خوشبینی ترامپ در مذاکرات هستهای، واقعیت یا فشار سیاسی؟
مصطفی آبروشن، جامعهشناس
چالش هستهای ایران همواره یکی از موضوعات حساس و پیچیده در سیاست بینالملل بوده است. در این میان سخنان و مواضع دونالد ترامپ، به ویژه در زمانهایی که توافقات هستهای در حال بررسی و مذاکره هستند، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. او با گسترش نوعی خوشبینی در افکار عمومی، به نظر میرسد تلاش دارد فشار سیاسی بیشتری بر ایران وارد کند. ترامپ به عنوان یک شخصیت سیاسی غیرمتعارف، همواره از زبان و رویکردی متفاوت نسبت به سیاستهای سنتی استفاده کرده است. او در زمینه مذاکرات هستهای، به طور مداوم از اصطلاحاتی چون «توافق عالی» و «نتایج مثبت» بهره برده است. این نوع بیان میتواند به عنوان ابزاری برای ایجاد فشار به طرفهای مقابل تلقی شود. با ایجاد فضایی از خوشبینی، ترامپ سعی دارد نهتنها افکار عمومی را تحت تاثیر قرار داده بلکه طرفهای مقابل را نیز به تسلیم و پذیرش شرایط ایالاتمتحده سوق دهد.
با وجود این خوشبینیها، واقعیتهای موجود در مذاکرات هستهای به شدت پیچیده و چالشبرانگیز است. اختلافات عمیق بین ایالاتمتحده و ایران، نگرانیها درباره برنامه هستهای ایران و همچنین مسائل منطقهای دیگر، همگی ازجمله عواملی هستند که بر روند مذاکرات تاثیر میگذارند. به همین دلیل، سادهسازی مسائل و از سوی دیگر خوشبینیهای ترامپ ممکن است بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته باشد.
بدیهی است یکی از پیامدهای این نوع خوشبینی، تاثیر آن بر افکار عمومی در جامعه ایران است. وقتی رییسجمهور ایالاتمتحده از موفقیت قریبالوقوع در مذاکرات صحبت میکند، این پیام به جامعه منتقل میشود که مشکلات حل شده و آیندهای روشن در انتظار است. این احساس میتواند موجب افزایش امیدواری در میان مردم و همچنین فشار بر دولت برای پذیرش شرایط ایالاتمتحده شود و در صورت شکست مذاکرات، هزینههای اقتصادی و امنیتی به دوش دولت ایران بار میشود، بنابراین درمییابیم که رسانهای کردن خوشبینی از سوی ترامپ را میتوان به عنوان یک استراتژی سیاسی برای اعمال فشار و شکلدهی به افکار عمومی تلقی کرد.
با این حال اظهارات متضاد عراقچی در واکنش به اظهارات ترامپ نشان میدهد که این خوشبینی فاصله زیادی با واقعیت دارد. لازم است تحلیلگران و تصمیمگیرندگان سیاست خارجی با دقت بیشتری به این موضوع نگاه کرده و از امیدواریهای غیرواقعی پرهیز کنند. تنها با درک صحیح از واقعیتها میتوان به راهحلهای پایدار و موثر دست یافت.