1 - 10 - 2020
جهاد با تحریمها
عملیات اجرایی فاز ۱۴ پارسجنوبی که ۲۵ خرداد سال ۸۹ آغاز شد و قرار بود روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب گاز و میعانات گازی از این فاز تولید شود اکنون با گذشت ۱۲۲ ماه هنوز به بهرهبرداری کامل نرسیده است.
از همینرو بیژن نامدارزنگنه وزیر نفت روز گذشته برای پاسخ به سوال ابراهیم رضایی نماینده مردم دشتستان درباره روند توسعه فاز ۱۴ پارسجنوبی در مجلس حضور یافت و توضیحاتی را در این خصوص ارائه داد .
اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی از توضیحات وزیر نفت قانع نشدند و به او کارت زرد دادند.
بعد از توضیحات وزیر نفت، رضایی گفت تقاضای رسیدگی حقوقی درباره این موضوع را دارد چون تکمیل نشدن فاز ۱۴ پارسجنوبی مصداق ترک فعل است و حتی باید در این باره تحقیق و تفحص شود.
یکی از انتقاداتی که به وزیر نفت در مورد فاز ۱۴ شده این است که این پالایشگاه در سه سال اول پروژه و در فاصله خرداد ۱۳۸۹ تا خرداد ۱۳۹۲ به پیشرفت ۸۸/۵۹ درصدی در بخش پالایشگاهی دست یافته و حالا با گذشت هفت سال از آن زمان به پیشرفت ۸۴ درصدی رسیده است.
تاریخچه فاز ۱۴ گویای این است که کنسرسیوم فاز ۱۴ پارسجنوبی متشکل از هشت عضو به راهبری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از تاریخ ۲۵ خردادماه سال ۱۳۸۹ برای تکمیل طرح فاز ۱۴ پارسجنوبی شکل گرفت که تاکنون توانسته به پیشرفت فیزیکی حدود ۳۳/۸۸ درصد دست یابد.
ابتدا مقرر بود با طراحی و اعمال برنامههای جدیدی در برههای از دوره توسعه پارسجنوبی، در قالب اجرای پروژههای موسوم به ۳۵ ماهه و اجرای همزمان فازهای باقیمانده، این طرح در کنار چهار فاز دیگر (۱۳، ۱۹، ۲۰ و ۲۱، ۲۴-۲۲) به بهرهبرداری برسد اما نبود ظرفیت فنی، مالی و اجرایی برای اجرای همزمان پنج ابرپروژه گازی در سال ۱۳۸۹ و آن هم در مقطعی که فازهای قبلتر از آن (۱۲، ۱۵ و ۱۶، ۱۷ و ۱۸) همچنان نیمهتمام بودند، موجب شد به دلیل پراکندگی وسیع ظرفیتهای داخلی، عدم انسجام مدیریتی، محدودیت پیمانکاران و افزایش ناگهانی هزینههای اجرا نه تنها طرح توسعه فاز ۱۴ که تمام طرحهای باقیمانده عملا با شکست مواجه و نیمهکاره به دولت بعد واگذار شدند.
در دولت یازدهم و با توجه به محدودیت منابع مالی تصمیم بر آن شد تا اولویتبندی فازهای مختلف میدان گازی پارسجنوبی بر مبنای برداشت حداکثری از میدان مشترک علیالخصوص در بلوکهای مرزی انجام شود که طرح فاز ۱۴ به دلیل قرارگیری در شمالیترین بلوک در محدوده میدان و نزدیکی به مرزهای داخلی ایران بدون هیچ مرز مشترک خارجی به عنوان اولویت نهایی (بعد از فازهای ۱۳ و ۲۲، ۲۳ و ۲۴) تعیین شد.
همچنین به منظور بهینهسازی منابع و نظر به محدودیت زیرساختهای اجرایی کشور در روند توسعه همزمان هفت طرح پالایشگاهی و ساخت، نصب و راهاندازی ۲۴ سکوی دریایی در فاصله سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۸، مقرر شد با حفظ اولویتهای اشارهشده، بخش خشکی و پالایشگاهی فاز ۱۴ بعد از تکمیل فازهای ۱۲ و ۱۳، ۱۷ و ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ در اولویت تکمیل قرار گیرد.
اولویتبندی توسعه فازهای پارسجنوبی صورت گرفت و با این اقدام، تولید از میدان مشترک پارسجنوبی از ۲۸۰ میلیون مترمکعب در سال ۱۳۹۲ به ۷۰۰ میلیون مترمکعب در شرایط فعلی رسیده که نشاندهنده افزایش ۴۲۰ میلیون مترمکعبی گاز از این میدان مشترک است.
دفاع وزیر
اما بیژن زنگنه وزیر نفت در خصوص این مساله اینگونه توضیح داد که بحث فاز ۱۴، جدا از کل پارسجنوبی نیست بنابراین باید به کل این پروژه اشاره شود. در سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴برای اولین بار توسعه پارسجنوبی وارد فاز اجرا شد و قرارداد ۱۳ فاز در دولتهای هفتم و هشتم به امضا رسید که از این میزان پنج فاز در همان زمان به تولید رسید و پنج فاز دیگر نیز در زمان دولتهای نهم و دهم به اجرا درآمد.
وی با اشاره به اینکه در دولت نهم نیز قرارداد توسعه پنج فاز دیگر امضا شد، تاکید کرد: در دولت دهم، در ۲۵ خرداد سال ۱۳۸۹ برای اجرای ۱۰ فاز به مبلغ ۲۵ میلیارد دلار با مدت اجرای ۳۵ ماهه(فازهای ۳۵ ماهه) پنج قرارداد با تامین مالی ۱۰۰ درصدی از منابع داخلی نفت منعقد شد. با این حال تولید گاز ایران از پارسجنوبی در ابتدای دولت یازدهم، ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز بود، با وجود اینکه برای توسعه ۲۷ فاز تا سال ۱۳۹۲، قرارداد منعقد شد اما در آن زمان تنها ۱۰ فاز به مدار رسید و توسعه ۱۷ فاز به دولت یازدهم واگذار شد.
وزیر نفت با اشاره به قراردادهای ۳۵ ماهه برای توسعه فازهای پارسجنوبی افزود: ۳۵ ماه برای یک طرح به یک کار بزرگ، نیاز داشت که حتی شرکتهای خارجی بزرگ نیز نتوانسته بودند به این زمانبندی دست پیدا کنند اما در آن زمان این تصمیم گرفته شد تا قبل از دولت دهم توسعه این فازها کامل شود. تمام پیمانکاران این پروژهها ایرانی بودند، البته همگی در یک سطح نبودند و برخی مانند پتروپارس سابقه حضور در فازهای پارسجنوبی را داشتند و از همین رو توسعه این فازها در مدت ۳۵ ماه انجام نشد.
به گفته زنگنه وقتی در سال ۱۳۹۲ به وزارت نفت آمدیم با کمبود عظیم گاز در شبکه روبهرو بودیم. در آن زمان ۲۷ میلیارد لیتر فرآورده مایع معادل ۱۸ میلیارد دلار در نیروگاهها به عنوان سوخت مصرف میشد که مسائل زیستمحیطی زیادی را نیز به دنبال داشت. با وجود همه زحمات اما هیچ کدام از این ۱۷ فاز قابل به مدار رساندن نبود و نفت هم پولی نداشت و منابع محدود بود. بنابراین اولین کار این بود که توسعه این ۱۷ فاز به اولویت اول و دوم تقسیم شود.
وی با بیان اینکه هفت فاز که پیشرفت بیشتری داشته و قابلیت ۲۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز را داشتند و میتوانستند مشکل شبکه را حل کنند در اولویت اول قرار گرفت و بقیه فازها نیز در اولویت دوم دستهبندی شد، گفت: اگر ۱۷ فاز را با هم جلو میبردیم و همه را به ۸۰ درصد پیشرفت میرساندیم حتی یک مترمکعب گاز به شبکه تزریق نمیشد، بنابراین اولویتبندی را انجام دادیم. از سوی دیگر منتظر نشدیم تا فرآیند پالایشگاه به مدار بیاید و گاز تولیدی در دریا را به خشکی منتقل کردیم.
وزیر نفت با تاکید بر اینکه تمرکز مالی و مدیریتی را بر اتمام طرحهای اولویت اول گذاشتیم و بعد هم اولویت دوم را در دستور کار قرار دادیم، افزود: تمام بخشهای دریایی که اصل کار پارسجنوبی است و تولید گاز صورت میگیرد به اتمام رسیده است. فاز ۱۴ کنسرسیومی از شرکتهای ایرانی بود و تکثر شرکتها کار مدیریت را مشکل کرده بود، مدیریت پروژه در اختیار شرکت دولتی بود. در ابتدا برای سرعت در اجرا، بخشهای مختلف را تفکیک کردیم و گفتیم که بخش دریا را جدا توسعه دهیم زیرا در اینجا اشتباه ساختار انجام شده بود.
زنگنه با بیان اینکه برخی معتقد بودند چرا در آن زمان کنسرسیوم مورد بحث از توسعه فاز ۱۴، خلع ید نشد، ادامه داد: خلع ید مشکلات فراوانی ایجاد میکند. فاز ۱۴در زمان آغاز دولت یازدهم، ۵۰ درصد پیشرفت نداشت. برداشت گاز از دریا انجام شده و ایران در این زمینه ضرری را متحمل نشده است.
وی با تاکید بر اینکه این قراردادها ۳۵ ماهه بوده و ضمانتنامه دادند اما چرا ۳۵ ماهه تمام نشد، افزود: در اواسط کار به تحریمهای شورای امنیت برخورد کردیم و تامین کالا مشکل شد. در واقع این تاخیر به دلیل خسارتهایی است که خارج از اراده مدیریتی بود. تحریم مانع است تا آنجا که برای اینکه در پارسجنوبی قطعهای را تامین کنیم سه بار خرید کردیم. همه در این راه با سختی کار کردند و یک جهاد بوده است، ظرفیت تولید ایران از پارسجنوبی ۴۲۰ میلیون مترمکعب در این هفت سال اضافه شده و از ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز به ۷۰۰میلیون مترمکعب افزایش داشته است. با این افزایش علاوه بر تامین گاز مورد نیاز بخش خانگی، سوخت نیروگاهها، خوراک پتروشیمیها و صنایع نیز تامین شده و گازرسانی به روستاها نیز افزایش داشته است.
در حال حاضر در فاز ۱۴ پارسجنوبی، چهار سکو فعال است که گاز تولیدی را از اردیبهشت سال ۱۳۹۷ با دو خط لوله به خشکی منتقل میکند. برای پالایش گاز تولیدی فاز ۱۴ نیز به دلیل آماده نبودن پالایشگاه آن، از ظرفیت خالی فازهای ۱۹ و ۱۲ استفاده میشود. از زمان آغاز تولید گاز از فاز ۱۴ پارسجنوبی تاکنون ۲۲ میلیارد مترمکعب گاز از این فاز تولید شده و طبق اعلام وزیر نفت بخش اول پالایشگاه فاز ۱۴ امسال وارد مدار میشود و سه بخش بعدی در اوایل سال آینده تولیدی خواهد شد.
علت تاخیر از زبان مجری طرح
همچنین محمدمهدی توسلیپور (مجری طرح) عمده دلایل تاخیر ایجاد شده در احداث پالایشگاه فاز ۱۴ را اعمال تحریمهای ظالمانه بینالمللی علیه کشور در سالهای متمادی و عدمامکان دستیابی به اقلام حیاتی ساخت خارج در مقاطع زمانی مختلف از جمله کمپرسورها، سیستمهای کنترل و ابزاردقیق و توربواکسپندرها عنوان و اظهار کرد: با وجود سفارشگذاری این اقلام، سازندگان اروپایی از تحویل و یا تکمیل فرآیند ساخت این تجهیزات اجتناب کردند که منجر به سفارشگذاری مجدد شد، هرچند مشکلات ناشی از انتقال ارز به حساب سازندگان خارجی به قوت خود باقی است.
وی با اشاره به حضور برخی شرکتهای دولتی به عنوان اعضای کنسرسیوم فاز ۱۴ پارسجنوبی تاکید کرد: این شرکتها به جهت رعایت الزامات آییننامه مناقصات دولتی، ملزم به دریافت تضامین بانکی هستند و با توجه به شرایط حاکم بر کشور در عرصه بینالمللی، شرکتهای طرف قرارداد خارجی قادر به ارائه این تضامین نیستند، بنابراین راهحلهای دور زدن تحریمها موجب تأخیر در فرآیند تامین کالا و در نهایت به تطویل زمان اتمام پروژه ختم میشود.مجری طرح فاز ۱۴ همچنین ساختار دولتی حاکم بر شرکتهای دولتی حاضر در کنسرسیوم این طرح را موجب عدم چابکی و طولانی شدن فرآیند تامین کالا دانست و افزود: ساختار دولتی برخی اعضای کنسرسیوم و الزام بر رعایت قوانین و مقررات دولتی موجب کاهش میزان چابکی لازم در بین اعضا و تیم راهبری طرح شده است.
مجری طرح توسعه فاز ۱۴ پارسجنوبی تقویت ساختار راهبر کنسرسیوم، اصلاح ساختار مدیریتی و اجرایی در بخش پیمانکاری، سفارشگذاریهای کلیه کالاهای فاقد سفارش، تعیین تکلیف و سفارشگذاری مجدد برخی کالاهای اصلی و استفاده از ظرفیتهای هر یک از اعضای کنسرسیوم جهت مقابله با محدودیتهای بینالمللی به ویژه در بخش کالا را ازجمله اقدامات انجام شده در ماههای گذشته در بخش خشکی فاز ۱۴ برشمرد و تاکید کرد: برنامهریزی شده است تا نخستین ردیف گازی پالایشگاه فاز ۱۴ پارسجنوبی تا پایان اسفند سال جاری (۱۳۹۹) راهاندازی شده و سه ردیف شیرینسازی دیگر نیز تا نیمه دوم سال آینده در مدار بهرهبرداری قرار گیرد.
با توجه به اهمیت برداشت سهم ایران از میادین مشترک و محدودیت منابع مالی، بنا بر آن شد تا در طرح توسعه فاز ۱۴ روی بخش فراساحلی تمرکز جدی صورت پذیرد، بنابراین در بخش فراساحلی عملیات حفاری چاههای گازی در دریا به منظور دستیابی به ظرفیت اسمی برداشت گاز غنی (روزانه ۵۶ میلیون مترمکعب) از موقعیت ۴سکوی دریایی، عملیات اجرایی لولهکشیهای دریایی، عملیات ساخت، نصب و راهاندازی ۴ سکوی گازی در موقعیت مخزنی این فاز انجام شد و در حال حاضر بخش فراساحل این طرح در مجموع با ظرفیت برداشت روزانه دو میلیارد فوت مکعب گاز ترش (معادل ۵۶ میلیون مترمکعب) در مدار بهرهبرداری قرار دارد که مهمترین هدف اجرای این طرح را محقق کرده است.
اما مرتضی بهروزیفر کارشناس ارشد حوزه انرژی معتقد است: فاز ۱۴ نیاز به تکنولوژی پیشرفتهتری در مقایسه با سایر فازهای پارسجنوبی برای توسعه دارد همچنین باید تجهیزات فشار افزایی در این فاز به کار گرفته شود.
وی با بیان اینکه اگر تحریم گستردهتر شود و مسائل بیشتری را در بر بگیرد، قطعا تامین قطعات مورد نیاز هم امکانپذیر نیست، به ایسنا گفت : در صنعت حفاری برخی قطعاتی که مورد استفاده قرار میگیرد وارداتی است بنابراین وقتی که مشکل تحریم وجود داشته باشد و نتوان برند مناسب را تهیه کرد یک معظل برای توسعه به وجود میآید.
این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه توسعه فاز ۱۴ نیازمند تجهیزات خاصی است، تصریح کرد: ایران دومین دارنده ذخایر گاز دنیا و از بزرگترین دارندگان ذخایر نفت دنیاست اما متاسفانه متناسب با ذخایر نتوانستهایم در بازار جهانی حضور پیدا کنیم چرا که از سال ۱۳۵۹ دچار تحریم شدیم و این تحریم در سالهای گذشته بسیار پیچیده و سختتر شده است و ما امکان توسعه ذخایر نفتی و گازی را نداریم.
بهروزیفر ادامه داد: مهمترین عامل در فاز ۱۴ تحریم است البته نمیتوان گفت که تنها تحریم در این مساله تاثیر گذاشته اما میتوان مهمترین عامل را تحریم در نظر گرفت چراکه این مساله تامین تکنولوژی، دانش فنی، سرمایه مورد نیاز و مدیریت پروژهها را با مشکل مواجه کرده است.
وی با بیان اینکه نمیتوان گفت که مشکل مدیریتی در کشور وجود ندارد، متاسفانه این مشکل در کل ساختار اقتصادی کشور وجود دارد، گفت: اگر تحریم نبودیم شرایط قطعا از وضعیت فعلی بهتر بود و با بسیاری از چالشها مواجه نمیشدیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد