26 - 02 - 2020
خطرناکتر از کرونا
آرزو فرشید- سایه کرونا این روزها بر سر همه مسائل کشوری است؛ از جلسات مجلس گرفته تا سایر موضوعات جاری. دست بالای دست اما بسیار است و شاهدیم که چطور مقابله با این ویروس در ایران تحتالشعاع بیاعتمادی به مسوولان قرار گرفته است. قصه بیاعتمادی به قدری جدی است که سخنگوی دولت ناگزیر میشود در کنار شرح اقدامات صورت گرفته تاکید کند «اطمینان میدهیم که هیچ کمگویی از این اتفاق انجام نشود و هر چند نفری که جانشان را در این زمینه از دست بدهند را اعلام میکنیم!»
بیاعتمادی مورد بحث، اصلا دور از انتظار نبوده و خود آقایان هم میدانند که از مردمی که هنوز پاسخ روشنی درباره تعداد کشتهشدگان آبان، اصابت موشک به هواپیما و هزاران ماجرای کهنهتر دریافت نکردهاند نمیتوان توقع اعتماد داشت. به خصوص در شرایط فعلی که هر روز و هر لحظه با اخبار ضد و نقیض مواجه هستند. نماینده قم در مجلس از لیست ۴۰ فوتی بر اثر کرونا میگوید و منتظر استعفای وزیر بهداشت است در حالی که دبیر شورایعالی امنیت ملی وی را به حقالناس حواله میدهد و از ضرورت شایعه نساختن میگوید! شنیدهها در سطح شهر از وخیم بودن اوضاع قم حکایت میکند اما در مقابل تعطیلی اماکن مذهبی و قرنطینه شهر مقاومت میشود و هزاران مساله ابهامآفرین دیگر. همه اینها به بازتولید بیاعتمادی میپردازد و این رویه قطعا عاقبت خوشی ندارد.
بازتولید بیاعتمادی
بیاعتمادی قطعا ویروسی خطرناکتر از کروناست و از رابطه مردم و مسوولان به رابطه مردم با مردم هم سرایت خواهد کرد. شاهد این مدعا همین وضعیتی است که شاهدیم. توصیههای پزشکی برای پیشگیری از کرونا به قحطی ماسک و دستکش میانجامد و بالا رفتن قیمت مایع ضدعفونیکننده و…!
پیگیری این نشانهها یک نشانه بیشتر ندارد و آن اینکه جامعه ما به بیماری سختتر از کرونا مبتلاست. همین که هیچکس را نمیبینیم که ماسکهای خریداری کرده را پیشکش همشهریهایش کند و برعکس اخبار متعددی از دستگیری محتکران میشنویم یعنی اوضاع اعتماد در کشور اصلا خوب نیست.
ریشه بیاعتمادی روشن است و قاعدتا آن را باید در سوابق روابط مردم و حاکمیت جست، مرهم این زخم هم معلوم است و همگان تایید میکنند که تنها صداقت و شفافیت راهگشاست اما دریغ از اقدامی عملی! برداشتن گامهای عملی برای جلب اعتماد جامعه به قدری ضروری است که شاهدیم فعالان سیاسی با هر گرایشی مدام در این زمینه تذکر میدهند.
از محمود صادقی که در صفحه توئیتر خود خطاب به وزیر بهداشت و مسوولان حوزه سلامت نوشته بود «لطفا ویروس کرونا را جدی بگیرید مردم نگرانند مقابله با این اپیدمی بیش از هر چیز مستلزم اعتماد و همکاری ملی است. با بیان صادقانه حقایق اعتماد عمومی را جلب کنید.» تا سخنگوی دولت که در نشست خبری مشترک با وزیر صنعت تاکید کرد «مهمترین داروی ضدکرونا اعتماد داشتن است؛ اعتماد به هم، نظام پزشکی و نظام تولید مهمترین موضوع است. حتی آدمها با کنشهای شخصی، رفتارهای اقتصادی و خریدهایشان به این چرخه کمک میکنند.»
ملزومات اعتمادسازی
ایجاد اعتماد مورد اشاره آقای ربیعی اما ملزوماتی دارد که آقایان باید مدنظر داشته باشند. بدون شک تا وقتی که آمار اعلامی درباره مبتلایان و فوتیها با شنیدهها و اخبار غیررسمی همخوانی نداشته باشد؛ خبری از اعتماد نخواهد بود. همچنین تا وقتی که مردم باور نکنند مسوولان امر موضوع را به قدر کافی جدی گرفتهاند. این جدی گرفتن در حرف که نه، در عمل آقایان مشاهده خواهد شد. آن وقت که شهرهای درگیر را تعطیل یا قرنطینه کنند. سوال جدی مردم در شرایط کنونی این است که وقتی مملکت سالانه روزهای تعطیل بسیار دارد و هر برف و آلودگی هوا بهانه تعطیلی میشود، چرا وقتی در معرض ویروس کروناست تعطیل نمیشود؟! وقتی نماینده قم در مجلس شورای اسلامی آمار قابل توجه و متفاوت میدهد. چرا هیچگونه شفافسازی صورت نگرفته و به چند تکذیبیه اکتفا میشود؟! در شرایطی که کرونا به دفتر مراجع هم رسیده چرا قم قرنطینه و امکان زیارتی موقتا تعطیل نمیشود؟! اگر ماسک و دستکش و … به چین صادر نشده پس الان کجاست که در داروخانهها نیست؟! یا سوالاتی ابتداییتر مثل اینکه کرونا چطور وارد ایران شد؟! از کی وارد شد و با فاصلهای چند روزه اعلام شد؟! بدیهی است که عدم پاسخگویی به پرسشهایی از این دست موجب افزایش بیاعتمادی خواهد شد و چهبسا تبعاتی بدتر داشته باشد.
مقامات مسوول در شورایعالی امنیت ملی اگر اخبار مربوط به برخی اعتراضات در شهرها و دانشگاههای مختلف را خوب رصد کرده باشند حتما میدانند که اعتراضات فعلی نوعی مطالبهگری برای مقابله با این بیماری است اما اگر در ادامه رویه مبتنی بر بیاعتمادی رشته کار از دست خارج شده و بر شمار قربانیان این ویروس افزوده شود، ممکن است با اعتراضات فراگیرتری مواجه باشیم. این مساله حساستر خواهد بود اگر آبان ۹۸ را هنوز به یاد داشته باشیم!
مسوولان اعتراف کنند
جلال جلالیزاده*
شیشه که بشکند پیوند دوباره آن بسیار مشکل است.
شیشه اعتماد مردم به دولت آسیب دیده است. این آسیب قطعا ناشی از موضوعات متعددی مثل مساله انتخابات، ردصلاحیتها و… است. به خصوص اینکه در کشور ما بحث دین، آموزههای دینی و حرف زدن به نام دین است بنابراین مردم از مسوولان در مقاطع مختلف انتظارات بیشتری دارند. قطعا در شرایطی که مسوولان به مردم اعتماد نکرده، آنان را ولینعمت خود ندانند و مسائل را صادقانه در میان نگذارند و این امر بارها تکرار شود، اعتماد مردم نیز از دست میرود و این خسارت بزرگی است. در طول تاریخ نیز عدم اعتماد به یکدیگر- اعم از بیاعتمادی مردم به مسوولان و بیاعتمادی مسوولان به مردم- موجب افول ارزشهای اخلاقی، اعتماد، امانت و… شده و حتی میتواند جامعه را دچار فروپاشی کند.
در مقابل اگر نظام و مسوولان صادقانه حرف بزنند، از مردم عذرخواهی کنند و بگویند که برخی مسائل به خاطر مصالح صادقانه گفته نشده، حتما وضعیت تغییر خواهد کرد. به هرحال اعتراف به اشتباه موثر است و برای همین در اسلام باب توبه را برای همه باز کردهاند .
اکنون که این مساله کرونا پیش آمده و باز هم بیاعتمادی مردم به مسوولان را به نمایش گذاشته، خوب است که مسوولان صادقانه با مردم صحبت کنند. قطعا مردم فهیم ایران از تقصیرات خواهند گذشت. بدون شک اصرار به اینکه ما صادق هستیم اگر با اقدام عملی همراه نباشد و مردم این صداقت را درک کنند، مشکلی را حل نمیکند. ضمن اینکه مساله صرفا کرونا و اعتماد به دولت در زمینه اقدامات مقابلهای با آن نیست. مساله بزرگتر از این حرفهاست و ما در همه نهادها و بنیانها با معضل بیاعتمادی مواجه هستیم. طبیعی نیز است. وقتی حق افراد به اشکال مختلف ضایع میشود و ظلمهایی رخ میدهد که آثار منفی آن متوجه جامعه است، جامعه نسبت به آن واکنش نشان میدهد. بسیاری مسائل بوده که صادقانه به مردم گفته نشده و پنهانکاری شده و قطعا روزی برملا خواهد شد. در آن روز احساسات مردم نیز سر باز خواهد کرد. خدا نکند که دولت ما مثل چوپان دروغگو شود و هر چه بگوید مردم باور نکنند زیرا اعتمادزایی در دنیای امروز با وجود تکنولوژی و فضای مجازی بسیار ضروری است. در عصر ارتباطات هیچکسی در امان نیست و اسرار افشا خواهد شد. چه بهتر آنکه ما قبل از اینکه دیگران اسرار ما را افشا کنند و فضای بیاعتمادی گسترش یابد، خودمان واقعیتها را به مردم بگوییم.
* فعال سیاسی اصلاحطلب
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد