26 - 11 - 2022
راهحلی در دستور کار نیست
جامعه- ۵/۸ میلیون تهرانی با بیش از یک میلیون کودک دبستانی و مهدکودکی و دو میلیون سالمند و سالخورده در معرض خطری قرار گرفتهاند که علتی جز تعلل مسوولان نمیتواند داشته باشد؟
باز هم آلودگی هوای پایتخت و باز هم مسکن فوری تعطیلی، مسکنی که به نظر میرسد اثر یک روزه آن دیگر مثل قبل نیست حالا با تشکیل جلسه در روز تعطیلی با کاهش مجدد مدت کار ادارات و اجرای طرح زوج و فرد از درب منازل نیز در دوزی بالاتر از سال قبل تجویز میشود. آخر هفته تعطیل است و فصل پاییز و امید میرود که بارندگیها باز هم به داد مردم تهران برسد و آلودگیها را کاهش دهد.
محمدهادی حیدرزاده که امروز در سمت مدیرکل سازمان محیطزیست تهران اظهار امیدواری میکند که بارندگی اواخر پاییز وضعیت هوا را مطلوبتر کند پیش از این یکسال قبل در کسوت رییس ستاد محیطزیست شهرداری تهران گفته بود که بادها این آلودگی را مدیریت میکنند و به هنگام آلودگی باید امیدوار بود تا بادی بوزد! اظهارنظری که در وقت خودش به خیلی از مسوولان وقت برخورده بود. اما انگار امسال باد هم کاری نمیتواند بکند و باید به باران دریغ شده امیدوار بود.
آخرین مصوبات جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوا
جلسه کمیته اضطرار آلودگی هوا صبح یکشنبه با حضور نمایندگانی از وزارت بهداشت، محیطزیست و شهرداری و چند نهاد مسوول دیگر تشکیل شد به موجب مصوبات این کمیته قرار شد فروش آرم روزانه و هفتگی طرح ترافیک در شرایط هشدار تا اطلاع ثانوی از سوی شهرداری و تردد میکسر حمل بتن در روز متوقف، فعالیت تولید بتن و آسفالت ممنوع اعلام شود.
همچنین فعالیت اتوبوسهای آلاینده درونشهری ممنوع اعلام شده و بدیهی است در صورت مشاهده تردد آنها از سوی پلیس راهور برخورد لازم صورت میگیرد. این اقدامات تا زمانی انجام میگیرد که آلودگی هوا در وضعیت هشدار قرار داشته باشد.
ورزش صبحگاهی در پارکها و زنگ ورزش مدارس تمامی مقاطع تحصیلی در شرایط هشدار ممنوع اعلام شد. آمبولانسهای اورژانس و هلالاحمر در میادین اصلی شهر در شرایط هشدار استقرار خواهند یافت همچنین از قرار گرفتن کودکان و سالمندان و بیماران قلبی در فضای آزاد و ورزش افراد در فضای باز جلوگیری شود.
مدارس ابتدایی در استان تهران غیر از شهرهای دماوند و فیروزکوه روزهای دوشنبه و سهشنبه نیز تعطیلند.
آمادهباش اورژانس
به دنبال افزایش آلودگی و تعطیلی مدارس اورژانس نیز در مناطق مختلف شهر مستقر شده و به امدادرسانی مشغول شدهاند. افراد کمسن و سال و افراد مسن، بیماران قلبی و عروقی بیشترین افراد آسیبپذیری هستند که بهتر است از منازل خارج نشوند اما چنانچه دچار مشکلی شوند، میتوانند به پایگاههای اورژانس که در سطح شهر استقرار یافتهاند، مراجعه کنند.
آموزشوپرورش و مادران شاغل
سه روز تعطیلی ناگهانی و دو روز تعطیلی آخر هفته عملا یک هفته تعطیلی برای دانشآموزان ابتدایی در پی داشته است. آموزش و پرورش موظف شده است که با هماهنگی بین اولیا و مربیان کلاسهای جبرانی را برای دانشآموزان این مقطع برگزار کند.
در این بین مولارودی، معاون رییسجمهور نیز دو پیشنهاد ارایه کرد تا به موجب آن در چنین تعطیلیهایی مادران شاغل دچار مشکل نشوند؛ اول اینکه به این مادران نیز مرخصی تعلق بگیرد. در واقع وی پیشنهاد کرد معاونت امور زنان و خانواده نیز به عضویت کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری هوای آلوده تهران درآید و با عضویت در این کمیته مادران شاغل در روزهای تعطیلی مدارس به علت آلودگی هوا مرخصی اجباری بگیرند.
محیطزیست و شورای شهر
شورای شهر تهران در دورههای پیشین خود به لحاظ مسایل زیستمحیطی مدیون فعالیتهای یک تنه معصومه ابتکار بوده است. کسی که همواره درخصوص وجود انواع آلایندهها در سطح پایتخت هشدارهای بجا و اثرگذاری میداده است. اما او با اقدامات ستاد محیطزیست شهرداری بهعنوان دو نهاد در مقابل قدرت بزرگتر خودروسازها یا حتی دولت وقت که در مسیر توسعه حملونقل عمومی دستاندازهایی ایجاد میکرد، کاملا تنها بود.
در دوره جدید شورای شهر پایتخت که تعداد منتخبان مردم دو برابر شد به نظر میرسید کمیسیونی قوی مشخصا درخصوص محیطزیست و مسایل اینچنینی پایتخت تشکیل شود. در حال حاضر کمیتهای به ریاست حقانی شکل گرفته است همانطور که خود وی میگوید انتظار میرود با توجه به تعداد بالای اعضای شورا قدمهای اساسیتری نسبت به قبل در این زمینه برداشته شود.
حقانی که او نیز مانند ابتکار نگاهی انسانگرایانه و به دور از مسایل ماشینی به شهر دارد به خبرنگار ما گفت: آنقدر مسایل و معضلات زیستمحیطی پایتخت بسیار است که اگر با عزمی جدی هم حرکت کنیم فاصله برای رسیدن به تحقق شهر انسانگرا بسیار است.
وی ضمن تاکید بر حضور و دخالت هرچه بیشتر شورای شهر در جلسات «کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران» اظهار امیدواری کرد که بتوان با دید فرهنگی، اجتماعی و اخلاق زیستمحیطی به شهر نگریست و ضرورت را توجه به موضوعات روبنایی دانست زیرا به اعتقاد وی، به کارهای سختافزاری و زیربنایی توجه شده است.
اما به نظر میرسد تکرار موضوع آلودگی و اتفاقا این تعطیلی اجباری نشان میدهد که حتی کار زیربنایی صورت نگرفته است و اگر کاری شد اساسی و موثر نیست و با این تفکر نمیتوان آینده روشنی برای اثرگذاری کمیته محیطزیست شورا در اینباره پیشبینی کرد.
مجلس و آلودگی شهر تهران
در مجلس شورای اسلامی نمایندگانی هستند که به طور جدی به موضوع محیطزیست نگاه میکنند و از وضعیت بحرانی آن نهتنها در تهران بلکه در کلانشهرهای کشور و دیگر شهرهای صنعتی آگاه هستند. از جمله کمال علیپور که عضو هیات رییسه فراکسیون مدیریت شهری و روستایی است.
وی در اینباره به خبرنگار ما گفت: براساس اصل «۵۰» قانون اساسی موضوع محیطزیست حالنگر، آیندهنگر و وظیفهای عمومی است و در مجموع اینکه مباحث شهری باید براساس مبنای مباحث زیستمحیطی برنامهریزی شود.
وی درباره معضل پیشروی تهران گفت: در برنامه چهارم و پنجم توسعه مدیریت یکپارچه شهری مطرح شده است که اگر این قانون به طور جدی مورد توجه قرار گرفته و اجرایی شود تا حد قابل توجهی مشکلات حل میشود. علیپور افزود: با اجرای این قانون میتوان انتظار داشت که محیطزیست با شورای شهر همکاری نزدیک و جدی داشته باشند زیرا تنها نهادهایی که در این بین میتوانند فرماندهی و رهبری کنترل آلودگی را برعهده بگیرند این دو نهاد شورا و محیطزیست هستند.
خانهنشینی یک میلیون کودک تهرانی
وقوع پدیده وارونگی دما موسوم به اینورژن که همه ساله از نیمه دوم آبان مهمان ناخوانده مردم تهران میشود و افزایش ذرات زیر ۵/۲ میکرون در هوای تهران، پایتخت را در شرایط مراقبت ویژه قرار داد و با تعطیلی تمام مهدهای کودک، پیش دبستانیها و مدارس ابتدایی، حدود یک میلیون کودک و دانشآموز تهرانی را خانهنشین کرد.
معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران در این ارتباط گفت: شاخصهای آلایندگی در هوای تهران زنگ خطر را برای ۵/۸ میلیون شهروند تهرانی به ویژه کودکان، سالمندان و بیماران به صدا درآورده و این در حالی است که موج اصلی وارونگی دما هنوز از راه نرسیده است.
سیدجعفر تشکریهاشمی افزود: متاسفانه آلودگی هوا به تهران محدود نمیشود و از نقطه صفر مرزی تا مرکز کشورمان را در بر گرفته و در تهران نیز لایهای از آلودگی به مثابه چتری ضخیم تقریبا بر تمام مناطق شهر سایه انداخته است.
هاشمیتشکری با تاکید بر اینکه براساس آمار منابع رسمی آلودگی هوا هر سال جان ۲۷۰۰ نفر از شهروندان تهرانی را میگیرد، اعلام کرد: به عبارتی هر هفته ۵۲ نفر در تهران به دلیلی آلودگی هوا کشته میشوند که البته این میزان در نیمه دوم آبان، آذر و نیمه اول دی به اوج خود میرسد.
راههای پیشنهادی برای نجات تهران
معاون شهردار تهران با اشاره به اینکه کاهش آلودگی هوای تهران در قالب برنامهای مدون شامل مجموعهای از راهکارهای کوتاه، میان و بلندمدت امکانپذیر است، اظهار کرد: این مجموعه راهکارها را میتوانیم به یک پازل تشبیه کنیم که توسعه حملونقل عمومی بزرگترین قطعه این پازل است.
مهندس تشکریهاشمی با بیان اینکه در هشت سال گذشته نسبت به توسعه حملونقل عمومی از طریق افزایش خطوط مترو و راهاندازی خطوط BRT اهتمام ویژهای از سوی مدیریت شهری به عمل آمده، تصریح کرد: اگر توسعه هشت ساله حملونقل عمومی در تهران اتفاق نیفتاده بود، حال و روز هوای تهران بسیار بدتر از وضعیتی میشد که امروز شاهد آن هستیم. وی با تاکید بر اینکه دستگاههای حاکمیتی و اجرایی در زمینه کاهش و کنترل آلودگی هوا از نقش ویژهای برخوردار هستند، خاطرنشان کرد: البته در این میان مشارکت خود مردم و استفاده از ظرفیتهای رسانهای در جهتدهی به افکار عمومی از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردار است.
توقف فروش طرح ترافیک در نیمه دوم سال
رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست گفت: فروش آرمهای روزانه و هفتگی طرح ترافیک در نیمه دوم سال متوقف میشود.
وحدتی اظهار کرد: یکی از موضوعات مهم برای کنترل آلودگی هوا، کنترل تردد در دو فصل آخر سال است. رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیطزیست گفت: میتوان با توقف صدور آرم روزانه و هفتگی در شش ماهه دوم سال، کنترل فعالیت صنایع آلاینده، کنترل معادن شن، ماسه و بتن به ویژه در جنوب شرق تهران، رصد کردن فعالیت کارگاهها، تعویض خودروهای سنگین در ساعات پایانی شب راهکارهایی را اتخاذ کرد.
گله معاون استاندار تهران از وزارت کشور
معاون عمرانی استاندار تهران مثال روشن عدم اجرای وظایف دستگاههای متولی در کاهش آلودگی هوا را «وزارت کشور» عنوان کرد که باید سالانه پنج درصد میزان حملونقل شهری را افزایش میداد اما در چهار سال گذشته حتی یک اتوبوس هم وارد ناوگان نشده است.
حسن کریمی در کمیته اضطرار روز گذشته گفت: قطعا این اقدام در کاهش آلودگی هوا تاثیر بسزایی خواهد داشت. کریمی در پاسخ به سوال ایسنا درباره آخرین تصمیماتی که برای صنایع آلاینده تا شعاع ۱۲۰ کیلومتری اتخاذ شده، گفت: قطعا این صنایع را نمیتوانیم تعطیل کنیم اما باید این صنایع به تجهیزات روز مجهز شوند تا آلایندگی آنها کنترل شود.
وی با ابراز گلهمندی از وضعیت نامطلوب توسعه جایگاههای سیانجی گفت: با وجود اینکه شاهد افزایش این جایگاهها بودیم اما این افزایش در حد مطلوب نیست.
جغرافیای تهران
متاسفانه تهران که از هر چهار طرف شمال، جنوب، شرق و غرب به شکل بیرویه و بیدر و پیکری توسعه یافته است از جغرافیایی برخوردار است که به حفظ و نگهداشت آلودگی هوا در سطح شهر دامن میزند. این شهر در پهنه کنونی خود کاملا بین کوههای اطراف خود محصور است. ساختوساز در ارتفاعات بخشی از این کوهها نیز کمترین جای نفس کشیدن را از این شهر گرفته است به طوری که در شرایط معمولتر مدارس نقاطی مثل ولنجک که اتفاقا مسیر بسیاری از کوهنوردان است به علت آلودگی هوا تعطیل اعلام میشود.
آلایندههای تهران
اما آلایندههای تهران کدامند و چرا طی سالها این همه نهاد و سازمان موازی و دستاندرکار و متولی حفظ سلامت و تامین امنیت و کنترل ترافیک نتوانستهاند اقدامی اساسی برای کاهش این آلودگیها بکنند؟
از پالایشگاه قدیمی نفت تهران گرفته تا کارخانجات از جمله سیمان و کارگاههای شن و ماسه اطراف شهر که کمترین وزش باد آنها را به داخل شهر میکشاند و در داخل شهر نیز تردد بیش از ۵/۳ میلیون خودرو و ساختوسازها و گودبرداریها، فعالیت زیرزمینی برخی کارگاههای تولید مربوط به صنوف مثل زرگرها نیز به این آلودگی دامن میزند. مجموع این مسایل موجب میشود تا ترکیبات گوگردی مانند دیاکسیدگوگرد، ترکیبات اَزُته مانند منو و دیاکسید ازت، ترکیبات کربن مانند مونو و دیاکسیدکربن، هیدروکربورها، مواد معلق، سرب، گاز کربنیک، اکسیدهای فتوشیمیایی، مواد رادیواکتیو، بو و صدا بهعنوان آلایندههای مهم دارد هوا شوند.
آلایندههای اصلی هوا که برای آنها استاندارد وجود دارد و اندازهگیری میشوند عبارتند از منواکسیدکربن (CO)، اکسیدهای ازت (Nox)، تمامی هیدروکربنها (THC) یا ترکیبات آلی فرار (VOC)، اکسیدهای گوگرد (SOX و به طور عمده ۲ So )، تمامی ذرات معلق(TSP)، سرب (Pb) و ازن (O3) .
در میان منابع گوناگون انتشار، خودروها عامل انتشار ۷۵ درصد از ذرات معلق (مهمترین آلایندههای هوای تهران)، ۹۵ درصد منواکسیدکربن و ۶۰ درصد اکسیدهای ازت هستند درحالی که صنایع ۷۵ درصد از ترکیبات آلی، ۵۵ درصد از دیاکسیدگوگرد و ۴۶ درصد از گازهای گلخانهای را منتشر میسازند.
یک عامل مهم دیگر آلودگى هوا در اغلب شهرهاى بزرگ گاز ازن در سطح زمین است. ازن در سطح زمین هنگامی تشکیل میشود که گازهاى آلاینده حاصل از اتومبیلها و سایر وسایلى که سوخت مصرف مىکنند با نور خورشید ترکیب میشود در نتیجه گاز ازنی به وجود میآید که براى انسان سمى است.
تا به امروز تصور میشد آلودگیهایی مانند منواکسیدکربن مهمترین آلاینده هوای تهران را تشکیل میدهد اما یافتههای جدید نشان داده که بنزن خطرناکترین ترکیب آلاینده هوا بوده و موجب بروز سرطان خون و بیماریهای مرتبط با آن است.
بنزن ترکیبی بسیار خطرناک بوده که به سرعت تبخیر میشود و مادهای خوشبو است که در بنزین به مقدار زیادی وجود دارد. این ماده همچنین درصنایع پلاستیک، رزین و نایلونسازی نیز به کار میرود. مقدار موجود بنزن در هوای تهران۵/۲ برابر استانداردهای جهانی است.
اینورژن به زبان ساده
در این بین معاونت آموزش سازمان حملونقل و ترافیک شهرداری تهران با صدور اطلاعیهای باتوجه به عدم آشنایی گروهی از شهروندان با اینورژن به عنوان پدیدهای که با تعطیلی مهدهای کودک، پیشدبستانیها و مدارس ابتدایی حدود یک میلیون کودک و دانشآموز تهرانی را خانهنشین کرد، این پدیده را به زبان ساده توضیح داد. اینورژن هنگامی اتفاق میافتد که هوای سرد سطح زمین سردتر از هوای بالای خود باشد و به دلیل آنکه هوای سرد سنگینتر است، عمل مخلوط شدن هوا انجام نمیشود که اصطلاحا میگویند هوا پایدار شده یا عمل وارونگی دما یا همان اینورژن رخ داده است. براساس این اطلاعیه در چنین حالتی هوای گرم مانند یک پتوی ضخیم بالای شهر را میپوشاند و به دلیل اینکه هوای سرد و البته آلوده نمیتواند بالا رفته و جای خود را به هوای گرم بدهد، آلودگی افزایش مییابد و به مرز خطرناکی میرسد. این اطلاعیه میافزاید: کلانشهر تهران به دلیل رشته کوههایی که از سه طرف آن را احاطه کردهاند، همه ساله در این روزها با پدیده وارونگی دما روبهرو است که معمولا از نیمه دوم آبانماه آغاز شده و با استمرار آن در آذر تا نیمه دوم دی ادامه مییابد. معاونت آموزش سازمان حملونقل و ترافیک از عموم شهروندان به ویژه بیماران قلبی و ریوی و بیماران خاص، سالمندان، بانوان باردار و کودکان درخواست کرد تا هنگام بروز پدیده اینورژن صرفا در صورت ضرورت از منازل خود خارج شوند و از دارندگان خودروهای شخصی نیز خواسته تا به جای استفاده از وسیله نقلیه شخصی از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد