3 - 11 - 2017
دلار کوتاه نمی آید
گروه اقتصادی – بررسی نرخ دلار در هفت ماهه امسال نشان میدهد که این ارز بیش از ۳۰۰ تومان افزایش قیمت پیدا کرده و به ویژه در دو ماه اخیر روند صعودی قابل توجهی را تجربه کرده است؛ هرچند در این میان دلایل متعددی از سوی مسوولان و فعالان بازار برای توجیه افزایش قیمتها مطرح میشود و برخی افراد عوامل داخلی و عدهای دیگر عوامل خارجی را در این زمینه اثرگذار میدانند اما باید توجه داشت که با ادامه روند کنونی و ناتوانی در تثبیت ارزش پول ملی در برابر ارزهای رایج دنیا، دور از انتظار به نظر نمیرسد که تا پایان سال جاری و نزدیک شدن به شب عید، باز هم شاهد افزایش ۳۰۰ تومانی قیمتها در بازار و ورود دلار به کانال ۴۳۰۰ تومانی باشیم.
در این میان سیاستهای دولت برای یکسانسازی نرخ ارز، تقاضای ارز توسط مسافران در اربعین، تنشهای سیاسی بینالمللی و به ویژه اقدام اخیر وزارت خزانهداری آمریکا، میتوانند دلایلی برای نوسان قیمت در دادوستدهای دلار در روزهای اخیر باشد که در کنار انتظارات افزایشی معاملهگران میتواند به بیثباتی بازار داخلی کشور دامن بزند. این در حالی است که بررسی بازارهای جهانی نشان میدهد که در سالجاری ارزش دلار ۱۰ درصد در مقابل سبدی از ارزهای اصلی کاهش یافته و ضعف دیپلماسی آمریکا در دولت دونالد ترامپ میتواند روی اعتبار و ارزش دلار تاثیر منفی داشته باشد.
روند قیمتها تا امروز
بررسی روند دلار آمریکا در بازار داخل ایران نشان میدهد که این ارز در شروع امسال و در ماههای ابتدایی با ثبات نسبی همراه بود و در چهار ماهه ابتدایی امسال در کانال ۳۷۰۰ تومان قرار داشت؛ به طوریکه در ابتدای فروردین ۳۷۵۲ تومان در بازار آزاد عرضه شد. در ادامه در دومین ماه همچنان به همین روند ادامه داد و در ابتدای اردیبهشتماه ۳۷۶۷ تومان خرید و فروش میشد و در اواخر خرداد نیز ۳۷۴۵ تومان دادوستد شد.
در نتیجه میتوان گفت در سه ماهه نخست امسال به طور متوسط قیمت دلار بین ۳۰ تا ۴۰ تومان در نوسان بوده و از ثبات نسبی برخوردار بوده است.
دلار آمریکا در چهارمین ماه سالجاری تاحدودی افزایش قیمت پیدا کرد اما همچنان در کانال ۳۷۰۰ تومان باقی ماند. در اواخر تیر ماه نرخ دلار به ۳۷۷۸ تومان رسید. در مردادماه نیز دلار با تغییراتی همراه شد و روند صعودی دلار شتاب بیشتری گرفت و وارد کانال ۳۸۰۰ تومان شد. در هشتم مرداد دلار ۳۸۱۲ تومان عرضه شد و در دوازدهمین روز مرداد به ۳۸۲۶ تومان و در اواخر مرداد به ۳۸۷۲ تومان رسید.
در شهریورماه نیز شیب افزایشی دلار ادامهدار بود و در میانههای ماه از مرز ۳۹۰۰ تومان عبور کرد تا نسبت به ماه قبل از آن با افزایش حدود ۱۰۰ تومانی مواجه شده باشد اما در مهرماه دلار به بالاترین نرخ خود در سالجاری رسید و برای نخستین بار در سالجاری وارد کانال چهار هزار تومان شد. در هفدهم مهرماه دلار با نرخ ۴۰۴۱ تومان در بازار دادوستد شد.
این در حالی است که پس از این بازه زمانی نیز شاهد افزایش ۱۰ تا ۲۰ تومانی دلار به ویژه در هفته آغازین آبانماه بودیم و قیمت دادوستد این ارز در بازار به چهار هزار و ۶۰ تومان رسید؛ قیمتی که درست در دیماه سال گذشته تجربه شده بود و به یکباره نمودار قیمت دلار را به قله خود یعنی ۴۱۴۰ تومان رساند. هرچند پس از آن روند نزولی دلار باعث شد قیمتها تا پایان سال ۹۵ به محدوده ۳۷۰۰ تومان برسد.
به طور کلی میتوان گفت دلار در چهار ماه نخست امسال از ثبات نسبی برخوردار بود و از مردادماه حرکت صعودی خود را شروع کرد تا در مهرماه به بیش از چهار هزار تومان رسید.
بررسی روند دلار در هفته جاری نیز نشان میدهد که در دو روز ابتدایی هفته افزایش نسبی به وجود آمده و در روزهای میانی هفته روند نزولی در قیمتها ایجاد شده است؛ به گفته برخی از فعالان بازار نیز به نظر میرسد در روزهای پایانی هفته عرضه مناسب ارز در بازار قیمت دلار را تاحدودی تثبیت خواهد کرد و از نوسان آن جلوگیری به عمل میآورد. هرچند با ادامه روند افزایشی دلار در هفتههای اخیر و نزدیک شدن به روزهای پایانی سال قطعیتی برای تثبیت قیمتها وجود نخواهد داشت.
دلایل افزایش نوسانات
در مجموع بررسیها نشان میدهد که دلار در هفت ماهه امسال بیش از ۳۰۰ تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است.
اما تحلیلگران ارزیابیهای متفاوتی از این افزایش قیمت ارائه میدهند. برخی این افزایش قیمت را به دلیل سیاستهای دولت برای واقعیسازی و بسترسازی برای یکسانسازی نرخ ارز ربط داده و مطرح کردند که دولت سرانجام مجبور شده است در سالجاری به دلیل افت محسوس صادرات غیرنفتی و در نتیجه کاهش درآمدهای ارزی به سمت واقعیسازی نرخ ارز گام بردارد.
از سوی دیگر هم برخی تحلیلگران عوامل خارجی را تاثیرگذار در افزایش قیمت دلار دانستند؛ از جمله برخی تنشهای سیاسی بینالمللی و همینطور مواضع رییسجمهور آمریکا در خصوص برجام. نزدیک شدن به اربعین و تقاضای ارز توسط مسافران، احتمال افزایش تقاضا در ادامه پاییز با نزدیک شدن به آغاز سال نوی میلادی، انتظارات افزایشی معاملهگران و همچنین اقدام اخیر وزارت خزانهداری آمریکا برای اعمال تحریمهای مندرج در قانون «کاتسا» علیه اشخاص مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز میتوانند از جمله دلایل نوسان ارز در روزهای آتی و رساندن احتمالی قیمت دلار به مرز ۴۳۰۰ تومان باشند. حال باید منتظر ماند و دید واکنش دولت و معاونت ارزی بانک مرکزی به اتفاقات اخیر بازار ارز چه خواهد بود و آیا سرانجام تا پایان سالجاری دولت یکسانسازی نرخ ارز را اجرایی میکند یا اینکه بار دیگر مانند دفعات گذشته پس از افزایشی شدن نرخ دلار با تزریق ارز بیشتر به بازار، نرخ دلار را پایین میآورد تا این خواسته اصلی فعالان اقتصادی مجددا به تعویق بیفتد.
نقش ترامپ در ارزش دلار
این در حالی است که یک استاد اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا و کارشناس سیستمهای پولی جهانی با اشاره به نوسانات اخیر دلار در بازارهای جهانی معتقد است خدشهدار شدن اعتبار اقتصادی و سیاسی آمریکا با روی کار آمدن ترامپ، بازار دلار را متزلزل خواهد کرد.
بری ایکنگرین، استاد اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا بر این باور است ضعف دیپلماسی آمریکا در دولت تازه میتواند روی اعتبار و ارزش دلار هم تاثیر منفی داشته باشد. او در این زمینه میگوید: با ادامه سیاستهای کنونی آمریکا باید منتظر حذف دلار از صندوق ذخایر ارزی کشورها و تبدیل شدن آن به یک واحد پول ملی بود.
وی تاکید کرد: روابط سیاسی و اقتصادی آمریکا با دیگر کشورها اهمیت زیادی برای اقتصاد آمریکا دارد با سرد شدن روابط آمریکا با دیگر کشورها یا ضعف دیپلماسی، بانکهای مرکزی کشورهای دیگر در مورد وابستگی اقتصادی خود به دلار تجدیدنظر خواهند کرد و از این واحد پول در مبادلاتشان استفاده نمیکنند. سیاستی که بعد از آغاز جنگ تجاری آمریکا با چین و تحریم روسیه توسط این دو کشور با جدیت پیگیری میشود. این نقطه آغاز مرگ اقتصادی آمریکا و تحولات منفی در عرصه بازار مالی و پولی در دنیاست.
استاد رشته اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا که بالغ بر یک دهه برای شناسایی مکانیسمهای سیستم پولی بینالمللی تلاش کرده است، اعلام کرد: از اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی بسیاری از کارشناسان اقتصادی در مورد احتمال کاهش قدرت سلطه دلار بر بازار مالی و پولی دنیا صحبت کردند. هماکنون ۶۴ درصد از ارزهای ذخیره شده در بانکهای مرکزی در دنیا را دلار تشکیل میدهد و سهم دلار در صندوق ذخایر ارزی طی سه دهه اخیر بیتغییر مانده است.
در این بازه زمانی ارزش دلار در بازار، نوسانات زیادی را تجربه کرد ولی این نوسانات ارزش دلار تاثیری روی سهم این واحد پولی در ذخایر ارزی و اعتبار آن در معاملات نداشت. در سالجاری ارزش دلار ۱۰ درصد در مقابل سبدی از ارزهای اصلی کاهش یافت ولی هنوز هم متوسط ارزش آن ۱۷ درصد بیشتر از پنج سال قبل است.
ارز غالب در خطر تزلزل
بری ایکن گرین میگوید: روابط نظامی و دیپلماتیک آمریکا، کشورهای دوست و شریک این کشور را تشویق به نگهداری دلار میکند. همچنین کشورهایی که برای تامین امنیت خود وابسته به حمایت آمریکا هستند بیش از کشورهای مستقل و دارای قدرت دفاعی و امنیتی دلار ذخیره میکنند.
سطح روابط اقتصادی آمریکا با دیگر کشورهای دنیا، دیپلماسی اقتصادی فعال و نقش این کشور به عنوان حامی اقتصاد جهان هم از عوامل دیگری است که انگیزه نگهداری از دلار را به بانکهای مرکزی میدهد.
ضعف هر یک از این جایگاهها میتواند زمینه را برای کاهش استقبال از دلار به عنوان منبع حفظ ارزش فراهم کند. در یک جمله میتوان این طور بیان کرد که اعتبار اقتصادی و سیاسی و قدرت نظامی آمریکاست که باعث رشد ارزش دلار و نگهداری این واحد پول به عنوان منبع حفظ ارزش در صندوق ذخایر ارزی کشورها میشود و اگر این اعتبار خدشهدار شود بازار دلار هم متزلزل خواهد شد.
نگاهی به عملکرد دولت آمریکا از ابتدای سال جاری تاکنون نشان میدهد که دولت تازه آمریکا سیاستهایی پیشنهاد و وضع کرد که بارها توسط دولتهای دیگر کشورها و حتی قضات ارشد آمریکایی تقبیح و مردود شده است. دولت از پیمانهای مهم بینالمللی و منطقهای خارج شد و رییسجمهور رسما اعلام کرد دولت آمریکا به تعهدات دولتهای قبلی پایبند نیست.
ترامپ بارها در مورد عدم نیاز آمریکا به قرار گرفتن دفاتر اصلی سازمانهای بزرگ بینالمللی در این کشور صحبت کرد و خواستار خارج شدن دفتر اصلی سازمانهایی از قبیل سازمان ملل و… از آمریکا شد؛ موضوعی که بدونشک در حد حرف باقی میماند ولی اعتبار آمریکا را در سطح جهان کاهش میدهد.
در مجموع میتوان گفت کاهش اعتبار سیاسی و اقتصادی آمریکا در دنیا به معنای از بین رفتن جایگاه دلار به عنوان منبع حفظ ارزش در دنیاست و تنزل سطح استفاده از این واحد پولی هم میتواند زمینهساز کاهش ارزش آن و به دنبال آن کاهش سرعت رشد اقتصادی این کشور شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد