24 - 04 - 2024
جنگ سرد مدرن
فاز جدید نبرد میان عقاب و اژدها در حال رقم خوردن است
عرفان ناظریه- حدود یک سالی میشود که واشنگتن با اپلیکیشن چینی تیکتاک درگیر است؛ مسالهای که به گفته مقامات آمریکایی ناشی از نگرانیهای امنیتی آنهاست، اما شرکت سازنده این برنامه و دولت چین معتقد هستند که ایالاتمتحده این موضوع را سیاسی کرده و به دنبال رقابت با پیشرفتهای فناورانه پکن است؛ امری که ذهن اندیشمندان حوزههای مربوطه را به سمت واکاوی چرایی اتخاذ چنین رویکردی از سمت آمریکا سوق میدهد، آن هم در حالی که کشور عمو سام همیشه ادعای این را داشته که سرزمین آزادیهای گوناگون همچون آزادی بیان است.
در تازهترین این اتفاقات موضوع فروش این اپلیکیشن به ایالاتمتحده دوباره مطرح شده است. در واقع ماه گذشته میلادی بود که مجلس نمایندگان ایالاتمتحده آمریکا صحبت از تصویب لایحهای کرد که به شرکت بایتدنس
(مالک تیکتاک) تنها ۶ ماه فرصت میداد تا سهام خود را به فروش بگذارد؛ موضوعی که به تصویب سنا نرسید و مجلس نمایندگان تصمیم گرفت با اصلاح لایحه قبلی خود، دوباره این موضوع را دنبال کند؛ لایحهای که در صورت تبدیل شدن به قانون، به مالک چینی این برنامه ۹ ماه فرصت میدهد تا به سمت فروش سهام خود حرکت کند.
منشأ درگیری کجاست؟
ماجرا از آنجا کلید خورد که حدود یک سال و اندی پیش برخی نهادهای آمریکایی مدعی شدند تیکتاک با سرقت اطلاعات کاربران به منافع امنیتی واشنگتن ضربه زده و به نوعی با ایجاد برتری اطلاعاتی برای پکن به آن فرصتهایی همچون مهندسی اجتماعی در جامعه آمریکا را میدهد. به همین جهت بود که برخی از مسوولان و نهادهای آمریکایی در این خصوص اظهارنظرهای مختلفی کردند.
کریستوفر رِی رییس اداره تحقیقات فدرال (افبیآی) که نهاد اصلی متولی امنیت و اطلاعات داخلی در ایالاتمتحده است، سال گذشته در صحبتهایی عنوان کرد: «ریسکهای تیکتاک، شامل احتمال استفاده دولت چین از تیکتاک برای کنترل جمعآوری دیتا از میلیونها کاربر یا کنترل الگوریتم پیشنهاد ویدئوی این پلتفرم است که میتواند برای تحت تاثیر قرار دادن مخاطبان استفاده شود.»
وی در ادامه گفت که توانایی کنترل الگوریتمها به این اپلیکیشن اجازه میدهد که در ارائه پیشنهادات دست برده و در صورت تمایل با دستکاری محتوا، دست به عملیات نفوذ در جامعه ایالاتمتحده بزند. بر همین اساس او استدلال کرد که این قدرت چون در دست دولت چین است که ارزشهایی متفاوت از واشنگتن دارد، موجبات نگرانی برای آمریکا را فراهم کرده است.
در برابر این ادعا که از سوی نهاد امنیتی مذکور مطرح شد، پکن اعلام کرد که چنین گفتهای صحت ندارد و اساسا طبق قوانین چین، شرکتها موظف به ارائه اطلاعات داخلی به دولت هستند و بنابراین دادههای ساکنان سایر کشورها همچون ایالاتمتحده به دستگاه قدرت پکن تحویل داده نخواهد شد.
عمو سام به دنبال چیست؟
با توجه به مسائل مطرح شده میتوان این موضوع را از چندین جهت مورد بررسی قرار داد؛ نخست اینکه اگر از منظر مکتب مطالعات امنیتی کپنهاگ به موضوع نگاه کنیم، میتوانیم این احتمال را مطرح کنیم که واشنگتن یکی از ابعاد پنجگانه امنیت که امنیت اجتماعی باشد را در معرض خطر میبیند. امنیت اجتماعی (Societal security) به طور مختصر اشاره به وضعیت و سطحی از امنیت دارد که یک جامعه بتواند از ارزشهای حیاتی و هویت خود دفاع و آن را حفظ کند بنابراین با توجه به ادعای طرف آمریکایی میتوان احتمال داد که واشنگتن این سطح از امنیت خود را (البته در بلندمدت و تحت شرایط مشخص) در معرض خطر میبیند.
دومین مسالهای که میتوان به آن توجه کرد، کلان رقابت میان پکن و واشنگتن است. در حقیقت سعی ایالاتمتحده بر آن است که با گرفتن ابتکار عمل از چین، اجازه بازیسازی فرهنگی و خلق ارزش را به او ندهد. بر کسی پوشیده نیست که اگر قدرتی داعیه هژمون شدن را دارد باید بتواند نفوذ فرهنگی خود را در کره خاکی گسترش دهد؛ همانطور که اندیشمندانی همچون آنتونیو گرامشی این موضوع را مطرح کردند. بنابراین واشنگتن در تلاش است با این دست اقدامات چین مقابله کرده و به اصطلاح خطر را در نطفه خفه کند.
سومین موضوع که قابل توجه است مساله امنیت و ضداطلاعات سایبری است؛ مفهومی که به معنای جلوگیری از تبدیل شدن این فضا و دادهها و اطلاعات موجود در آن به گونهای است که به نفع حریف باشد. به همین جهت، در واقع نبرد سایبری که چندسالی است میان جمهوری خلق چین و ایالاتمتحده آمریکا در جریان بوده، در این اواخر سمت و سوی جدیتری به خود گرفته و وارد فاز جدیدی شده است. در همین راستا کریستوفر رِی مدیر افبیآی، پنجشنبه گذشته در سخنرانی خود در دانشگاه وندربیلت عنوان کرد که چین منتظر لحظه مناسب برای وارد کردن ضربهای ویرانگر به زیرساختهای ایالاتمتحده است.
وی اضافه کرد که کارزاری از حملات سایبری از گروههای هکری چینی با موفقیت، تعداد زیادی از شرکتهای آمریکایی در زمینه انرژی، آب، ارتباطات و دیگر بخشهای حیاتی و حساس از جمله ۲۳اپراتور خط لوله را مورد هدف قرار دادهاند؛ موضوعی که چینیها نیز در قبال آن سکوت نکردهاند و اعلام کردهاند که واشنگتن نیز به طور مستمر به نفوذ و تخریب سایبری زیرساختهای چین میپردازد. بنابراین میتوان این دست اقدامات را به عنوان قطعهای در پازل بزرگتر امنیت و ضداطلاعات سایبری تحلیل کرد. چهارمین جهتی که میتوان از دریچه آن به این موضوع نگاه کرد، ایجاد فضای امن برای شرکتهای فناوری آمریکایی و اپلیکیشنهایی همچون فیسبوک، ایکس (توئیتر سابق) و اینستاگرام است. در واقع این ابزارها هم در جهت درآمدزایی و هم ترویج فرهنگ آمریکایی در سطح جهان نقش بسزایی ایفا میکنند. ترویج فرهنگ آمریکایی از جمله مسائلی بوده که در سند راهبرد امنیت ملی ایالاتمتحده نیز به آن اشاره شده است.
آزادی بیان چه میشود؟
این موضوع بدون اعتراض نبوده و از چند جهت و نقطه نظر، انتقاداتی به این رفتار واشنگتن وارد میشود. از مهمترین این نقدها مساله آزادی بیان است. ایالاتمتحده که خود را همیشه سرزمین آزادی مینامید و ادعای این را داشت که افراد میتوانند در آن آزادانه منافع خود را دنبال و نظرات خود را بیان کنند، حال ظاهرا با دوگانه آزادی و امنیت روبهرو شده و تصمیم دارد در این دوراهی به سمت امنیت حرکت کند.
دستهای دیگر از انتقادات به سمت سیاستهای دوگانه ایالاتمتحده آمریکا نشانه میرود. واشنگتن که اقدام برخی کشورها در جهت مسدود و محدود کردن اپلیکیشنهایی مانند اینستاگرام و فیسبوک را ناقض آزادی بیان و ایجاد فضای خفقان میداند، حالا به بهانه امنیتی، دست به محدود کردن و حرکت به سمت مجبور کردن شرکت مالک تیکتاک زده است تا نگرانیهای استراتژیک خود را کاهش دهد. به هر حال، آنطور که معلوم است عمو سام نگرانی امنیتی را فقط برای خود مشروع و توجیهشده قلمداد میکند و به زبان خودمانیتر ظاهرا هرچند که مطابق ادعای آمریکاییها آزادی بیان امر خوبی بوده، اما به هر حال امنیت مهمتر است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد