حزب سوم ماسک!
محمدرضا ستاری- ایلان ماسک روز شنبه اعلام کرد که حزب سیاسی جدید خود را راه‌اندازی کرده است؛ پروژه‌ای که او در هفته‌های اخیر، پس از جدایی پرتنشش از دونالد ترامپ، بارها درباره‌اش صحبت کرده بود اما تا به اینجای کار هیچ جزئیاتی درباره چگونگی عبور از موانع لازم برای تاسیس یک آلترناتیو سیاسی قابل‌اعتنا ارائه نداد.
طبق گزارشی که در این خصوص روز گذشته پولیتیکو منتشر کرده، این کارآفرین میلیاردر و از حامیان مالی سابق حزب جمهوریخواه که تا چند ماه پیش به عنوان یکی از نزدیک‌ترین افراد به ترامپ در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید ظاهر می‌شد و میلیون‌ها دلار به کمپین او کمک کرده بود، در هفته‌های اخیر به طور علنی درباره ایجاد یک حزب سوم برای به چالش کشیدن سیستم کنونی اظهارنظر کرده بود.
ماسک روز شنبه ظاهرا تصمیم خود را برای راه‌اندازی «حزب آمریکا» تایید کرد؛ آن هم در شرایطی که یک روز پیش‌تر، طی یک نظرسنجی در حساب ایکس (توئیتر سابق) از فالورهای خود پرسیده بود که آیا با تشکیل یک حزب جدید موافق هستند یا خیر؟ در متن توئیت ماسک، آمده است: با نسبت ۲ به ۱، شما خواهان یک حزب سیاسی جدید هستید و آن را خواهید داشت! وقتی صحبت از ورشکسته کردن کشورمان با ریخت‌و‌پاش و فساد می‌شود، ما در یک نظام تک‌حزبی زندگی می‌کنیم، نه یک دموکراسی. امروز، حزب آمریکا تشکیل شد تا آزادی‌تان را به شما بازگرداند.
لازم به ذکر است، گمانه‌زنی‌های ماسک درباره حزب سوم، زمانی جدی شد که او بر سر لایحه مالیاتی ترامپ موسوم به زیبا و بزرگ، با متحد سیاسی خود به اختلافات اساسی خورد و پس از یک دوره کشمکش در ظاهر طوفان اختلافات با کوتاه آمدن ایلان ماسک فروکش کرد اما همزمان با تصویب لایحه بزرگ و زیبا، دوباره این دو با یکدیگر به اختلاف خورده و کار به جایی رسیده که ایلان ماسک در یک سنت‌شکنی بزرگ، به دنبال تشکیل یک حزب سیاسی در ایالات متحده است. طبق گزارش پولیتیکو در این خصوص، در حالی‌که ترامپ روز پنجشنبه گذشته به موفقیتش در پیش‌بردن لایحه بزرگ جمهوریخواهان در کنگره افتخار می‌کرد، ماسک تلاش داشت حمایت‌ها را برای راه‌اندازی احتمالی حزب سومش جلب کند و اعلام کرد که این حزب جدید قصد دارد بر چند کرسی حساس در حوزه‌های رقابتی تمرکز کند تا از این طریق قدرت سیاسی به دست آورد. او نوشت: با توجه به حاشیه‌های بسیار اندک در تصویب قوانین، همین تعداد کافی است تا رای تعیین‌کننده در قوانین بحث‌برانگیز باشد و تضمین کند که آن قوانین خواست واقعی مردم را بازتاب می‌دهند.
سنت‌شکنی سیاسی
به گفته برخی تحلیلگران، هرچند ماسک ممکن است میلیون‌ها دلار برای حمایت از برخی نامزدها خرج کند که البته خودش هم وعده آن را داده اما تاسیس یک حزب سوم، مستلزم عبور از موانع دشواری است؛ از جمله قوانین پیچیده ایالتی، مقررات مربوط به حضور در برگه‌های رای و دیگر چالش‌های حقوقی. در نتیجه تا این لحظه، این میلیاردر که می‌خواهد بنیانگذار یک حزب باشد، هنوز برنامه مشخصی برای ادامه مسیر ارائه نکرده است.
لازم به ذکر است، هر چند در ایالات متحده آمریکا، احزاب و دستجات سیاسی متعددی وجود دارند و به ظاهر در این کشور آزادی فعالیت احزاب سیاسی وجود دارد اما از زمان استقلال ایالات متحده در سال ۱۷۸۹ میلادی، روند سیاسی در این کشور به گونه‌ای شکل گرفته که ارکان حکمرانی در آمریکا برپایه دو حزب دموکرات و جمهوریخواه است و هر چند در انتخابات‌ها نیز افراد مستقل از این دو حزب وجود دارند اما تاکنون سابقه نداشته، فردی از جریان سوم قادر به تاثیرگذاری قابل ملاحظه باشد، چه برسد به اینکه بخواهد قدرت سیاسی را نیز در آمریکا برعهده بگیرد.
البته در این میان یک تفاوت اساسی وجود دارد. اینکه ایلان ماسک ثروتمندترین فرد جهان با بیش از ۳۰۰میلیارد دلار سرمایه است و قاعدتا با این حجم از سرمایه و نفوذی که دارد، فعالیتش با سایر احزاب و گروه‌های مستقل در آمریکا متفاوت خواهد بود. ماسک همچنین همانطور که از ترامپ حمایت کرد، می‌تواند با سرمایه خود افراد و جریان‌های مختلفی را به سمت خود جذب کند.
با این حال برخی تحلیلگران معتقدند، باوجود قدرتی که ماسک دارد، جریان‌سازی سیاسی در ساختار حکمرانی ایالات متحده کاری نیست که وی موفق به انجام آن شود زیرا در وهله اول آمریکا فارغ از دو حزب جمهوریخواه و دموکرات که قدرت اجرایی، سیاسی و حقوقی را در اختیار دارند، یک سیستم است که تغییر و نفوذ در آن به‌مثابه، گسست از سنت قدیمی است.
در نتیجه از منظر محافظه‌کاری هم که به موضوع نگاه کنیم، سیستمی که توانسته در طول قرن بیستم و بیست‌ویکم قدرت برتر اقتصادی و نظامی جهان باشد، منطقی نیست که تن به دگردیسی سیاسی، اجرایی و حقوقی بدهد. از سوی دیگر هر چند ماسک به عنوان ثروتمندترین فرد جهان شناخته می‌شود اما به طور قطع قدرت سیاسی در ایالات متحده به مراتب بزرگ‌تر از اوست و قادر نخواهد بود در این زمینه رقابتی تاثیرگذار داشته باشد.
علاوه بر این جریان سوم در ایالات متحده نوعی خط قرمز ناشناخته محسوب می‌شود که شواهد تاریخی نشان می‌دهد، افرادی که قصد عبور از چنین خط قرمزی را داشته باشند به راحتی حذف خواهند شد؛مانند کاندیدای مستقلی که در دهه۱۹۷۰ میلادی وارد رقابت‌های انتخاباتی شد و همزمان با افزایش اقبال‌ها از او، بعد از مدتی به تیر غیب دچار شد.
لازم به ذکر است، موفقیت ماسک در تشکیل حزب سوم در گرو پیوستن برخی از افراد و جریان‌های قدرتمند در دو حزب به اوست که بعید به نظر می‌رسد چنین موضوعی هم به وقوع بپیوندد.
در نتیجه همانطور که نظرسنجی ماسک در توئیتر برای تشکیل حزب آمریکا از چندان اعتباری برخوردار نیست، ایجاد جریان سوم سیاسی توسط او نیز نمی‌تواند چندان مایه و پایه‌ای داشته باشد.
