29 - 12 - 2019
حباب بازار؟!
امین بیگانی*
بازار بورس تهران این روزها مورد توجه است. دولت، مردم و کارشناسان و… در مورد بازار سخن میگویند، صحبت از حباب و تردیدها در بین برخیها شنیده میشود، اما تا چقدر این صحبتها نزدیک به واقعیت است؟
بازار بورس تهران طی هفته گذشته رشد خوبی را ثبت کرد و با رشد ۱۱۵۰۴ واحدی و ثبت رشد چشمگیر چهار درصدی بالاتر از قله ۲۹۰۱۷۸ واحد ایستاد. شاخص هموزن نیز با رشد مناسب ۲۲۸۹ واحدی توانست بالاتر از سقفهای قبلی روی ۷۹۲۰۴ واحد بسته شود. ورود نقدینگی به بازار ادامه دارد و به رغم نوسانات هیجانزده طی هفته باز هم روند صعودی خود را حفظ کرد. محدودیت بر بازار پایه با همه اتفاقات مثبت و منفی اجرا شد و بحث بازار برتر در بورس و افزایش دامنه نوسان در فرابورس داغتر شد.ارزش معاملات و ورود نقدینگی روند مثبت خود را دنبال کرد. تعطیلات هفته پیشرو و تسویه اعتبار مقداری از کارگزاریها (البته نسبت به گذشته با توجه به قوانین و کارهای جدید سازمان تاثیر کمتری دارد) روی معاملات و ارزش آن تاثیر گذاشته است. میانگین ارزش معاملات طی هفته گذشته حدود ۲۴۰۰ میلیارد تومان بود؛ مقداری که هنوز خوب و قابل قبول است. طی هفته گذشته خریدارها در منفیها پرقدرت ظاهر شدند و این باعث شده فروشندهها در سهمهای بنیادی معمولا دست به عصا حرکت کنند. طی معاملات هفته گذشته حدود ۳۷۰ میلیارد تومان نقدینگی جدید توسط کدهای حقیقی به بازار تزریق شد.در هفته منتهی به ۱۵ شهریور ۹۸ چهار صنعت فلزات اساسی، محصولات شیمیایی، خودرو و بانکها بیشترین ارزش معاملات را از آن خود کردند. چهار سهم فولاد، دی، ذوب و خساپا بیشترین ارزش معاملات را طی هفته گذشته ثبت کردند. سه سهم غنوش، بسویچ، فسازان به ترتیب حدودا با ۲۷، ۲۷، ۲۶ درصد بیشترین رشد و سه سهم شزنگ، شسم، کفرآور به ترتیب حدودا با ۲۰،۲۰، ۲۰ درصد بیشترین کاهش را در قیمت پایانی تجربه کردند.
این روزها بازار اما هیجانات لحظهای را در طول بازار تجربه میکند به گونهای که برای چندمین بار این سناریو تکرار شد که معاملات مثبت آغاز شده است اما با گذر از وقت معاملات هیجانات فروش در بازار دیده میشود به طوری که بعضی معاملهها بدون در نظر گرفتن قیمت پایانی در منفی دو روز کاری بعد انجام میشود، اما در آخر معاملات بازار درهای خرید رو به بالا انجام میشود و روز کاری بعد از آن هیجانات منفی خبری نیست و بازار در مثبت کار خود را ادامه میدهد؛ اتفاقی که دقیقا سهشنبه و چهارشنبه هفته گذشته تکرار شد.به نظر ریشه این اتفاقات را باید در عوامل احساسی و روانشناسی بازار جستوجو کرد؛ عدم آموزش در ورودیهای جدید به بازار و امکانات جدید در نسخه آنلاینهای جدید که منجر میشود ترید تازهکار برای فروش، پایینترین قیمت مجاز روزانه را با زدن فلش منفی انتخاب میکند و دکمه فروش را میزند، هیجاناتی که البته لزوما ارتباط مستقیم با تازهکار بودن ندارد. عامل دوم را به نظر پنهان در لایههای روانشناسی بازار باید جستوجو کرد، مبحث باور نداشتن سودها، این روزها در بازار شایع است.
ترسی که از نظر روانشناختی ریشه در باورهای محدودکننده افراد دارد که با نگاه عمقی آنان همخوانی ندارد. به طور ساده، تریدری که به سودهای بالاتر باور ندارد با سودهای کم قانع میشود (در ناخودآگاه خود را لایق سود بیشتر نمیداند) و هر لحظه در ذهن خود دیواری از محدودیت و مقاومت قیمت میسازد که با کوچکترین منفی ذهن ناخودآگاه او باعث ایجاد هیجان و ترس بیمورد میشود و با همین هیجانات ضربه به سود و سرمایه خود با معاملات هیجانی میزند.واژه حباب که این روزها در نگاه و نوشته تعدادی دیده میشود، به حقیقت در نگاه سرمایهگذاران شاید دید تعریفی درستی ندارد و بدون مبنا از طرف بعضی افراد استفاده میشود، برای تحلیل بازار برای اینکه متوجه شویم حباب دارد یا ندارد ما به چند فاکتور دیتایی علمی آن میپردازیم. پیبرای میانگین بازار در زمان فعلی در حدود ۴/۶ است.
براساس آمارها، مقدار میانگین P/E کل بازار طی دو دهه اخیر عدد ۵/۶ است. از طرفی در نمودار دو دهه گذشته P/E – TTM بازار شاهد هستیم که وضعیت فعلی نشان میدهد بازار در کف این نمودار است و باید در نظر داشت که سوددهی شرکتها در گزارش شش ماهه پیشرو براساس دادهها، بالاتر از شش ماهههای سال قبل در اکثر سهمهای سودساز بازار است. پس دور از انتظار نیست که شاهد باشیم که p/e میانگین بازار تعدیل به پایین شود و پتانسیل رشد بازار را حفظ کند. برای مبنای بعدی پی بر اس p/s (قیمت به مقدار فروش) را بررسی میکنیم، ای مورد هم وضعیتی شبیه و موازی پی دارد. میانگین چندین سال گذشته ۵/۱ بوده است که با وضعیت فعلی بازار در محدوده ۷/۱ ایستاده است و شرایط گزارشهای ۶ ماهه و افزایش فروشهای شرکتها نسبت به سال گذشته وجود دارد. پس براساس این دیتاها و از لحاظ آمار و دیتای علمی در سهام بنیادی لفظ حباب محلی از اعراب ندارد.نفت برنت نوسانات کوتاهی طی هفته گذشته انجام داد و در محدوده ۵۹ تا ۶۲ دلار در نوسان بود. مطابق با گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا ذخایر نفت این کشور در هفته گذشته کاهش ۸/۴ میلیون بشکهای داشت، موجودی مخازن حالا به محدوده متوسط ۵ ساله رسیده و کاهش بیشتر، محرک قیمتها خواهد بود. سطح کلی ذخایر نفت ۴۲۳ میلیون بشکه است. فلزات اساسی و بازارهای جهانی حال و روز بهتری داشتند، افزایش رونق در تجارتهای خرد چین و پالسهای مثبت از اقتصاد چین و آمریکا باعث شد تا شاهد رشد اوراق قرضه ده ساله آمریکا و کاهش احتمال شروع رکود جهانی باشیم. در هفته پیشرو با توجه به تعطیلات دو روزه و کاهش روزهای کاری به سه روز کاری احتمال اینکه شاهد کاهش ارزش معاملات و کمتر شدن تعداد معاملات باشیم، هست. در مورد اتفاقات سیاسی به نظر نمیرسد که اتفاقات آخر هفته تاثیر واقعی زیادی بر بازار بگذارد. گام سوم ایران در کاهش تعهدات به برجام، نسبت به گامهای قبلی، با تنش کمتری همراه است. به نظر مذاکرات با فرانسه مناسب و مثبت پیش رفته است. توجه داشته باشیم ایران همزمان با کاهش تعهدات و شروع گام سوم، در قدمی مثبت ملوانان نفتکش انگلیسی را آزاد کرد تا پالس مثبتی به طرفهای اروپایی بفرستد. نکته مهمی که دوستان در نظر داشته باشند، در روندهای صعودی تاثیر اخبار منفی کمتر از حد معمول و اخبار مثبت تاثیری فراتر از حد انتظار دارند. معکوس این اتفاق هم دقیقا برقرار است و در روند اصلاحی و نزولی، تاثیر اخبار متفاوت بود و اخبار منفی تاثیرگذاریشان بدتر از واقعیت خودشان بود. سعی کنید در روند صعودی شجاع باشید. نیمه دوم شهریورماه بازار به استقبال گزارش تولید و فروش شهریور ماه و گزارشات فصلی که اکثرا شش ماهه است میرود. شاخص کل به سمت هدف بعدی در محدوده ۳۲۰ هزار در میانمدت میرود و به نظر بازار با نوسانات مختلف روند صعودی خود را حفظ خواهد کرد. بعد از تعطیلیها انتظار افزایش ارزش و تعداد معاملات را دارم. مطمئن باشید فقط تازه کارها نیستند که در بورس درون تله اشتباه میافتند؛ مطالعات نشان داده است که حتی حرفهایهای باتجربه و به خصوص صاحبان نقدینگیهای کلان نیز از خود رفتارهای غیرعقلانی نشان میدهند که عمده دلیل آن خود بزرگبینی است.
*تحلیلگر بازار سرمایه
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد