11 - 01 - 2022
خطر دخالت دولت در بورس
پس از آنکه بازار سرمایه در مردادماه سال گذشته در روندی ریزشی قرار گرفت و سهامداران پرتعدادی که به دعوت دولت سرمایههای خود را به بورس سپرده بودند، زیان بالایی را متحمل شدند، دولت دوازدهم بر آن شد تا اقداماتی را در راستای حمایت از بازار سرمایه و بازگرداندن معاملات به ریل طبیعی خود صورت دهد. بر همین اساس سلسله اقداماتی انجام و مصوبات ۱۰گانهای هم در اردیبهشت ماه سالجاری توسط ستاد اقتصادی دولت دوازدهم تصویب شد. بدین ترتیب بازار سرمایه که اصلاح عمیقی را تجربه کرده بود، دستکم تا پیش از آغاز به کار تیم اقتصادی دولت سیزدهم مسیر صعودی آرامی را در پیش گرفت. با روی کار آمدن احسان خاندوزی در وزارت اقتصاد دولت سیزدهم اما بورس مجددا در سراشیبی قرار گرفت و امید سهامداران به یاس بدل شد. فشار اهالی بازار سرمایه و مجلس سرانجام خاندوزی را به عمل به وعدههای اعلام شده در جلسه تاییدصلاحیت خود، وادار کرد تا بدین ترتیب ستاد اقتصادی دولت مصوبات ۱۰گانه جدیدی را در راستای حمایت از بازار سرمایه و جبران زیان سهامداران تصویب کند. با این حال اما اهالی بازار سرمایه نسبت به مرز باریک حمایت و دخالت دولت در بازار سرمایه هشدار میدهند و عنوان میکنند که دولت مجاز نیست به بهانه جبران مافات، در بازاری آزاد همچون بازار سرمایه دخالت کند. سعید ابراهیمی، کارشناس بازار سرمایه در این باره اظهار کرد: جمله معروفی در بازار سرمایه وجود دارد که وقتی دولت بر هر چیزی دست بگذارد، صرفنظر از اینکه آن مشکل را خود دولت به وجود آورده باشد یا از جای دیگر پیش آمده باشد، وقتی دولت برای اصلاح آن پیشقدم شود، اوضاع بدتر میشود؛ این کلیت مبین آن است که چرا بورس رنج میبرد. وی با اشاره به اینکه ما میگوییم چرا دولت در بازار سرمایه دخالت کرده یا اینکه چرا بورسیها میخواهند که دولت کمک کند، تاکید کرد: فکر میکنم بورسیها نمیگویند که دولت از بازار سرمایه حمایت کند بلکه بورسیها میگویند دولت از بازار سرمایه دست بردارد! جبران اشتباه با حمایت متفاوت است؛ دولت در بازار سرمایه اشتباه کرده و ما میگوییم جبران اشتباه کنید نه حمایت.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: ما نمیخواهیم دولت از بازار حمایت کند زیرا حمایت یک نهاد یا دولت از یک بازار آزاد مفهوم کلی اقتصاد آزاد را زیر سوال میبرد، ما نمیخواهیم دولت بیاید و شاخصسازی کند یا شاخص را بالا و پایین ببرد و نمیگوییم که دولت نرخ بهره را برای بازار سرمایه کاهش دهد. وی اضافه کرد: میگویم شما در جایی که به نفع ماست از یک سری اصطلاحات استفاده میکنید و جاهایی که نیست، استفاده نمیکنید. نرخ بهره در آمریکا میانگین نیم یا ۷۵/۰ است. تورم نزدیک به هفت است. نرخ بهره بینبانکی در آمریکا ۲ است، یعنی سه، چهار برابر. پس مشکل ما بالا یا پایین بودن نرخ بهره نیست بلکه مشکل ما عدم توازن در این موضوع است. این فعال بازار سرمایه در گفتوگو با بورسنیوز با تاکید بر آنکه سهامدار حق دارد اظهار کرد: در موضوع صندوق دارا فرصت بیشتری برای سهامدار بود که با سود این صندوق را بفروشد اما در پالایشی ما حرفی برای گفتن نداریم، فقط کسانی که فردای عرضه سهام را فروختند سود کردند و در پالایشی همیشه سهامدار آن در ضرر بود. وقتی دولت آن را به عنوان یک صندوق و ETF به بازار عرضه میدهد و هیچ ضمانت اجرایی برای آن ندارد علنا دارد سهامدار را فریب میدهد. در بحث پالایشی دولت سهامدار را فریب داد. هیچ تضمینی برای آن نداشته و حتی پول را به اصل خودش بر نمیگرداند. چقدر ما از تورم عقب هستیم. دو سال پیش تورم چقدر بوده و الان چقدر است؟ وی بیان کرد: اگر حتی الان پالایش به نقطه اول برگردد و سهامدار خارج شود باز هم ارزش پولش از بین رفته است، اهالی بازار سرمایه نمیخواهند دولت در بورس دخالت کنند بلکه تاکید دارند وقتی کسی اشتباهی میکند باید بعد از آن عذرخواهی کند و آن را جبران کند. ابراهیمی در ادامه تصریح کرد: دولت سهوا این کار را انجام داد، زمانی که ندانسته اشتباهی انجام شود نباید درصدد جبران آن برآمد؟ اگر دولت در بحث صندوقهای دولتی دخالت کند آیا نباید جبران اشتباه کند، دقیقا این نکته، خط ریزی بین دخالت و جبران اشتباه است.
بیاعتمادی ریشهدار سهامداران
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: یک فرق بین دو موضوع باید قائل شویم، دولت برای جبران اشتباه خود، میخواهد در بورس مداخله کند یا آنکه میخواهد مداخلهای برای سودسازی سهامداران داشته باشد! این دو موضوع کاملا متفاوت است. وی اضافه کرد: وقتی اشتباهی انجام میشود باید آن اشتباه جبران شود، دولت از سهامداران پول قرض گرفته و حتی اصل پول را هم برنمیگرداند. این به نظرم دخالت نیست و جبران خسارت است و سهامدار حق دارد. ابراهیمی توضیح داد: تا زمانی که سهامدار وارد بورس میشود و نتواند به بازار اعتماد کند وضعیت بازار سرمایه همین است، از ارزش معاملات نیز میتوان این موضوع را درک کرد، ارزش معاملات در بهترین حالت ۳ تا ۴ هزار میلیارد تومان بوده و این بازار عمق ندارد و حتی با همین عمق کم باز هم این میزان معاملات نوعی شوخی است.
اثر کمبود آموزش بر زیان سرمایهگذاران
این کارشناس بازار سرمایه نبود آموزش از سوی مسوولان بورس را هم در این بیاعتمادی بیتاثیر ندانست و گفت: یکی از بزرگترین اشتباههایی که به نبود آموزش در بورس بازمیگردد و برخی از این موضوع سوءاستفاده میکنند، بحث میانگین کمکردن است، میانگین کم کردن یک حرکت اشتباه است. در برخی روندها مثل روندهای اصلاحی کوتاهمدت برای پیشرفت یکسری پیششرط دارد. وی تاکید کرد: آموزش ما هم اشتباه است، هرکسی درباره روانشناسی بازار سرمایه صحبت میکند، بر چه مبنایی است! هرکسی مثلا برای سال ۲۰۲۲ و شب یلدا پورتفو اصلاح میکند یعنی از این سهم به آن سهم رفتن؟ هرکسی را میبینیم منتظر اخبار برجام است و این همان اقتصاد سیاسی است. مثلا فلان نمادها در شروع بازار پیشتاز خواهند بود. از سهامدار خرد تا حقوقی اگر بپرسیم نظر شما درباره رشد بازار چیست، این یعنی اینکه ما یک مرحله را جا انداختیم چراکه فرض اولیه را داریم اشتباه میگوییم. تا زمانی که هیچ چیز در این بازار مشخص نیست، بازار رشد نمیکند.
فاکتورهای رشد بازار
این کارشناس بازار سرمایه افزود: تا زمانی که نرخ بهره ثابت نیست و دولت کسری بودجه را با بدترین شرایط از بازار سرمایه تامین میکند و در این بین سهامداران همیشه مقصر هستند وضعیت کنونی ادامه مییابد. وی تصریح کرد: ما چه قبول کنیم و چه قبول نکنیم بازار ما درز اطلاعاتی دارد. آنچه را که در کدال منتشر میشود و سهامدار خرد میبیند دو ماه قبل از آن بزرگان بازار و… میدانند. این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: مثلا هنوز افزایشسرمایه اعلام نشده اما همه این موضوع را میدانند. مگر سخت بود که پیدا کنیم در مردادماه سال ۹۹ چه کسانی سهام فروختند؟ اشکالی ندارد که سهامشان را فروختند. نظرمن برعکس آن نماینده مجلس است که میگفت آنها را محاکمه کنید. برای چه محاکمه کنید؛ به من هم اطلاعات میرسید، سهامم را میفروختم. ما ضعفمان را پوشش ندادیم. برای گرفتن درز اطلاعاتی چه کاری انجام دادیم؟ هیچ کاری انجام ندادیم. هرجا میگوییم سهامدار خرد بفروشد، فشار فروش به وجود میآید. از سوی سازمان روی سهمها نظارت نمیشود. روزانه چند تا سهم داریم که اردرهای (سفارش) مشکوک دارد و روزانه حقوقی چقدر آبشاری عرضه میکند، کدام یک از اینها بررسی میشود؟
ضعف روابط عمومی سازمان بورس
این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: وقتی روابط عمومی سازمان نمیداند که سهامدار چه میکشد، وقتی ایمیل روابط عمومی پر است، در بهترین حالت کسی که تازه مدیر میشود چند سلبریتی دعوت میکند و میگوید من با بازار سرمایه تعامل دارم. باید گفت که شما با سلبریتی تعامل دارید، نه با سهامدار خرد. وی گفت: شما چه زمانی گفتید سهامدار خرد حرف بزند؟ همیشه گفتید منِ سعید ابراهیمی را چند نفر میشناسد و بیاید حرف بزند. عشق سعید ابراهیمی به آن صندلی است. سعید ابراهیمی نمیآید بگوید که دست شما در جیب سهامدار خرد است. نمیآید بگوید که روابط عمومی سازمان شما اصلا روابط عمومی نیست. من همیشه وقتی مدیر روابط عمومی عوض میشود میگویم که نحوه ارتباطگیری با کف سهامدار را عوض کند، اما هیچوقت این اتفاق نمیافتد. چرا این کار انجام نمیشود به خاطر اینکه آن صندلی مهم است و میخواهد آن را حفظ کند. مهم نیست که دارد دزدی میشود و یا دست عدهای در جیب سهامدار خرد باشد.
فقدان مطالبهگری
این کارشناس بازار سرمایه گفت: ما نه تنها با سهامدار خرد بد رفتار میکنیم بلکه انتظار داریم که صدایش در نیاید، اما من میگویم که زمان خوبی است تا صدای سهامدار خرد در بیاید، زیرا به او ظلم شده است. از نظر دینی هم اگر حساب کنید باید سهامدار خرد صدایش در بیاید، چون به او ظلم شده است. از نظر مقام معظم رهبری هم در نظر بگیریم میگویند مطالبهگری. سهامدار باید مطالبهگری کند. بازار سرمایه صنف نیست که بگویند صنف بازار سرمایه. بازار سرمایه یک موضوع ملی است. وی افزود: یک گروه کوچک یا متوسط نیست بلکه بازار سرمایه یک جایگاه ملی دارد. بازار سرمایه حرف اول و دوم را در اقتصاد میزند. نمیتوان گفت که مطالبهگری نداشته باشید. در بازار سرمایه ۵۰ میلیون سهامدار وجود دارد. اسم بازار سرمایه را همه شنیدهاند و همهجا اسم آن آمده است. فقط توانستند که جایگاه بازار سرمایه را به آن ندهند. استفاده کردن از بازار سرمایه به عنوان بازار مالی مشکلی ندارد. این فعال بازار سرمایه تاکید کرد: دولت و مردم استفاده کنند و بازار سرمایه در واقع در اوضاع فعلی نوعی سپر تورمی برای کشور است. اما سوءاستفاده کردن با درست استفاده کردن تفاوت دارد.
بورس، نیازمند استقلال
ابراهیمی ادامه داد: بازار سرمایه نهتنها استقلال ندارد بلکه متولیان زیادی دارد و هرکسی بازار سرمایه را به سمت خود میکشد در حالی که بورس باید استقلال داشته باشد و باید بتواند از سهامدار خرد دفاع کند. وی افزود: باید جدا از سازمان یک اتحادیه برای دفاع از سهامدار خرد داشته باشیم چراکه سهامدار خرد مظلوم واقع شده است، جایی که حرف سهامدار خرد بیارزش شود شاهد چنین سوءاستفادههایی میشویم. این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: وقتی در سال ۹۷ رشد بورس آغاز شد خود کارگزاریها به اختلال برخوردند چون پیشزمینه آن وجود نداشت. قانون بازار سرمایه را وقتی که نوشتند هزار نفر در بازار سهامدار بودند و الان ۵۰ میلیون نفر در این بازار حضور دارند. باید حتما این قانون به روز شود. وقتی شرایط بازار با ورود افراد جدید تغییر میکند باید قوانین را هم تغییر داد. وقتی بازار سرمایه دارد این قدر بزرگ میشود که به جایگاه ملی نزدیک میشود باید قوانین آن را هم به روز کنیم. وی ادامه داد: یکی از دلایل اصلی که بازار سرمایه درگیر این مشکلات است عدم وجود قانون درست و مشخص است. ما یک سری قوانین کلی و ابتدایی در آن زمان دادیم و آن موقع هم کسی اعتراضی نکرده و اجرا شده است. الان وقتی با موضوعی مثل همین پیشنویس برمیخوریم انگار نویسنده آن توجه چندانی به پایههای سازنده این جایگاه ملی نداشته است. این کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار ما انگار در کلاس اول ابتدایی است و ما میخواهیم از آن یک پزشک بسازیم. این وسط زمین میخورد، عقب میافتد، یاد میگیرد و… همه این اتفاقلات میافتد. واقعا از نظر آموزش، یادگیری، فرهنگسازی هنوز در اول ابتدایی هستیم. این را میتوانیم در ۵ سال ۱۰ سال به دانشگاه برسانیم که این موضوع هم بستگی به این دارد که با این بازار چطور رفتار شود. اما موضوع این است بالاخره این فرد از کلاس اول ابتدایی به دانشگاه میرسد. اما بحث این است که چقدر بتوانند جلویش را بگیرند، سنگاندازی کنند، آن فرد چقدر توان داشته باشد، دوستان او از او حمایت کنند و… مثلا اگر تحریم برداشته شود و دلار پایین بیاید ما بیشترین رشد را خواهیم داشت، چون خیلی از سهمهای ما آزاد میشوند و راحتتر فعالیت میکنند. پس ما دوست داریم که اقتصاد ما پیشرفت کند تا ما هم پیشرفت کنیم.
ابراهیمی در پایان گفت: از سهامداران خرد و عمده و از همه کسانی که به نوعی با بازار سرمایه ارتباط دارند درخواست میکنم که صرفا به فکر بازی تک نفره نباشد و این یک حرکت ملی و دسته جمعی است. نوعی رفتن به سمت اقتدار است. ما نیاز داریم که جایگاه واقعی بازار سرمایه را به آن بدهیم. من از همه کسانی که با بازار سرمایه درگیر هستند میخواهم که برای این موضوع تلاش کنند و از مدیران بازار سرمایه هم درخواست دارم که به جای اینکه فقط به فکر یک سری موضوعات خاص باشند به فکر پایههای بازار سرمایه و ارتباط با همه افراد بازار هم باشند که این مسیر سخت را در کنار هم با موفقیت سپری کنیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد