20 - 12 - 2019
حذف واسطهگری
گروه بورس- سیاست صنعت برق در بورس با توجه به نیاز صنایع و مصرفکنندگان بزرگ باید توسعهای باشد زیرا این نهاد فضای مناسبی برای معاملات عادلانه بین مصرفکننده و تولیدکننده است و کشف قیمت به خوبی صورت میگیرد اما متاسفانه هنوز این سیاست در بورس به طور کامل به دلیل حضور مستقیم دولت در تمام مراحل از عرضه تا فروش و توزیع اجرایی نشده است. این در حالی است که مدیرعامل بورس انرژی ایران از اجازه قانون برای معامله به صورت مستقیم بین تولیدکننده و خریدار برق خبر داده و بر نبود مانعی در مقابل معاملات تاکید دارد. حضور مداخلهگرانه دولت در بخشهای مختلف زیانبار بوده و در روند معاملات بورس اختلال به وجود آورده و رقابت را در بین تولیدکنندگان و خریداران برق بیتاثیر کرده است. تعیین قیمت و میزان عرضه در بورس با خط مشی دولت رقابت را به بیراه میکشاند. این در حالی است که به گفته فعالان این بخش، با توجه به مصوبات جدید هیچ تغییری در روند حضور و نحوه قیمتگذاری دولت در بورس حاصل نشده است. وزیر نیرو در هفدهم تیر ماه امسال مصوبهای در خصوص مقررات ترانزیت انرژی الکتریکی در شبکه برق کشور و در راستای اجرای بند (ت) ماده ۴۸ قانون برنامه ششم توسعه به شرکتهای توانیر و مدیریت شبکه برق ایران ابلاغ کرد که براساس آن مصرفکنندگان فعلی و متقاضیان جدید برق میتوانند با مراجعه به شرکتهای برق منطقهای و توزیع نیروی برق نسبت به ارائه درخواست تمدید الحاقیه یا ارائه درخواست معرفینامه جهت صدور کد معاملاتی برق اقدام کنند. این ابلاغیه در حالی است که پیش از این به دلیل مشخص نبودن نرخ ترانزیت برق توسط شورای اقتصاد، از اسفند ۹۶ مصرفکنندگان موجود برق با اعلام شرکت توانیر از انجام معامله در بورس انرژی و انعقاد قراردادهای دوجانبه منع شده بودند. به گفته سیدعلی حسینی قیمت برق در بورس نسبت به قیمت تعرفهای کمتر است، در حالت عادی نیروگاه، برق را به شرکت توانیر میدهد و توانیر آن را در اختیار مصرفکنندگان قرار میدهد اما پول نیروگاه با تاخیر پرداخت میشود، این در حالی است که در بورس معاملات به صورت مستقیم انجام میشود و نیروگاه میتواند با قیمت کمتر از تعرفه با شرط اینکه زودتر هزینهها را دریافت کند اقدام به فروش برق میکند.
ترمیم سازوکار بورس
با توجه به این سازوکار نقش دولت در تجارت برق کاهش مییابد و تنها به ترانزیت برق میپردازد که این موضوع به پررنگتر شدن نقش بخش خصوصی در تجارت برق کمک شایانی میکند. در سازوکار بورس کشف قیمت براساس مکانیسم بازار و بهصورت شفافتر اتفاق میافتد. از سال ۱۳۹۱ بازار برق بورس انرژی ایران در حالی تاسیس شد که بیشترین حجم و ارزش معاملات آن مربوط به سال ۹۴ است که حدود ۱۹ میلیارد مگاوات ساعت برق به ارزش ۷۵۰ میلیارد تومان در بازار عمدهفروشی که شرکتهای توزیع نیروی برق در آن اقدام به خرید بخشی از برق موردنیاز خود میکردند، معامله شده است. در سالهای بعد به علت کمبود منابع مالی برای تامین اعتبار خرید شرکتهای توزیع نیروی برق حجم و مقدار معاملهشده کمتر بوده است. قیمتها در بورس انرژی ایران به علت ماهیت نقدی بودن معاملات نسبت به بازار عمدهفروشی برق در شرکت مدیریت شبکه برق ایران که بهطور نسیه است، پایینتر است، بنابراین نزولی بودن معاملات در این بازار به این دلیل بوده که وضعیت اقتصادی برق به نحوی بود که تزریق منابع مالی لازم به شرکتهای توزیع نیروی برق جهت تامین برق خود از طریق بورس انرژی ایران صورت نپذیرفت. بازار برق عمدهفروشی، از سال ۸۳ راهاندازی شده و نیروگاهها در هر ساعت میتوانند در ۱۰ پله قیمت خود را اعلام کنند و با توجه به میزان مصرف خریداران، معاملات صورت میگیرد. البته معاملات خارج از بورس عمدتا مربوط به معاملات شرکتهای توزیع است و رویکرد وزارت نیرو سوق دادن معاملات مصرفکنندگان بزرگ برق صرفا در بورس انرژی است. این در حالی است که چندی پیش مصطفی رجبیمشهدی با تاکید بر این مطالب خبر داد که مشکل مصرفکنندگان بزرگ برق در بورس انرژی ایران برطرف شده است و مصرفکنندگان میتوانند به شرکتهای برق منطقهای مراجعه کنند. به گفته سخنگوی صنعت برق و عضو هیاتمدیره شرکت توانیر، دستورالعمل مقررات ترانزیت انرژی الکتریکی در شبکه برق کشور توسط وزیر نیرو ابلاغ شده و سازوکارهای حضور مصرفکنندگان در بورس فراهم است. براساس سازوکار تعیین شده، شیوه انجام کار به این شکل است که نیروگاههای بخش خصوصی میتوانند برق خود را در بورس عرضه و مصرفکنندگان برق نیز بهعنوان خریداران براساس قیمتهای عرضهشده، برق مورد نیاز خود را خریداری کنند.
توافق خریدار و فروشنده
مدیرعامل بورس انرژی ایران معتقد است، افزایش صادرات برق نیازمند برخی از زیرساختهاست که باید ضمن اتصال انتقال برق کشورها اقداماتی در راستای افزایش ظرفیتها صورت گیرد. قیمت برق تعرفه دارد و در این زمینه خریدار و فروشنده میتوانند با یکدیگر به توافق برسند. از اواسط سال ۹۶ یک بازار جدید راهاندازی شد که در این بازار نیروگاهها به عنوان تولیدکننده و خریداران برق به عنوان مصرفکننده به صورت مستقیم با یکدیگر وارد معامله شدند. در حالت عادی چنین امکانی وجود نداشت بلکه نیروگاهها باید برق خود را به وزارت نیرو تحویل میدادند و در انتها وزارت نیرو اقدام به فروش آن به مصرفکنندگان میکرد. به گفته مدیرعامل بورس انرژی ایران، در این حالت وزارت نیرو به عنوان واسطه محسوب میشد اما قانون اجازه داد تا تولیدکننده و خریدار به صورت مستقیم با یکدیگر وارد معامله شوند، در نهایت بازار برق در بورس انرژی راهاندازی شد و تا اسفند ماه سال ۹۶ در حال فعالیت بود که این بازار با توجه به ورود شرکتهای صنعتی در این بورس به سرعت توسعه پیدا کرد. از سوی دیگر حسینی، گواهی ظرفیت را به عنوان ابزار جدید تامین مالی ساخت نیروگاهها معرفی کرد این ابزار به کسانی که به دنبال سرمایهگذاری برای ساخت نیروگاه هستند این امکان را میدهد تا بخشی از ظرفیتهایی که در آینده ایجاد میشود را پیشفروش کنند؛ اکنون بخش عمدهای از اقدامات این موضوع انجام شده که امیدواریم تا پایان سال عملیاتی شود. اکنون فقط مصرفکنندگان داخلی مشتری برق در بورس انرژی هستند و صادرات برق با یکسری از محدودیتها مانند خطوط انتقال همراه است که برای ارسال برق به خارج باید ظرفیت خطوط انتقال افزایش یابد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد