دورنمای سیستم‌های پرداخت فرامرزی
جهان‌صنعت – تسویه‌حساب‌های فرامرزی در معرض ریسک ارز و مقررات قرار دارد، از همین‌رو، یک راه‌حل مناسب استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی است. ارز‌های دیجیتال به‌طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند و در پایان سال۲۰۲۴، بیش از ۵۶۰میلیون کاربر رمزنگاری وجود داشت که حدود ۹/۶درصد از کل جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)ارز‌های رمزپایه‌ای هستند که در صورت ارائه در یک حوزه حاکمیتی باید پذیرفته شوند، درحالی‌که سایر راه‌حل‌های پرداخت الکترونیکی احتمالا پذیرفته نشوند. CBDCها تنها جایگزین پول نقد هستند که نشان‌دهنده بدهی بانک مرکزی و دارای ارز قانونی است. برخلاف سایر ارز‌های دیجیتال، CBDC را می‌توان به اسکناس‌هایی مانند استیبل‌کوین و سایر راه‌حل‌های پرداخت سنتی تبدیل کرد. این راهکار جدید پرداخت الکترونیکی را می‌توان به‌صورت جهانی یا محلی براساس پروتکل اتخاذشده توسط مقام نظارتی به رسمیت شناخت.
هدف از ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی
به گزارش ایبنا، یکی از مسائل کلیدی در تعریف پروژه CBDC، آن است که می‌تواند بر پرداخت‌های خرده‌فروشی یا عمده‌فروشی بین موسسات مالی استفاده شود. در حالت نخست، ارز جدید تا حدی جایگزین ارز سنتی خواهد شد اما در حالت دوم، استفاده از راه‌حل پرداخت جدید به معاملات بین بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ محدود می‌شود. چندین تفاوت در توسعه CBDCها وجود دارد. بیشتر پروژه‌ها (۷/۶۴درصد) مربوط به مدیریت پرداخت‌های خرده‌فروشی بوده و تنها ۲۷درصد مربوط به تجارت عمده‌فروشی است. طبق برآوردها، تمایل به راهکار‌های خرده‌فروشی عمدتا در اقتصادهای در حال توسعه است، تجارت عمده‌فروشی زمانی اهمیت دارد که معاملات بسیار بزرگ روی دهد و در درجه نخست در اقتصادهای توسعه‌یافته مشاهده می‌شود.
تاثیر CBDC بر سیاست‌های پولی
سیاست پولی احتمالا تحت‌تاثیر توسعه بازار ارز‌های دیجیتال قرار گیرد زیرا پرداخت‌های رمزنگاری، برخی معاملات را تسویه می‌کند. براساس داده‌ها، نقش تراکنش‌های تنظیم‌شده توسط دارایی‌های رمزنگاری در حال افزایش است، هرچند که هنوز حداقل و در گروه‌های خاص متمرکز باشد. در اقتصادهای پیشرفته، مساله اصلی کنترل رفتار افراد در کاربرد ارز‌های دیجیتال دیگر است بنابراین CBDC راه‌حلی برای کنترل عرضه پول و اجتناب از راه‌حل‌های پرداخت جایگزین است. در کشور‌های کمتر توسعه‌یافته، مزیت اصلی توسعه یک سیستم تسویه برای معاملات بزرگ بین سرمایه‌گذاران نهادی است. CBDC راه‌حل موثرتری را در رابطه با سایر راهکار‌های سنتی(مانند تثبیت نرخ فعلی یا تسویه ارز خارجی) بوده و علاقه به استفاده از CBDC برای اهداف پولی در اقتصادهای در حال توسعه بسیار بیشتر از اقتصادهای توسعه‌یافته است. شمول مالی نیز برای اقتصادهای توسعه‌یافته و در حال توسعه مهم است اما در کشور‌های کمتر توسعه‌یافته به‌دلیل آنکه درصد بیشتری از جمعیت فاقد حساب بانکی سنتی بوده، از اهمیت بالایی برخوردار است. CBDC یک راه‌حل موثر برای مناطقی بوده که زیرساخت‌های فناوری آن محدود است و موسسات مالی تمایلی به ارائه خدمات مالی پیشرفته ندارند.ارز‌های دیجیتال احتمالا برای تنظیم پرداخت‌های ملی با استفاده از کارت‌ها یا کیف پول‌هایی که امکان پرداخت با استفاده از دارایی‌های رمزنگاری را فراهم می‌کنند، استفاده شوند. در این سناریو، هزینه خدمات می‌تواند برای بخش خرده‌فروشی و عمده‌فروشی قابل‌توجه باشد و راه‌حل‌های ارزان‌تر مبتنی‌بر CBDC هم از سوی شرکت‌ها و هم از سوی افراد مورد استقبال قرار می‌گیرد. در گذشته تقاضا برای این خدمات برای اقتصادهای در حال توسعه بالا بود اما امروزه براساس میزان توسعه‌یافتگی کشور تفاوت زیادی وجود ندارد. محرک اصلی موفقیت در این امر، دسترسی افراد به زیرساخت‌هاست تا تراکنش‌های مصرف‌کنندگان را به‌موقع و با قابلیت‌های آنلاین ارزیابی کند.
مزایای ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی
تسویه‌حساب‌های فرامرزی معمولا در معرض ریسک ارز و مقررات قرار دارند. از همین رو، به‌ویژه برای بخش عمده‌فروشی، یک راه‌حل مناسب کاربرد CBDC است که زمان لازم برای تکمیل تراکنش و ریسک کلی معامله را کاهش دهد. مزایای اصلی آن، اجتناب از ساعات کاری محدود و کاهش طول زنجیره تراکنش است. اقتصادهای توسعه‌یافته در پرداخت‌های فرامرزی فعال‌تر هستند بنابراین تمایل به توسعه راه‌حل CBDC در این کشور‌ها بیشتر از کشور‌های در حال توسعه است. توسعه فناوری جدید، تقاضا برای پول نقد را در اقتصادهای در حال توسعه و توسعه‌یافته کاهش داده است. برخی بانک‌های مرکزی شروع به ترویج توسعه سیستم‌های ملی پرداخت خرده‌فروشی دیجیتالی کردند که می‌توانند با پلتفرم‌های جهانی رقابت کنند. به‌ویژه برای بخش خرده‌فروشی و اقتصادهای کمتر توسعه‌یافته، علاقه به توسعه CBDC نیز ناشی از تقاضا جهت راه‌حل‌های پرداخت امن و مطمئن برای شهروندان است که توسط موسسات مالی خصوصی ارائه نمی‌شوند.
یکی از مسائل کلیدی ارائه‌شده توسط CBDC، ساختن سیستمی است که ممکن است به صورت آفلاین و بدون برق برای افرادی که در مکان‌های دورافتاده زندگی می‌کنند یا در جا‌هایی که بلایای طبیعی اغلب رخ می‌دهند کار کند. توسعه راه‌حل‌های آفلاین بیشتر مورد درخواست کشور‌های در حال توسعه یا مناطق توسعه‌نیافته در کشور‌های توسعه‌یافته است. انگیزه‌های اصلی برای توسعه CBDC مربوط به ثبات سیستم، کارایی پرداخت و ایمنی است. البته تفاوت‌هایی براساس مشتریان هدف و میزان توسعه کشور وجود دارد که به پیاده‌سازی فناوری جدید در سیستم پرداخت مربوط می‌شود. انتظار نمی‌رود که CBDCها از ابتدا جایگزین پول سنتی شوند و بانک‌های مرکزی باید هدفی را برای عرضه ارز دیجیتال جدید تعیین کنند.
