21 - 04 - 2021
خفقان معاملاتی
گروه بورس- روز گذشته ارزش معاملات خرد بازار سرمایه با ثبت رقم دو هزار و ۷۹۱ میلیارد تومانی رشد بیش از ۴۴ درصدی را نسبت به معاملات روز دوشنبه کسب کرد. با این حال از آنجا که طی هفتههای اخیر، ارزش معاملات خرد بازار به شدت کاهش یافته است، این میزان رشد چندان امیدوارکننده به نظر نمیرسد. بررسیها نشان میهد از ابتدای اجرای دامنه نوسان نامتقارن، روند طبیعی معاملات بازار به شدت تخریب و بورس از ریل خود خارج شده است. این در حالی است که سازمان بورس به رغم ادعای رییس آن مبنی بر تمایل به حذف یا افزایش دامنه نوسان، همچنان بر سیاست مخرب دامنه نوسان نامتقارن تاکید میکند. گفتنی است روز یکشنبه بیست و نهم فروردینماه ارزش معاملات خرد بازار تا سطح ۸۶۰ میلیارد تومان ریزش کرده بود؛ رقمی که اعجاب اهالی بازار سرمایه را برانگیخت و نگرانیها درباره رکود عمیق معاملات را افزایش داد.
طی ماههای گذشته بازار بدهی به یکی از مهمترین رقبای بازار سرمایه بدل شده است. اگر چه مسوولان بانکی عنوان میکنند برای خرید و فروش اوراق دولتی و معاملات بین بانکی تنها از بستر بازار سرمایه استفاده میشود و پولی از این بازار را به سمت خود جذب نمیکند اما بررسیها حکایت از خرید و فروش اوراق دولتی توسط حقوقیهای شرکتهای دولتی حاضر در بورس دارد. به عبارت دیگر بازار بدهی توانسته است نقدینگی شرکتهای دولتی حاضر در بازار سرمایه را به جای خرید سهام به سمت اوراق دولتی جذب کند. در همین حال سپردههای بانکی نیز مجددا به عنوان یکی دیگر از رقبای بازار سرمایه قد علم کرده است؛ در حالی که شاهد کوچ نقدینگی بورس به سمت سپردههای بانکی بودهایم، نه تنها مسوولان برای نجات بورس ورود نکردهاند که در این میان با افزایش نرخ سود سپرده و عدم نظارت بر پرداخت سودهای غیرقانونی توسط بانکها، بازار پول را تقویت کردهاند. اما جدیدترین رقیب بورس از اواخر سال گذشته بدین سو، بازار رمزارزها بوده است. آمارهای غیررسمی نشان از جذب سرمایه بیش از ۵/۱ میلیون ایرانی توسط بازار ارزهای دیجیتال دارد. بازاری که بدون تضمین و پشتوانه میتواند در نهایت به سوخت شدن سرمایههای داخلی و خروج ارز از کشور بینجامد. در چنین شرایطی مدیران اقتصادی و سیاستمداران نه تنها به تکرار شعارهای نخنما و اتهامزنی به یکدیگر ادامه میدهند، بلکه بدون توجه به آرای تحلیلگران و کارشناسان بازار سرمایه هر روز با قوانین و مصوبات خلقالساعه، بر نگرانی سهامداران میافزایند و آنها را برای خروج از بازار قفلشده و راکد سرمایه ترغیب میکنند.
افت ارزش معاملات به کمتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان
پس از رکوردشکنی عجیب ارزش معاملات خرد در روز یکشنبه، این شاخص از روز دوشنبه به تدریج افزایشی شده است، به نحوی که ارزش معاملات در روز دوشنبه به هزار و ۹۲۹ میلیارد تومان رسیده بود. با این حال بررسی روند داد و ستدها در بازار سرمایه از سال گذشته تاکنون نشان میدهد از تاریخ بیست و هفتم بهمنماه سال ۹۹ و همزمان با آغاز اعمال دامنه نوسان نامتقارن، ارزش معاملات خرد به کمتر از ۱۰ هزار میلیارد تومان کاهش یافته و از آن زمان تاکنون نتوانسته است از این مرز عبور کند. آخرین بار، بیست و ششم بهمن ماه بود که بازار سرمایه توانست شاهد معاملاتی به ارزش ۱۱ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان باشد. روند کاهشی ارزش معاملات خرد بازار به ویژه از ابتدای سال جاری شتاب بیشتری گرفته و در روز یکشنبه رکورد ۲۳ ماهه کاهش ارزش معاملات خرد را شکسته است. اگرچه کمبود نقدینگی یکی از مهمترین دلایل افت بازار است اما عدم ورود معاملهگران به داد و ستدها را میتوان عاملی موثرتر دانست. در واقع میتوان به جای کمبود نقدینگی از عدم چرخش نقدینگی به عنوان عامل اصلی روند بازار در این روزها یاد کرد؛ عاملی که به ویژه با اعمال دامنه نوسان نامتقارن بیش از پیش تقویت شده است. با این حال به نظر میرسد سازمان بورس همچنان بر این سیاست مخرب اصرار دارد و در اصلاح این قانون تنها به افزایش یک درصدی دامنه نوسان در دو سوی مثبت و منفی بسنده کرده و قرار است آن را اجرایی کند.
ارزش معاملات خرد بازار به قدری کاهش یافته است که داد و ستدهای سال گذشته حتی در روزهای قرمز بورس را نیز به عنوان رویایی دستنیافتنی جلوه میدهد. گفته میشود تزریق نقدینگی به بازار میتواند دستکم به عنوان یک محرک اثرگذار عمل کند. حال آنکه به نظر میرسد نه دولت بودجه و توان انجام چنین اقدامی را دارد و نه صندوق توسعه ملی اراده و قدرت پرداخت بدهی خود به بورس را داراست. در این میان مدیران سازمان بورس هر بار با دستاویز قراردادن برخی مصوبات شعارگونه و بلااثر اصرار بر شوکدرمانی دارند. در حالی که بازار سرمایه در بهترین حالت تنها یک روز به این گونه اخبار واکنش نشان میدهد و در واقع دچار بیحسی شده است.
خروج مداوم پول حقیقی از بازار
در همین حال طی ماههای گذشته روزانه شاهد خروج پول حقیقی از بازار سرمایه بودهایم. صفوف فروش قفل شده بازار به تنهایی نشان از عزم سهامداران برای فرار از بازار راکد سرمایه دارد و به نظر میرسد صندوقهای با درآمد ثابت یکی از مقاصد این پولهاست. بررسی مسیر خروج پول حقیقی از بازار نشان میدهد اغلب فروشندگان طی ماههای گذشته، صندوقهای با درآمد ثابت را به عنوان محل پارک پول خود انتخاب کردهاند و این صندوقها به جز در مقاطعی کوتاه، همواره شاهد ورود پول حقیقی بودهاند.
بازار سرمایه آخرین بار در تاریخ بیست و پنجم بهمن ماه و همزمان با اعلام خبر اعمال دامنه نوسان نامتقارن شاهد ورود هزار و ۴۱۶ میلیارد تومان پول حقیقی بوده است و از آن تاریخ به بعد روزانه خروج پول حقیقی را تجربه کرده است. بررسی روند ورود و خروج پول حقیقی طی بیش از دو ماه گذشته نشان میدهد تنها در سه مقطع بازار سرمایه توانسته است پول جذب کند.
به این ترتیب که در روز ششم اسفندماه سال گذشته تحت تاثیر اخبار لغو پروتکل الحاقی و سیگنال رشد دلار شاهد ورود ۷۰۶ میلیارد تومان پول حقیقی بوده است. اما در مقاطع بعدی نتوانسته حتی همین میزان جذب پول را تکرار کند؛ به نحوی که در تاریخ بیست و ششم اسفندماه تنها ۵۶ میلیارد تومان در اثر اظهارات رییس سازمان بورس مبنی بر احتمال حذف دامنه نوسان و نیز کاهش فشار فروش پایان سال جذب پول حقیقی رخ داده است. در تاریخ بیست و چهارم فروردین سال جاری نیز تنها ۶۸ میلیارد تومان پول حقیقی در اثر خبر تزریق ۲۴ هزار میلیارد تومان از مسیر انتشار اوراق توسط هلدینگها و شرکتهای سرمایهگذاری به بازار وارد شد که دوام چندانی نداشت و روز بعد یعنی در تاریخ بیست و پنجم فروردین، ۶۳۱ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد. روز گذشته نیز به رغم رشد ارزش معاملات بازار، ۲۶۰ میلیارد تومان پول حقیقی خارج شد. اکنون مشخص نیست سازمان بورس تا چه زمانی به سیاست دامنه نوسان نامتقارن ادامه خواهد داد و روند راکد بورس چقدر به طول میانجامد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد