30 - 03 - 2020
جهان در سالی که گذشت؛ آمریکا، چین و کرهشمالی
سال ۲۰۱۸ سال ویژهای بود. تجربه جهان و جهانیان با رییسجمهور آمریکا که دومین سال کاری خود را شروع میکرد کاملا با سالهای قبل و روسایجمهور دیگر تفاوت داشت. دونالد ترامپ استراتژی و تاکتیک جدیدی را وارد عرصه روابط بینالملل کرد که تا قبل از آن آزموده نشده بود. تاکتیک اعمال زور و اولویت دادن به منافع آمریکا رهیافت رهبران سیاسی جهان را دگرگون کرد.
سرانجام در روز اول دسامبر، رهبران دو اقتصاد بزرگ دنیا در حالی که حدود دو ساعت و نیم بر سر میز شام رودرروی یکدیگر نشسته بودند و بحث میکردند توانستند رویارویی در مورد افزایش تعرفهها یا به تعبیر دیگر جنگ اقتصادی بین دو کشور را موقتا متوقف کنند. استیون منوچین وزیر خزانهداری و مایک پمپئو وزیر خارجه در معیت رییسجمهور بودند.
در پایان ترامپ با تاکید بر روابط ویژه خود با شی جین پینگ گفت: نهایتا تصمیمی گرفتیم که هم برای چین و هم برای آمریکا خوب خواهد بود و رییسجمهور چین نیز تایید کرد که این تصمیم نشانه بارز رابطه فردی ماست. ناظرین عقیده ندارند که رابطه دو کشور به صورت اصولی ترمیمشده باشد. هرچه هست موقتی است.
آمریکا و کرهشمالی: برای چندین دهه جامعه بینالملل و آمریکا خواهان مذاکره برای خاتمه دادن به توان اتمی و موشکی و متوقف کردن صادرات تکنولوژی موشکی کرهشمالی بودهاند. آمریکا بیش از سایر بازیگران منطقهای و جهانی خواهان تحقق این هدف بوده و به مکانیسمهای مختلفی از جمله مذاکره، همکاری، پیمان منع گسترش اتمی، تحریمهای گستره و مکانیسمهایی مانند کنترل صادرات متوسل شده است. در دو مورد اقدامات دیپلماتیک توانسته کرهشمالی را به مذاکره بکشاند ولی نهایتا بدون توفیق رها شده است.
در آخرین روزهای ۲۰۱۷ شورای امنیت سازمان ملل به اتفاق قطعنامه ۲۳۹۷ را به تصویب رساند که بر اساس آن تحریمهای جدیدی متوجه تقریبا ۹۰ درصد از مواد نفتی تصفیهشده میشود. علاوه بر آن صادرات نفتی در حد چهار میلیون بشکه محدود میشود. در بند دیگری از این قطعنامه از کشورهایی که نیروی کار از کرهشمالی استخدام میکنند خواسته شده ظرف مدت کمتر از دو سال نسبت به اخراج آنان اقدام کنند تا کرهشمالی نتواند از طریق این کارگران ارز خارجی به دست آورد.
در واکنش به این تحریم، در روز اول ژانویه ۲۰۱۸، کیم جونگ اون در سخنرانی سال نو خود اعلام کرد که کره توانایی مقابله با هرگونه تهدید اتمی را از جانب آمریکا دارد و دست به تولید انبوه موشکهای بالستیک و کلاهکهای هستهای برای آن موشکها خواهد زد. سه روز بعد با توافق آمریکا و کرهجنوبی برای به تاخیر انداختن تمرینهای نظامی، نرمشی از جانب پرزیدنت ترامپ مشاهده شد و در عین حال کرهشمالی نیز اعلام آمادگی کرد هیاتی را برای شرکت در المپیک ۲۰۱۸ به کرهجنوبی اعزام خواهد کرد.
۱۶ ژانویه کانادا و آمریکا وزرای خارجی ۲۰ کشور جهان را دعوت میکنند تا راههای اجرای تحریم جدید شورای امنیت را بررسی کنند. در عین حال تیلرسون وزیر خارجه وقت آمریکا نیز از دو کشور چین و روسیه میخواهد این قطعنامه را اجرا کنند در حالی که هیچیک از دو کشور به کنفرانس سران در کانادا دعوت نشده بودند.
در ماههای بعد، دیپلماسی المپیک با حضور خواهر کیم جونگ اون به سرعت پیش میرود و در عین حال کیم جونگ اون دو نوع موشک هواسونگ ۱۴ و ۱۵ را که قبلا در سال ۲۰۱۷ آزمایش شده بودند بار دیگر و اینبار با استفاده از سوخت جامد به نمایش میگذارد. متعاقب آن کیم جونگ اون در یک سفر بیسابقه به پکن رفته و با پریدنت شی جین پینگ ملاقات میکند. این اولین سفر به خارج از کشور و اولین ملاقات با رهبر یک کشور خارجی از زمان به قدرت رسیدن کیم جونگ اون است.
زمان کوتاهی پس از آن مایک پمپئو رییس وقت سازمان سیا به عنوان فرستاده ویژه پرزیدنت ترامپ با کیم جونگ اون دیدار کرده و امکان ملاقات بین کیم و ترامپ مورد مذاکره و تایید طرفین قرار میگیرد. سفر پمپئو پس از ملاقاتی که مادلین آلبرایت وزیر خارجه وقت آمریکا در سال ۲۰۰۰ با کیم جونگ ایل (پدر کیم جونگ اون) داشت بالاترین سطح ملاقات دولتی به حساب میآید.
بین ترامپ و کیم تنها پیامهای توهینآمیزی مانند مرد کوچک موشکی، پیرمرد خرفت و تولهسگ مریض رد و بدل شده و ترامپ تهدید کرده بود که کرهشمالی را با خاک یکسان خواهد کرد. اما ناگهان در فاصله کوتاهی موضوع دیدار ترامپ با رهبر کرهشمالی مطرح و حتی تاریخ آن نیز برای ماه ژوئن اعلام شد. این ملاقات تاریخی در اوج تنشها و تهدیدها انجام شد و هر دو طرف از آن استفاده تبلیغاتی وسیعی کردند. اما در شش ماهی که از ملاقات رهبران دو کشور در سنگاپور گذشت طرفین بر سر یک برنامه زمانبندی شده برای خلع سلاح کرهشمالی به توافق نرسیدند به نحوی که میتوان گفت این توافق قبل از ورود به مرحله اجرایی، به صورت غیررسمی و اعلامنشده، به حالت تعلیق درآمده است.
سال ۲۰۱۸ با تحریمها علیه کرهشمالی آغاز شد و پایان یافت. در واقع سه هفته قبل از پایان سال، آمریکا سه مقام کرهشمالی را به دلیل نقض حقوق بشر مورد تحریم قرار داد که اتفاقا یکی از این سه نفر نزدیکترین مشاور کیم جونگ اون رهبر کرهشمالی است. همین رویداد دستکم برای مدتی انتظار رسیدن به راهحل اجرایی خلع سلاح اتمی را متوقف کرده است. پیونگیانگ معتقد است در شرایطی که آمریکا صحبت از توافق با کرهشمالی میکند برای هشتمین بار تحریمهایی را علیه شرکتها، اشخاص و کشتیهای کرهشمالی و همچنین روسیه و چین کرده است. این کشور، اقدام آمریکا را اشتباه و نتیجه آن را مسدود شدن مذاکرات خلع سلاح شبهجزیره کره برای همیشه تلقی میکند.
اگر تغییرات تاکتیکی و تماسهای بین دو کرهشمالی و جنوبی را در نظر نگیریم، ملاقات پرهیاهوی دونالد ترامپ و کیم جونگ اون-باوجود انتظاراتی که در مورد بهبود روابط دوجانبه و غیر اتمی شدن شبهجزیره کره ایجاد کرد- عملا و دست کم تا پایان سال ۲۰۱۸ بینتیجه باقی مانده است.
کرهشمالی آمریکا را متهم میکند که میخواهد مناسبات به دوران پرتنش گذشته برگردد. وزارت خارجه کرهشمالی در آخرین بیانیهاش اعلام کرد که آمریکا اشتباه میکند و افزایش فشار نمیتواند کره را مجبور به کنار گذاشتن تسلیحات هستهای کند. البته پیونگیانگ ابراز تمایل کرده که بار دیگر با مقامات واشنگتن ملاقات کند. در آمریکا مانند بسیاری از پروژههای سیاست خارجی تردیدها یا روزمرگی بیش از وجود یک برنامه مشخص و قابل اجرا احساس میشود.
شاید بتوان گفت به دلیل تقابلی که بین دو حزب رقیب وجود دارد و با توجه به جابهجایی قدرت در سطح مجالس قانونگذاری که پس از انتخابات میاندورهای رخ داده است، هنوز تصمیم مشخصی برای فرآیند غیراتمی شدن کرهشمالی دیده نمیشود. از طرفی کیم جونگ اون خواهان ملاقات مجدد با دونالد ترامپ است. گرچه به نظر نمیرسد ترامپ عجلهای برای اینکار داشته باشد، اما احتمال آن را در سال آینده نمیتوان منتفی دانست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد