دیپلماسی سرمایه‌محور
سیدمحمد محسن‌پور ، کارشناس بازار سرمایه
در سال‌های اخیر بازارهای سرمایه و به‌ویژه بورس‌های کالایی به یکی از کانال‌های اصلی مبادلات اقتصادی بین‌المللی تبدیل شده‌اند. این تحول به‌ویژه در زمینه صادرات کالاهای پایه و تامین مالی پروژه‌های مشترک نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند. در چنین فضایی، نقش‌آفرینی مدیران ارشد بازار سرمایه در سفرهای راهبردی می‌تواند فرصتی ارزشمند برای تعمیق همکاری‌های اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی به‌حساب آید. به همین دلیل بازنگری در جایگاه و نحوه حضور بازار سرمایه در ساختار دیپلماسی اقتصادی کشور ضرورتی انکارناپذیر برای سیاستگذاران این حوزه به نظر می‌رسد. یکی از نمونه‌های بارز این فرصت روابط اقتصادی ایران با کشور عمان است؛ کشوری که به‌عنوان پلی راهبردی میان ایران، بازارهای خلیج‌فارس و شرق آفریقا عمل می‌کند. در این میان بورس کالای ایران می‌تواند بستری مناسب برای توسعه صادرات غیرنفتی، به‌ویژه در حوزه‌های پتروشیمی، محصولات معدنی و کشاورزی فراهم کند. این مسیر نه‌تنها با منافع تجار حرفه‌ای عمانی هم‌راستاست بلکه به دلیل شفافیت و ساختار قانونی آن، اطمینان‌بخش و جذاب نیز هست.
از سوی دیگر بخشی از تعاملات اخیر میان ایران و عمان به حوزه تامین مالی پروژه‌ها اختصاص یافته است؛ حوزه‌ای که ظرفیت‌های بی‌بدیلی در ابزارهای نوین بازار سرمایه ایران دارد. ابزارهایی چون اوراق سلف موازی استاندارد و صندوق‌های پروژه می‌توانند در تسهیل تامین مالی، اجرای سریع‌تر پروژه‌ها و کاهش ریسک‌های اقتصادی نقشی کلیدی ایفا کنند. این ظرفیت در صورتی که در دیپلماسی اقتصادی کشور به‌درستی به کار گرفته شود، می‌تواند به‌مراتب کارآمدتر از روش‌های سنتی عمل کند.
در این چارچوب لازم است بازار سرمایه نه صرفا به‌عنوان نهاد مالی بلکه به‌مثابه بازوی اجرایی و فنی سیاستگذاری اقتصادی کشور در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی دیده شود. حضور چهره‌های اثرگذار این حوزه در مذاکرات اقتصادی می‌تواند تفاهمنامه‌های کاغذی را به پروژه‌هایی واقعی و اجرایی تبدیل کند. از این منظر سفر اخیر به عمان می‌تواند نقطه آغازی برای شکل‌گیری یک کانال مکمل در سیاست خارجی اقتصادی ایران باشد؛ کانالی مبتنی بر شفافیت، ساختارگرایی و پیوند با استانداردهای جهانی که راه تجارت خارجی را هموارتر خواهد کرد.
