21 - 12 - 2021
دومینوی گرانی به شب چله رسید
«جهانصنعت»- آنچه بیشتر از کرونا مانع دور هم جمع شدن مردم به مناسب طولانیترین شب سال یعنی شب چله شده است، گرانیهای بیحد و حصری است که بازار کالاهای اساسی، آجیل و خشکبار و میوه و تره بار را در بر گرفته است. اگرچه عرضهکنندگان این محصولات بعضا اعلام میکنند که افزایش قیمتی به مناسبت شب چله اعمال نمیشود تا مردم توان خرید مایحتاج مورد نیاز خود برای این مناسبت را داشته باشند اما واقعیت این است که ناترازی قیمت کالاها با دستمزد گروهی همچون کارگران و بازنشستگان به جایی رسیده است که حتی اگر افزایش قیمت جدیدی هم اعمال نشود، نرخ کالاهای مورد نیاز مردم همچنان بالاست. در واقع طی سالهای گذشته به دلیل کاهش ارزش پول ملی، تورم افسارگسیخته و در نهایت کاهش قدرت خرید مردم در مقابل افزایش هزینههایی که در حوزههای مختلف اقتصادی اتفاق میافتد، بسیاری از کالاها که سالیان گذشته پای ثابت سفره ایرانیها بود، از سبد کالایی آنها حذف شده است.
در این راستا در رابطه با بازار مواد پروتئینی شاهد این هستیم که سرانه مصرف لبنیات به شدت پایین آمده و حتی برخی اقشار ضعیف جامعه در مقطعی به جای خرید گوشت، ماهی، مرغ و تخممرغ، به بازار قارچ پناه برده بودند. در این میان خرید آجیل و خشکبار نیز به همان سالی یک بار و به مناسبت عید نوروز محدود شده و در ماههای دیگر سال، اکثر خانوادهها توان خرید خشکبار را ندارند.
در رابطه با بازار میوه و تره بار نیز با چنان افزایش قیمتهای عجیب و غریبی به بهانههای مختلف روبهرو هستیم که برخی فروشندگان در مناطق جنوبی شهر تهران اعلام میکنند که مردم در همین حد که بتوانند سیب زمینی و پیاز مورد نیاز خود را خریداری کنند، به مغازهها سر میزنند و همین موضوع باعث شده است که بسیاری از میوهها در مناطق جنوبی شهر عرضه نشود چراکه مشتری ندارد. بازار شکلات و شیرینی نیز شرایط مشابهی دارد . با اینکه اقشاری با درآمد بالا همچنان در شرایط بحرانی اقتصاد هم مشتری این محصولات هستند اما به طور کلی فروش قنادیها نسبت به سالهای گذشته با کاهش قابلتوجهی روبهرو شده است. این در حالی است که گذشته از گرانیهای موجود در بازارهای مختلف، طی دو سال اخیر به دلیل شیوع کرونا در کشور، میزان فروش بسیاری از کالاها با کاهش بیشتری مواجه شد که در شرایط فعلی با توجه به واکسیناسیون عمومی، دستکم این مشکل تا حد زیادی رفع شده است.
مسوولان زیر بار گرانیها نمیروند
اما نکته قابل تامل در رابطه با مناسبتهای خاص همچون شب چله این است که بیشتر مسوولان زیر بار گرانیهای موجود در بازارهای مختلف نمیروند و تنها چند روز مانده به آغاز مناسبتها اعلام میکنند که مشکلی از بابت تامین کالاهای مورد نیاز وجود ندارد. به عنوان مثال به تازگی معاون باغبانی وزیر جهادکشاورزی اعلام کرد: پیشبینیهای لازم برای تامین میوه شب چله و شب عید صورت پذیرفته و هیچ مشکلی وجود ندارد. محمدمهدی برومندی افزود: جلسات مختلفی برای تامین میوه شب چله انجام شده و متناسب با تقاضا عرضه میوه وجود خواهد داشت و هیچ مشکلی در تامین نیست و توزیع هم مدیریت میشود. به عنوان مثال مقرر گشته در تهران ساعت فعالیت میادین میوه و تره بار افزایش یابد و میزان محصولی که در این میادین عرضه میشود نیز بیشتر شود. در این راستا همچنین زهرا جلیلی مقدم مدیرکل دفتر امور میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه انار مورد نیاز شب چله تامین است و کمبودی در این زمینه نداریم.
این اظهارنظرها در حالی است که مشکل اصلی مردم در شرایط کنونی به کارگیری سیاستهای نادرست از سوی دولتمردان در حوزه اقتصادی و دخالت دولت در امور تنظیم بازار است که باعث شده میزان افزایش قیمتها در یکی دو سال اخیر به اوج خود برسد و حتی طی سالیان گذشته در کشور بیسابقه باشد. در واقع آنچه باعث کدورت مردم به خصوص در آستانه مناسبتهای خاص میشود این است که بار دیگر در شرایطی قرار می گیرند که به علت کاهش قدرت خرید، توان تامین نیازهای پیش پا افتادهای که در سالهای گذشته به راحتی از پس آن بر میآمدند را ندارند. اما متاسفانه مسوولان مربوطه تنها از بابت وفور کالا خیال مردم را راحت میکنند و چندان اشارهای به افزایش قیمتهای قابلتوجهی که در بازار وجود دارد، ندارند.
انواع میوه دوباره گران شد
این در حالی است که به دلیل فعالیت سودجویان در بازار، افزایش قیمتها در آستانه مناسبتهای خاص تشدید میشود. در همین خصوص رییس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران آخرین وضعیت بازار میوه را در آستانه شب چله تشریح کرد و گفت: قیمت انواع میوه در آستانه شب چله در میدان مرکزی میوه و تره بار با نوساناتی همراه بود و در اکثر اقلام بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان افزایش قیمت اتفاق افتاده است.
اسدالله کارگر اضافه کرد: قیمت انواع نارنگی، هندوانه و پرتقال بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان افزایش داشته، در موز این افزایش قیمت نسبت به هفته گذشته دو هزار تومان بوده و در انار فقط قیمت انار دماوند افزایش یافته و به کیلویی ۲۰ هزار تا ۳۵ هزار تومان رسیده است.
کارگر قیمت انار ساوه را نیز ۱۴ تا ۲۰ هزار تومان، انار شیراز را ۲۰ تا ۲۸ هزار تومان و انار کوهستان را ۲۲ تا ۳۵ هزار تومان اعلام کرد. وی قیمت هر کیلوگرم پرتقال تامسون شمال را ۹ تا ۱۵ هزار تومان و پرتقال ناول را نیز بین ۱۸ تا ۲۴ هزار تومان اعلام و اضافه کرد: قیمت موز نیز بین ۲۲ تا ۲۹ هزار تومان است.
کارگر افزود: قیمت هر کیلوگرم هندوانه خطی نیز چهار تا هشت هزار تومان، هندوانه دزفولی چهار تا هشت هزار تومان، هندوانه محبوبی پنج تا هشت هزار تومان و هندوانه میناب نیز سه هزار و ۵۰۰ تا هفت هزار تومان است. وی قیمت هر کیلوگرم نارنگی تانجلو را نیز بین ۱۰ تا ۱۶ هزار تومان و نارنگی انشو را نیز ۱۰ تا ۱۶ هزار تومان و نارنگی پیچ را بین ۱۴ تا ۱۸ هزار تومان اعلام کرد. به گفته کارگر قیمت نارنگی تخم ژاپنی نیز ۱۰ تا ۱۷ هزار تومان و نارنگی یافا ۱۰ تا ۱۸ هزار تومان است.
نکته قابل تامل این است که در مراکز خردهفروشی حدود ۳۵ درصد سود به ارقام فوق اضافه میشود.
دو عامل گرانی آجیل
در این راستا اما رییس اتحادیه خشکبار تهران گفت: ما در شب چله هیچ افزایش قیمتی نداریم و قیمت اقلام آجیل تابع عرضه و تقاضا و نرخ ارز است. مصطفی احمدی بیان کرد: قیمت آجیل مصوب نیست و به صورت عرضه و تقاضا و با نرخ ارز به فروش میرسد.
او ادامه داد: با توجه به اینکه نوع آجیل مختلف و انتخاب آن از سوی مردم سلیقهای است، ممکن است برخی بخواهند نوعی از اقلام در آجیل آنها بیشتر یا کمتر باشد، بنابراین قیمت آن هم متفاوت خواهد بود.
رییس اتحادیه خشکبار تهران گفت: سال گذشته به دلیل خشکسالی ما متاسفانه ۵۰ درصد اُفت تولید داشتیم به طوری که برخی از محصولات تا ۵۰ درصد و بقیه ۱۰۰ درصد گران شد و همچنین با ورود تجار به کشور هم شاهد افزایش قیمت آجیل بودیم.
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار تهران ادامه داد: ما در ساله گذشته ۱۵۰ هزار تن صادرات پسته داشتیم، ولی امسال صادرات آن به صفر رسیده است.
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار تهران همچنین در ادامه گفت: گرانی آجیل، ناشی از تقاضاهای شب چله نیست بلکه مربوط به دو عامل حضور بازرگانان خارجی و خشکسالی که از چند ماه گذشته وجود داشته است، برمیگردد.
به گفته وی، بازرگانان خارجی از کشورهایی مانند عراق و افغانستان، محصولات خشکبار و آجیل را از کشاورزان سر زمین خریدند و اخیرا هم بازرگانانی از کشورهای پاکستان و امارات به ایران آمدند و به روال سالهای گذشته آجیل را از ایران خریدند.
احمدی به قیمت آجیل شب چله هم اشاره کرد و گفت: آجیل با باسلوق ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار تومان و آجیل بدون باسلوق ۱۸۰ تا ۲۷۵ هزار تومان باید توسط آجیلفروشان عرضه شود.
وی همچنین کاهش ۶۰ درصدی تولید تخمه ژاپنی در مشهد و سبزوار را علت گرانی صد درصدی آن دانست و اضافه کرد: بازرگانان عراقی این محصول را به صورت فلهای می خرند و به عراق منتقل میکنند یعنی به جای اینکه کشاورز و کارگر ایرانی از مزایای ارزشافزوده آن برخوردار شوند مزیت آن نصیب کشورهای دیگر میشود.
خرید خشکبار به کشمش محدود شده است
در همین خصوص یکی از فروشندگان خشکبار با بیان اینکه مردم گویی خرید خشکبار را به خاطرهها سپرده اند، به «جهانصنعت» گفت: در گذشته دستکم چهار مشتری وارد مغازه میشد و با شنیدن قیمتها میلی برای خرید نشان نمیداد و از مغازه خارج میشد اما به دلیل کاهش تولید برخی از اقلام خشکبار و گرانیهایی که اخیرا اتفاق افتاده، مردم حتی برای پرسیدن قیمتها نیز وارد مغازه نمیشوند چراکه با توجه به دخل و خرج خود نمیتوانند در سبد خریدشان جایی برای خرید خشکبار در نظر بگیرند.
علی مبینی بیان کرد: البته هستند مشتریهایی که طی روزهای گذشته وارد مغازه میشوند و به مقدار بسیار ناچیز اقلامی مانند کشمش را خریداری میکنند اما به طور کلی بازار خشکبار خریدار چندانی ندارد و میزان فروش آن به شدت پایین آمده است.
این فروشنده با بیان اینکه وضعیتی که در آن به سر میبریم را در سالیان گذشته حتی فکرش را هم نمیکردیم که با آن روبهرو شویم، افزود: متاسفانه برای کاهش تورم و افزایش قدرت خرید مردم هم فکری نمیشود به طوری که بسیاری از اصناف نیز به دلیل رکود موجود، ورشکسته شده و از این حوزه بیرون میروند.
عدم استقبال از خرید شیرینی
شیرینی نیز یکی از اقلام پرمصرف چله ای است اما به نسبت سابق بسیار گران است. در واقع قیمت شیرینی در سالجاری متناسب با تغییر قیمت لبنیات، تخممرغ، شکر و شکلات و روغن روند رو به افزایشی داشته و هیچوقت به تعادل نرسیده، به همان میزان نیز خرید شیرینی توسط مردم کاهش داشته است. در این خصوص اما رییس اتحادیه صنف شیرینی سازان و شیرینی فروشان مشهد اعلام کرد: نرخنامه این صنف و قیمتهای مصوب آن مربوط به سال گذشته است و نرخ انواع شیرینی برای شب چله ای امسال تغییر قیمتی نداشته است.
محمد فرزانی افزود: مردم بیشتر از خرید شیرینیتر و تازه در شب چله استقبال میکنند و هم اینک حداقل قیمت هر کیلوگرم شیرینی تر در بازار مشهد ۶۰۰ هزار ریال است، با این حال به نظر میرسد مردم در شب چله رغبت چندانی به خرید شیرینی نداشته باشند.
وی گفت: از یک سو بازار به دلیل کاهش توان اقتصادی مردم کساد و سنگین است و از سوی دیگر هزینههای تولید شیرینی افزایش قابلتوجهی یافته است، شیرینی فروشان نیز چون امکان ذخیره و یا نگهداری شیرینی را برای درازمدت ندارند، به حداقل سود خود قناعت میکنند تا محصولشان به فروش برسد.
هزینه سفره ساده شب چلهای برای ۴ نفر
بر اساس آنچه گفته شد، اگر بخواهیم حدود متوسط قیمت چند قلم اصلی از سفره شب چله با کیفیت معمولی برای یک خانواده چهارنفره را حساب کنیم، حدود ۳۲۰ هزار تومان میشود که شامل هزینه یک عدد هندوانه (چهار کیلوگرمی)، چهار عدد انار، یک کیلو سیب، یک کیلو پرتقال، ۵/۱ کیلو شلغم، نیم کیلو آجیل مخلوط و یک کیلو شیرینی است. این در حالی است که اقلام این سبد سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار تومان و سال ۹۸ حدود ۱۰۰ هزار تومان تمام میشد.
در حال حاضر قیمت یک کیلو هندوانه به طور متوسط هشت هزار و ۵۰۰ تومان است که اگر میانگین وزن آن را چهار کیلوگرم در نظر بگیریم، یک عدد از این میوه ۳۴ هزار تومان برای این خانواده آب میخورد. همچنین متوسط قیمت یک کیلو انار که معمولا سه عدد میشود، حدود ۲۴ هزار تومان است که برای سبد میوه خانواده چهارنفره، حدود ۳۲ هزار تومان تمام میشود. اگر یک کیلو سیب و پرتقال را هم به سبد اضافه کنیم، باید برای هرکدام به ترتیب ۱۶ هزار تومان و ۱۸ هزار تومان بپردازیم. از سوی دیگر اگر حدود دو کیلو شلغم یا لبو را هم با قیمت تقریبی ۱۵ هزار تومان به آن اضافه کنیم، فاکتور این قسمت با ۱۱۵ هزار تومان جمع میشود که البته سال گذشته همین سبد را میشد با نصف این قیمتها تهیه کرد.
قیمت آجیل هم به گفته مسوولان به دلیل خشک سالی نسبت به سال قبل، بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یافته است به طوری که اکنون متوسط قیمت آجیل مخلوط بین ۱۸۵ هزار تا ۴۱۰ هزار تومان است که ما در اینجا نیم کیلو آجیل مخلوط با قیمت کیلویی ۲۹۰ هزار تومان را در نظر می گیریم که حدود ۱۴۵ هزار تومان تمام میشود. برای خرید یک کیلوگرم شیرینی تر و یا یک کیلوگرم شیرینی خشک خوب نیز باید ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان در نظر گرفت . به این ترتیب با یک حساب وکتاب سرانگشتی، هزینه سفره شب چله ای یک خانواده چهارنفره حدود ۳۲۰ هزار تومان تمام میشود. این در حالی است که اگر قصد داشته باشیم اقلام با کیفیت تری تهیه کنیم و یا اینکه جزو بزرگترهای خانواده به حساب بیاییم که باید در نقش میزبان دستکم ۱۰ نفر ظاهر شویم، باید بیش از یک میلیون تومان هزینه کنیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد