8 - 06 - 2022
در جستوجوی بازارهای صادراتی جدید
اشکان نظامآبادی- در شرایطی که بازار فولاد و سیمان اشباع شده و تقاضا برای محصولات کم است توجه به بازارهای صادراتی و تغییر روش در فروش محصولات بیش از پیش برای تولیدکنندگان و متصدیان این صنایع ضرورت پیدا میکند. در حالی که کشور نیازمند رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال است برای تحقق این منظور به نظر میرسد متصدیان باید هرچه زودتر به جای سیاست افزایش تولید ظرفیتها را به سمت بازارهای صادراتی هدایت کنند تا بتوانند از بازارهای بالقوهای نظیر بازار افغانستان، کشورهای حاشیه خلیجفارس و کشورهای آفریقایی برای برونرفت از شرایط رکودی فعلی استفاده کنند.
طی سالهای گذشته توسعه ظرفیتهای موجود در صنایع مرتبط با ساخت و ساز نظیر سیمان و فولاد از استراتژیهای مهم دولتها بوده است و در این مسیر سرمایههای زیادی نیز صرف شده است. این اقدامات توسعهای و افزایش ظرفیتها در زمان خود بر اساس نیازهای عمومی و شرایط کشور انجام شده است. در دورهای که طرح مسکن مهر باعث افزایش تقاضا و در نتیجه تولید بیشتر در صنایع مرتبط با مسکن شد دیری نپایید که این تقاضا در بازار فروکش کرد و بازار به شرایطی رسید که مسکن مهر دیگر با سرعت قبل پیش نمیرفت و بودجههای عمرانی کشور به دلایل مختلفی نظیر کاهش سرمایهگذاری و تحریم و همچنین افت قیمت نفت کاهش یافت.
اگرچه در آمارهای اعلام شده حال و روز این روزهای بازار مسکن نسبت به سال گذشته بهتر عنوان شده اما سایه رکود همچنان بر این بازار سنگینی میکند. کارشناسان مسکن بر این باور هستند که بازار مسکن در سال ۹۲ به لحاظ حجم معاملات خرید و فروش با رکود عجیبی مواجه شد که این موضوع تهدیدی برای سایر بخشهای اقتصادی نظیر صنایع مرتبط با ساختوساز است.
البته اواخر سال گذشته این نوید به بخش مسکن و سایر بخشهای اقتصادی داده شد که رونق به اقتصاد باز خواهد گشت اما با گذشت بیش از ۱۱ ماه از ابتدای سالجاری هنوز هیچ رونقی در بازار مسکن و ساختوساز دیده نمیشود. در این میان بازار تقاضا برای صنایع بزرگی مانند فولادسازی و سیمان تقریبا اشباع شده و ظرفیتهایی که به دلیل نیازهای زمان خود در این صنایع ایجاد شدند، بلااستفاده ماندند و کار به جایی کشید که کمتر کارخانه فولاد و یا سیمانی را میتوان یافت که با حداکثر ظرفیت خود تولید کند زیرا بازاری برای آن وجود ندارد.
جایگاه ایران در تولید سیمان جهان
ایران به عنوان اولین صادرکننده سیمان در جهان با صادرات بیش از ۱۹ میلیون تن در سال گذشته میتواند با سرمایهگذاری و گسترش بازارهای فروش رکود بازار داخلی را جبران کند. درسال ۲۰۱۴ حدود چهار میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن سیمان در جهان تولید شد که ۵۰ درصد این رقم سهم کشور چین و فقط هفت درصد سهم ایران است. در عین حال ایران با تولید سالانه ۸۰ میلیون تن سیمان و با صادرات بیش از ۱۹ میلیون تن سیمان در سال گذشته رتبه اول صادراتی این محصول در جهان را به دست آورده است.
وجود اختلاف در صادرات ایران و سایر کشورهای جهان نشان میدهد تولیدکنندگان این محصول چارهای جز صادرات نداشتهاند چراکه نیاز کشور حدود ۵۰ تا ۵۶ میلیون تن در سال است و ۳۰ میلیون تن مازاد تولید میشود. در این شرایط به نظر میرسد یافتن بازارهای صادراتی بیشتر و مشارکت بخشخصوصی در این صنعت تنها راه نجات باشد چراکه در سال گذشته حدود ۲۵۰ میلیون تن سیمان در جهان جابهجا یا مبادله شده است و ایران دارای مزیت بالای انسانی، معدن، انرژی در عرصه این صنعت است که میتواند نیاز مصرف کشورهایی که فاقد این ظرفیتها هستند را تامین کند.
ظرفیتهای مرده در فولاد
فولاد هم وضعیت بهتری ندارد. صنعت فولاد شش برابر نسبت به صنعت سیمان ظرفیت تولید دارد اما به دلیل آنکه هنوز نمیتواند محصول خود را به قیمت تمامشده واقعی عرضه کند، پیشبینی میشود تا چند سال دیگر دچار مرگ صنعتی همانند نساجی شود.
کاهش هزینه مواد اولیه، افزایش فشارها از جانب بازارهای واردات و مازاد عرضه موجب شده قیمت فولاد در بازارهای جهانی رو به پایین باشد. در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۴ قیمت فولاد با چنان افت شدیدی روبهرو شد که بسیاری امیدی به بهبود دوباره آن نداشتند. در حال حاضر کارخانههای فولاد تقریبا با نیمی از ظرفیت خود فعالیت میکنند و میتوان گفت که بخش زیادی از ظرفیتها بدون استفاده مانده است.
در چشماندازی که برای صنعت فولاد ترسیم شده باید میزان تولید آهن و فولاد به ۵۵ میلیون تن در سال برسد که در حال حاضر با این رقم فاصله زیادی داریم و بسیاری از کارشناسان معتقدند دستیابی به این رقم بسیار دور از انتظار است.
چالش صادرات در فولاد
در طول سال گذشته قیمت جهانی سنگآهن ۵۰ درصد کاهش یافت که دلیل آن، عرضه در بازار سنگآهن توسط شرکتهای بزرگ معدنی برای گرفتن سهم بیشتر بازار بود که در همین راستا شرکتهای بزرگ فولادسازی چینی توانستند با استفاده از واردات سنگآهن ارزان از برزیل، استرالیا و ایران سود خوبی را عاید خود کنند. علاوه بر این قیمتهای پایین سنگآهن، کارخانههای فولادسازی بزرگ را تشویق میکنند تا از منافع آن بهرهمند شوند. از سوی دیگر با وجود حذف تخفیف مالیات بر صادرات فولاد که موجب افزایش فروش شد، صادرات چین در سه ماهه اول ۴۱ درصد افزایش یافته که باعث افزایش نگرانی از طرف تولیدکنندگان رقیب در جهان شده است به همین دلیل کشورهای اروپایی و هند قصد دارند برای واردات بعضی از انواع فولادهای صنعتی تعرفه اعمال کنند.
وضعیت فعلی
ایران بهطور متوسط در سه ماه نخست سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۰۸۹/۴ میلیون تن فولاد تولید کرده است که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۴ از افزایش ۶/۹ درصدی برخوردار شده است. تولید فولاد ایران در سه ماه نخست سال گذشته ۷۲۹/۳ میلیون و بهطور کلی در سال گذشته میلادی ۳۳۱/۱۶ میلیون تن برآورد شده است. ایران از نظر میزان تولید فولاد در این ماه در جایگاه پانزدهم در سطح جهان قرار گرفته است که نسبت به قبل یک پله سقوط نشان میدهد. این در حالی است که چین با تولید ۴۸۵/۶۹ میلیون تن فولاد، بزرگترین تولیدکننده این کالای اساسی شناخته شده است.
امیدهای هستهای
با وجود رکود شدیدی که در بازار فولاد کشور وجود دارد تفاهم ایران و غرب بر سر مسایل هستهای همچنان امیدها را برای یافتن بازارهای صادراتی بیشتر زنده نگه داشته است. در صورتی که توافق ایران و شش قدرت جهان به یافتن بازارهای بیشتر برای فروش محصولات استراتژیکی نظیر سیمان و فولاد منجر شود و تحریمهای غربی علیه تهران برداشته شوند، برای احیای اقتصادی، بخشهایی مانند سیمان و فولاد شاهد افزایش تقاضا خواهند بود.
در عین حال بازارهای صادراتی جدید برای این دو محصول نیازمند توجه تولیدکنندگان و رایزنان بازرگانی به فرهنگ صادرات و عرضه محصول باکیفیت و قابل رقابت است. نباید فراموش کرد که رقابت با کشورهایی نظیر چین که دامپینگ شدیدی در بازار به راه انداختهاند، علاوه بر توجه دولت نیازمند هوشمندی و انتخاب استراتژی مناسب از سوی
بازرگانان است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد