24 - 04 - 2022
در انتظار تغییر بزرگ
گروه بازرگانی – از آنجایی که مذاکرهکنندگان ایران و شش کشور جهان در تلاش برای نهایی کردن توافقنامه هستهای تا روز ۳۰ ژوئن هستند، تجار نیز در حال انجام تحقیقاتی درباره چشمانداز وارد شدن به بازار ایران هستند. دستیابی به توافقی که حتی سبب برداشته شدن برخی از تحریمهای اقتصادی شود، به شرکتهای آمریکایی اجازه دسترسی به بازار غنی ایران را خواهد داد.
لغو تدریجی تحریمهای اقتصادی اعمالشده علیه ایران میتواند دومین بازار بزرگ اقتصادی خاورمیانه را به روی شرکتهای آمریکایی و غربی بگشاید. بسیاری از شرکتهای اروپایی تا سال ۲۰۱۰ در ایران فعال بودند اما شرکتهای آمریکایی به مدت چند دهه چه به سبب وجود تحریمها و چه به انتخاب خود از انجام معاملات تجاری با جمهوری اسلامی ایران خودداری کردند.
ایران که جمعیت آن حدود ۸۰ میلیون نفر است پس از ترکیه – با ۸۱ میلیون نفر – و مصر – با ۸۶ میلیون نفر – پرجمعیتترین کشور در منطقه خاورمیانه محسوب میشود که مصرفکنندگان ایرانی نیز اکثرا جوان و تحصیلکرده هستند.
پیشینه تاریخی
به گزارش خبرآنلاین، قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹ – ۱۳۵۷ – آمریکا و ایران روابطی نزدیک براساس تجارت در بخش انرژی و اولویتهای امنیتی مربوط به دوران جنگ سرد داشتند. حجم معاملات تجاری ایران و آمریکا در سال ۱۹۷۸ به اوج خود رسید، زمانی که آمریکا کالاهایی به ارزش سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به ایران صادر کرد. در این سال واردات آمریکا از ایران نیز معادل دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بود.
در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی؛ آمریکا و آلمان غربی بزرگترین شرکای تجاری ایران محسوب شدند. در آن زمان؛ حدود ۵۰ هزار آمریکایی در ایران کار و زندگی میکردند. کالاهای آمریکایی نیز – به ویژه تسلیحات، تجهیزات صنعتی، فناوری و محصولات کشاورزی – حدود ۱۶ درصد از حجم واردات ایران را تشکیل میدادند. در دهه ۱۹۷۰، ایران بین ۵۰ تا ۷۰ درصد از برنج، گندم و غلات وارداتی خود را از آمریکا خریداری میکرد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط تجاری ایران و آمریکا با کاهش شدید همراه شد. در اواخر سال ۱۹۷۹ دولت جیمی کارتر واردات نفت از ایران را به حالت تعلیق درآورد و روابط دیپلمات واشنگتن با تهران در سال ۱۹۸۰ به وخامت گرایید اما روابط تجاری ایران و آمریکا در سال ۱۹۸۱ پاز سر گرفته شد.
در سال ۱۹۸۱، آمریکا کالاهایی به ارزش ۳۰۰ میلیون دلار به ایران صادر کرد که بسیار کمتر ار رقم صادراتی این کشور به ایران در سال ۱۹۷۸ یعنی سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بود. صادرات ایران نیز به آمریکا در سال ۱۹۸۱، ۶۴ میلیون دلار بود. این در حالی است که ایران در سال ۱۹۷۸ کالاهایی به ارزش دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار به آمریکا صادر کرد.
شرکتهای فعال در بخش انرژی آمریکا از طریق نمایندگان و شرکتهای خود تا اواسط دهه ۱۹۹۰ – زمانی که تحریمهای ظالمانه اقتصادی علیه ایران افزایش یافت – به خرید نفت ایران در بازار بینالمللی روتردام ادامه دادند. تا آن زمان شرکتهای آمریکایی سالانه معادل سه میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار نفت از ایران میخریدند.
طی چند سال بعد، واشنگتن موجی از تحریمها را به سه دلیل علیه ایران اعمال کرد اما شرکتهای آمریکایی همچنان به صورت قانونی به صادرات طیف مختلفی از کالاها غیر از مواد غذایی، دارو و کالاهای بشردوستانه به ایران ادامه میدادند.
منافع آمریکا و تجارت غیرنفتی
با گذشت چند سال حجم روابط تجاری ایران و آمریکا کم و کمتر شد. پس از آنکه دولت کلینتون در سال ۱۹۹۵ تحریمهای خصمانه جدیدی را علیه ایران اعمال کرد، روابط تجاری دو کشور بیش از پیش با کاهش مواجه شد. اما در سال ۲۰۰۰ زمانی که تحریمهای اعمال شده بر صادرات فرش و خاویار ایران در دوره دولت هشتم برداشته شد؛ روابط تجاری تهران و واشنگتن کمی افزایش یافت.
در سالهای اخیر گندم، برنج، دانههای روغنی، ذرت، لبنیات، خمیر چوب، پلاستیک، تجهیزات پزشکی و داروسازی صادرات اصلی ایران را تشکیل دادهاند. ایران پس از عربستان سعودی دومین واردکننده بزرگ حبوبات در خاورمیانه محسوب میشود. صادرات آمریکا به ایران در سال ۲۰۱۴ شامل تجهیزات پزشکی تا شکلات میشد.
ایران بازار دستنخورده
تجار آمریکایی و غربی به بازگشت دوباره به بازار ایران علاقهمندند چراکه آنان بر این باور هستند ایران آخرین، بزرگترین و دست نخوردهترین بازار در حال ظهور در جهان است. حدود ۶۵ درصد از جمعیت ایران زیر ۳۵ سال دارند و سطح سواد در میان افراد ۱۵ تا ۲۴ سال در ایران ۹۸ درصد است. سطح سواد در میان کل جمعیت نیز ۸۵ درصد است. حدود نیمی از خانوارها در ایران به اینترنت دسترسی دارند.
تا سال ۲۰۱۳، بانک جهانی ایران را در فهرست کشورهای دارای درآمد بالای سطح متوسط قرار داد. بانک جهانی تخمین زده است درآمد سرانه در ایران – براساس قدرت خرید – ۱۵ هزار و ۶۱۰ دلار بوده است. اقتصاد ایران حتی تحت شرایط تحریمها بار دیگر پس از عربستان سعودی دومین اقتصاد بزرگ خاورمیانه است و تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۱۳ در رده سی و دوم جهان قرار داشته است.
ایران همچنین یکی از بزرگترین بازار خودرو در خاورمیانه محسوب میشود به طوری که صنعت خودرو همواره بزرگترین صنعت غیرنفتی ایران بوده است.
تولیدات داخلی خودرو در ایران در سال ۲۰۱۱ به اوج خود رسید. میزان تولید خودرو در ایران در سال ۲۰۱۱ قبل از تشدید تحریمها – که سبب قطع واردات قطعات خودرو و نقل و انتقالات بانکی شد – سالانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه بود.
اما میزان فروش خودرو از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ با افزایش ۳۲ درصدی همراه شد. خودروها و کامیونهای آمریکایی تقریبا شروع به بازگشت به بازار ایران کردند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد