دلار پاشی در بدترین هنگام
محمدصادق جنان صفت
محمدحسین عادلی، رییس بانک مرکزی در دولت اول سازندگی در هنگامه افزایش شکاف قیمت دلار دولتی و قیمت دلار آزاد تصمیم دولت وقت برای فروش دلار به قیمت میانگین و البته نزدیک به دلار دولتی به هر متقاضی تا ۵هزاردلار را اجرایی کرد. این تصمیم و اقدام شاید برای نخستینبار بود که اتفاق میافتاد اما بعدها و در دولتهای محمود احمدینژاد نیز محمود بهمنی گفت که میتوانیم با عرضه پرقدرت دلار و حتی دادن اختیار سکه به بقالیها راه صعود دلار و سکه را بگیریم. عین همین داستان در دولت حسن روحانی اتفاق افتاد و قرار شد به شهروندان متقاضی دلار به قیمت نزدیک به ۵هزاردلار تخصیص داده شود. تجربه نشان میدهد دلار پاشی گامی بزرگتر در مسیر هدر دادن منابع ارزی کشور بوده است. اکنون و در حالی که قیمت هر دلار آمریکا به ۱۲۶هزار تومان رسیده فشار رسانههای حکومتی غیرموافق با دولت به بانکمرکزی، این نهاد را وادار کرده است گویا دلار بیشتری به بازار عرضه کند. رییس بانک مرکزی روز سهشنبه در اینباره گفتوگو کرده و لابد منتظر است پیامد حرفش در بازار آزاد ارز اثر کند.
آیا دولت چهاردهم میخواهد دلارهایی را که با خون دل خوردن شهروندان ایرانی از کمونیستهای چینی به دست میآورد با قیمتی زیر قیمت آزاد به بازار عرضه کند؟ آیا دولت چهاردهم از دولتهای پیشین درس نمیآموزد و میخواهد با چشمهایی باز به پیشواز کاری برود که شکست آن از همین روز نخست آشکار است؟ در شرایطی که گفته میشود تقاضای موثر ارز زیر قیمت بازار آزاد نیز با شتاب صعود میکند باز هم دولت قرار است دلار ارزان به بازار عرضه کند؟ از همین الان معلوم است که اولا میزان دلار عرضه شده تا بینهایت و حتی در میانمدت و کوتاهمدت دوام نمیآورد و کسانی دستشان به دلار ارزان میرسد که ریالشان را آماده چنین روزهایی کردهاند. دوم اینکه بانک مرکزی قصد دارد دلار در اختیار خود را به بازار عرضه کند یا همانطور که رییس بانک مرکزی گفته قرار است دلار شرکتهای دارنده ارز صادراتی در بازار حراج شود. آیا مدیران و سهامداران این شرکتها زیر بار این تحمیل میروند و اصولا چه منفعتی برای آنها خواهد داشت؟ نکته دیگر این است که قیمت هر دلار احتمالی عرضهشده شرکتهای پتروشیمی چقدر با بازار آزاد تفاوت دارد و اگر این فاصله اندک است چه امیدی برای خرید آن وجود دارد؟ اما اگر تفاوت قیمت معنادار باشد باید گفت هدر دادن منابع ارزی به زیان مردم و رانتخواران است. این دلارها قرار است بهطور تصادفی توزیع شوند یا گروه هدف وجود دارد؟
به نظر نمیرسد اگر دلارپاشی به همین زودی شروع شود چیزی گیر دولت بیاید چون دلار ۱۲۶هزار تومانی بازار دیگر کالاهای مورد نیاز شهروندان را در مسیر تورم قرار داده و از این نظر نیز فایدهای نخواهد داشت. بهتر است دولت پیش از دلارپاشی احتمالی به شهروندان توضیح دهد هدف کمی از دلارپاشی چیست و با این کار به چه هدفهای کیفی منجر میشود؟
