد و کاری از دست جراح برنمیآید.
درمان «عدم وجود اسپرم» (Azoospermia) زمانی که دلیل انسدادی وجود داشته باشد، روش «میانبر زدن» است.
در این میان تغییرات نطفهای مربوط به واریکوسل تقریبا اختصاصی است. آنچنان که قبلا گفته شد تغییرات اسپرمی ناشی از واریکوسل را تحت عنوان «اثرفشاری» و به صورت زیر تبیین میکنند:
۱- نازک شدن اسپرمها
۲- بدشکلی اسپرمها
۳- نارس و ناقص بودن اسپرمها
همانطور که گفته شد مولفانی هستند که کاهش تعداد و به خصوص افت قدرت حرکتی اسپرمها را نیز ناشی از واریکوسل میدانند.
تعریف ناباروری کدام است؟
تقریبا ۱۵ درصد از زوجین دچار ناباروری میشوند. در حالت طبیعی ۸۰ درصد از زن و شوهرها در عرض ۱۲ ماه بعد از ازدواج در شرایطی که روش جلوگیری خاصی مورد استفاده قرار نگرفته باشد باروری را تجربه خواهند کرد.
تقریبا در یکسوم موارد اختلالی در مرد سبب ناباروری است و یکسوم موارد زن علت عدم کامیابی میتواند باشد در یکسوم آخر زوجین با هم مسوول هستند. در بین علل موجود در ناباروری مرد واریکوسل جایگاه خود را دارد. نکته مهم انتخاب مریض مناسب جراحی و انجام به جای عمل جراحی است.
آیا واریکوسل یعنی جراحی؟
همانطور که موکدا ذکر شد، هر واریکوسلی را نباید جراحی کرد. به این دلیل این قضیه مجددا تکرار میشود که واریکوسل آن زمان که از نقطهنظر باروری موردنظر باشد تنها با مشاهده «اثرفشاری» در مایع منی یا کمبود تعداد یا قدرت تحرک اسپرمها باید جراحی شود.
جراحی واریکوسل در نوجوانان تنها زمانی که:
۱- شدید باشد؛ ۲- با درد و حساسیت زیاد همراه باشد؛ یا ۳- تحلیل بیضه طرف مبتلا را سبب شده باشد، مورد را پیدا میکند.
آیا لازم است هر مردی قبل از ازدواج از وجود یا عدم وجود واریکوسل آگاه شود؟
توجه داشته باشید که باروری پدیدهای است که در درون یک ارتباط جاافتاده معنا پیدا میکند. مولفان معتقدند که یک زن و شوهر در یک زندگی مشترک حداقل باید ۱۲ ماه بدون بهکارگیری هرگونه روش جلوگیری مقاربت کرده تا «بارور» یا «نابارور» بودن آنها مشخص شود. معنای این سخن این است که تا قبل از یکسال و با وجود بهکارگیری هرگونه روش جلوگیری قضاوت در باب باروری زوجین خطا بوده و جایز نیست.این مساله در مورد واریکوسل صادق نیست. در واقع اگر واریکوسل توسط پزشک یا خود بیمار کشف شود باید اقداماتی صورت گیرد. همانطور که گفته شد در صورت بلوغ کامل بیمار انجام آزمون تجزیه مایع منی الزامی است. براساس یافتههایی که موجودند نیاز به جراحی مشخص خواهد شد. در یک کلام اگر واریسکول قبل از ازدواج وجود داشته باشد در صورت مشاهده تغییرات نطفهای انجام اقدامات اصلاحی جایز است.
جراحی واریکوسل چگونه است؟
انجام عمل واریکوسلکتومی از اعمال نسبتا سبک جراحی تلقی میشود. برای انجام آن تنها یک شب بستری در بیمارستان لازم است.
بیمار معمولا تحت بیحسی موضعی و در وضعیت «طاق باز» مورد عمل قرار میگیرد. برای انجام واریکوسلکتومی روشهای گوناگونی وجود دارد که در این میان دو روش مقبولیت بیشتری دارند. این دو روش به قرار زیرند:
۱- روش ایونسویچ (IVANESEVICH)
۲- روش پالامو (PALAMO)
روش «ایوانسویچ» کدام است؟
بانی این روش جراحی یوگسلاو است. برای انجام آن شکافی به اندازه ۸-۶ سانتیمتر در ناحیه مغبنی (مشابه شکافی که برای عمل فتق ایجاد میشود) ایجاد میگردد. بعد از باز کردن لایههای فاسیا و عضلات به طناب بیضه دسترسی پیدا شده و وریدهای معیوب را میبندند. امتیاز بارز این روش احتمال کم عود بیماری است.
در انجام آن باید تمام دقت مبذول شود که به شراین صدمه وارد نشود. صدمه شریانی میتواند موجب تحلیل بیضه شده و وضعیت را وخیمتر سازد.
به علاوه از صدمه به «مجاری لنفی» (lymph) نیز باید پرهیز کرد. صدمه این مجاری سبب حالتی موسوم به «هیدروسل» (Hydrocele) میشود، که خود بعضا نیاز به درمان جراحی دارد.
روش «پالامو» کدام است؟
مبدع این روش جراحی ایتالیایی است. شکاف ایجاد شده در این روش در نقطهای بالاتر از روش قبل داده میشود. به این ترتیب به ورید اسپرماتیک معیوب دستیابی میشود. در مرحله بعد این ورید را با حفظ شریان و مجاری لنفی میبندند و به این ترتیب تخلیه معیوب وریدی را اصلاح میکنند.
امتیاز بارز این روش سادگی و سهولت انجام آن است. گو اینکه احتمال عود در این روش بیشتر است. احتمال صدمه شریانی با ایجاد هیدروسل نیز وجود دارد که با اعمال دقت کافی میتوان از بروز آنها جلوگیری کرد.
در صورت شکست واریکوسلکتومی چه باید کرد؟
توجه داشته باشند که واریکوسلکتومی درمان قطعی مشکلات نطفهای ناشی از آن نیست در واقع مقداری از بیماران با وجود «آثار فشاری» ناشی از وارکوسل بعد از واریکوسلکتومی بهبود نیافته و همچنان نابارور میمانند. در چنین شرایطی انجام روشهای کمک باروری که تحت عنوان «ART» شناخته میشوند، مورد پیدا میکند.
منظور از «ART» چیست؟
«ART» اصطلاحی است که از به هم چسباندن حروف اول Assisted Reproductive Techniques حاصل میآید و معنای آن «روشهای کمک باروری» است.
این روشها شامل طرق زیرند:
۱- IUI
۲- IVF
۳-GIFT
۴- Microinjection
منظور «IUI» چیست؟
مشکل اسپرمی بیمار زمانی که به خصوص با کمبود و نقصانی در روی گردن رحم همراه باشد را به روش IUI میتوان درمان کرد.
در این روش اسپرمها را بعد از آمادگیهای لازم و مقدماتی، مستقیما به درون رحم منتقل میکنند.
منظور از «IVF» چیست؟
این روش نه تنها در مورد نقصان اسپرمی مردان بلکه برای جبران نارساییهای زن نیز کارایی دارد.
در این روش با تغلیظ ۰۰۰/۱۰۰-۰۰۰/۲۰ اسپرم متحرک، تخمک را در لوله آزمایش بارور میسازند. در صورتی که لقاح به درستی انجام گیرد، تخم حاصل را به گردن رحم منتقل میکنند.
منظور از GIFT چیست؟
تفاوت عمده «GIFT» با «IVF» در نحوه انجام لقاح است. در این روش تخمک را با اسپرم ترکیب کرده، مخلوط حاصل را قبل از لقاح به داخل لولههای رحم تزریق میکنند تا لقاح انجام شود.
گاهی نظیر IVF بدوا اجازه لقاح درون لوله آزمایش داده میشود، و تخم حاصل را به لولهها منتقل میکنند. به این روش «GIFT» میگویند.
منظور از Microinjection چیست؟
در بیمارانی که تعداد اسپرم سالم آنها بسیار کم است، اخیرا از روشی موسوم به « Microinjection» استفاده میشود.در این روش یک اسپرم سالم مورد نیاز است.
اسپرم سالم را به مدد وسایل بسیار ظریف به داخل تخمک وارد کرده و به این ترتیب سبب لقاح میشوند. تخم لقاح یافته را به داخل رحم منتقل میکنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد