20 - 01 - 2020
خبری از لایه تاریخی نیست
تحقیقات هیات باستانشناسی کشتی تاریخی قروق نشان میدهد که محتویات داخل کشتی، ماسه ساحلی است که توسط امواج وارد کشتی شده و فاقد لایههای تاریخی است. حسین توفیقیان، سرپرست هیات باستانشناسی کشتی تاریخی قروق میگوید: اواسط دهه ۸۰ گزارشهای پراکندهای از وجود شناوری چوبی در آبهای سواحل قروق تالش ارائه شد. طی سالهای بعد با کاهش تراز آب دریای خزر بهتدریج بقایای یک شناور چوبی آشکار شد.
وی افزود: در سالهای اخیر پرونده ثبت ملی شناور تاریخی قروق تالش توسط میراث فرهنگی استان گیلان به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و شورای ثبت آثار ملی ارسال شد.
با این حال بهدلیل سوالهای متعددی مانند سن شناور، چوبشناسی، ابعاد و اندازه واقعی، مالکیت و نحوه ساخت آن و دلایل وجود شناور در این مکان مطرح و ثبت آن به بررسی و مطالعه آن منوط شد.
توفیقیان تصریح کرد: بررسی جامع این شناور در چارچوب طرح «شناسایی و حفظ میراث فرهنگ دریایی: مطالعات کشتی تاریخی قروق تالش» توسط پژوهشکده باستانشناسی و با حمایت مالی سازمان بنادر و دریانوردی استان گیلان و همکاری ادارهکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان گیلان و پژوهشگاه ملی اقیانوسشناسی در حال انجام است.
عضو هیات علمی پژوهشکده باستانشناسی بیان کرد: تاکنون مطالعات متعددی روی این شناور شامل بررسی باستانشناسی سطحی منطقه، ژئوفیزیکی زیر بستر محوطه، مطالعات رسوبشناسی محوطه، مستندنگاری شناور، سنسنجی رادیوکربن چوب، مطالعات چوبشناسی، میزان حفظشدگی شناور و تعیین ابعاد و وزن شناور و نیز معرفی روشهای حفاظت و مرمت شناور انجام شده است.
بر اساس اعلام میراث آریا، وی افزود: مطالعات باستانشناسی سطحی، پیمایش سواحل پیرامون و مطالعات اولیه که در ابتدای سال ۱۳۹۸ به انجام رسید، نشان داد که به فاصله حدود ۷۰۰متری جنوب کشتی تاریخی قروق، بقایای کوچکی از الوار یک کشتی دیگر در عمق حدود نیممتری رسوبات قرار دارد.
توفیقیان تصریح کرد: با انجام مطالعات مردمشناسی، اطلاعات باارزشی در خصوص دریانوردی، کشتیرانی و صیادی ساحلنشینان جمعآوری شد و مصاحبه با آگاهان و محققان محلی پیشزمینه مناسبی در خصوص پیدایش کشتی تاریخی قروق در اختیار هیات مطالعاتی قرار داد.مدیر گروه باستانشناسی دریایی بیان کرد: مجوز کاوش با هدف خواناسازی و بررسی سریع شناور در ۲۴ آذر ۹۸ توسط رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به سرپرستی اینجانب صادر شد و عملیات گمانهزنی کشتی تاریخی قروق در دی سالجاری توسط هیات مطالعاتی شامل باستانشناس، مرمتگر آثار تاریخی با هدف مطالعه وضعیت فعلی کشتی و میزان حفظشدگی چوب و ارائه برنامه حفاظتی انجام شد.او افزود: گمانههای سهگانه با احتیاط کامل کاوش باستانشناختی آغاز شد و این عملیات با توجه به ملاحظاتی که در این زمینه وجود داشت با سرعت در دو مرحله جمعآوری رسوبات سطحی با استفاده از بیل و برداشت رسوبات نزدیک به بافت چوب با استفاده از ابزار سبکتر نظیر کمچه، جارو و برس انجام شد.سرپرست هیات باستانشناسی کشتی تاریخی قروق بیان کرد: برپایی کارگاه مفصل با توجه به اهداف این مرحله از کاوشهای باستانشناسی شناور تاریخی قروق تالش، موضوعیتی نداشته است.
با توجه به موقعیت شناور و نوع رسوبات و سطح ایستایی، برپایی هر نوع سازه در اطراف شناور ناپایدار بوده و در صورت ریزش، تهدیدکننده شناور است.
او افزود: برپایی هر نوع سازه در اطراف شناور میتواند موجب تغییر نظام رسوبگذاری در اطراف شناور و فرسایش موضعی محل شود که خود نوعی تهدید برای شناور خواهد بود. با توجه به اهمیتی که ساکنان محلی به ویژه اهالی کریممحله و پشته نسبت به حفظ و معرفی این شناور دارند، امید است پیش از آنکه عوامل طبیعی یا گردشگران موجب تخریب این اثر شوند، اقدامات بعدی بر مبنای روشهای علمی و بر اساس نتایج پژوهشهای انجام شده، به حفظ این اثر منجر شود.
در بررسیهای باستانشناختی که در روستای «قروق» در حدود پنج کیلومتری شرق شهر تالش و در کنار دلتای شمالی رودخانه کرگانرود انجام شد، یک کشتی تاریخی شناسایی شد که به نظر میرسد به دوره قاجار متعلق است.
طول بدنه این کشتی تقریبا ۳۰ متر و عرض آن بین ۱۰ تا ۱۲ متر است. این اثر سومین کشتی تاریخی است که در سواحل دریای مازندران پیدا شده است. بین سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ اداره میراث فرهنگی استانهای گیلان و مازندران گزارشهایی را مبنی بر وجود بقایایی از یک کشتی غرقشده یا به گل نشسته در سواحل دریای مازندران در روستای «زاغمرز» به فاصله یک کیلومتری جنوب غرب شبهجزیره میانکاله و دیک کشتی غرقشده دیگر در ساحل امیرآباد لاهیجان ارائه کردند.
تاریخگذاری کشتیهای غرقشده با چند روش مانند دورانشناسی و مطالعه قدمت محیط از روی حلقههای تشکیلشده در چوب درختان، تاریخگذاری رادیوکربن، تاریخگذاری ارتباط تاریخی، تاریخگذاری از طریق گونهشناسی و تاریخگذاری از طریق لایهنگاری انجام میشود اما متاسفانه بهدلیل نبودن بودجه و امکانات، استفاده از روش دورانشناسی از روی حلقههای درختان ممکن نشد. بنابراین از روشهای ارتباط تاریخی و گونهشناسی برای دانستن قدمت کشتی غرقشده در روستای قروق استفاده شد.
شاید این کشتی متعلق به دوره قاجار باشد اما هنوز نمیتوان تاریخ قطعی ساخت آن را اعلام کرد. با توجه به اطلاعات مردم محلی، این محل تا دوره پهلوی اول فعال بود و مبادلات تجاری بین سواحل ایران و روسیه از این منطقه انجام میشد و شاید قبل از آن در دوره ناصرالدینشاه قاجار از این منطقه بهعنوان بندرگاهی برای تجارت چوب استفاده میکردند. با توجه به جنس بدنه کشتی که از چوب درختان سوزنیبرگ است، احتمال داده میشود این کشتی در روسیه ساخته شده و در سواحل ایران به گل نشسته باشد.
بر پایه کنوانسیون حفاظت از میراث فرهنگی زیرآب (دریایی) «شناورها در ابعاد مختلف از قایق تا کشتی، هواپیماها، دیگر وسایل نقلیه یا بخشی از آنها، محموله یا محتوای آنها که برای دورهای خاص یا همیشه، حداقل ۱۰۰ سال از قدمت آنها گذشته باشد؛ بخشی از میراث فرهنگی دریایی و بشری محسوب میشوند».
همچنین طبق برآورد یونسکو احتمالا بیش از سه میلیون شناور غرقشده در سراسر اقیانوسها در جهان پراکنده است که تا امروز درصد کمی از آنها مورد پژوهشهای باستانشناختی قرار گرفته است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد