جایگاه استراتژیکی که از دست رفت
جهان صنعت– محمود خاقانی، کارشناس بینالملل انرژی میگوید: اگر ایران بتواند برنامهریزی بلندمدت و شفافی را پیشگرفته و با کشورهای منطقه و شرکتهای بینالمللی همکاری کند میتواند دوباره به یکی از بازیگران اصلی در حوزه انرژی در این حوزه تبدیل شود اما این امر نیازمند تعریف استراتژیهای جدید و اجرای پروژههای بزرگ در حوزه نفت و گاز است.
او درباره اهمیت انرژی خزر و نقش قدرتهای منطقهای این حوزه در تحلیلی اظهار داشت: باتوجه به نشست اخیر سران دولتهای آسیای مرکزی در کاخ سفید و ابراز علاقهمندی ترامپ به سرمایهگذاری میلیاردی در این منطقه بهنظر میرسد کشورهایی مانند قزاقستان تمایل بیشتری به همکاری و اجرای طرحهای بینالمللی نشان میدهند. در این میان ایران که در گذشته پروژههای راهبردی در منطقه تعریف کرده بود اکنون گویا از این رقابت عقب مانده است.
وی افزود: پس از فروپاشی شوروی در سال۱۹۹۱میلادی رقابتهای شدیدی بین شرکتهای نفتی بینالمللی ازجمله روسیه، آمریکا، چین و اروپا برای سرمایهگذاری در حوزه دریای کاسپین-خزر آغاز شد. ایران نیز در آن زمان سیاست دیپلماسی انرژی را تعریف و پروژههایی مانند امتزاج نفت خام آسیای مرکزی در بندر نکا و پالایشگاههای تهران و تبریز را اجرایی کرد. ساخت دکلهای حفاری و سکوهای نیمهشناور برای فعالیت در آبهای عمیق نیز در دستورکار قرار گرفت اما متاسفانه بسیاری از این پروژهها بهدلیل تغییر اولویتها و تمرکز دولت بر مسائل هستهای مسکوت ماندند. این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: بهنظر میرسد ایران در این سالها نتوانسته از فرصتهای موجود در حوزه انرژی دریای کاسپین استفاده کند که در این بین تحریمها قطعا نقش مهمی در این موضوع داشتند اما نمیتوان گفت که تنها عامل بودند. در دولتهای مختلف اولویتها تغییر کرد و برخی پروژهها به دلیل نبود برنامهریزی بلندمدت و عدم شفافیت در اقتصاد انرژی ناتمام ماندند. برای مثال پروژههایی مانند معاوضه نفت خام و ایجاد بورس بینالمللی نفت در کیش که قرار بود ایران را به محور انرژی منطقه تبدیل کند متوقف شدند. نفوذ برخی کشورها در منطقه و رقابتهای بینالمللی نیز باعث شد ایران جایگاه خود را به کشورهایی مانند ترکیه و قزاقستان واگذار کند. وی با بیان اینکه ایران هنوز میتواند در این بازار جهانی رقابت کند و نقش خود را به عنوان تامینکننده انرژی بازیابد، خاطرنشان کرد: قطعا ایران پتانسیلهای زیادی دارد. منطقه دریای خزر هنوز یکی از مهمترین منابع انرژی جهان است و ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز خود میتواند نقش کلیدی در تامین انرژی جهانی ایفا کند اما برای این کار باید دیپلماسی انرژی جدیدی تعریف کرده و قوانین سرمایهگذاری شفاف و جذابی را برای شرکتهای بینالمللی ارائه دهد. شفافسازی اقتصاد خردوکلان و استفاده از فناوریهای نوین در صنعت نفتوگاز نیز ضروری است.
خاقانی در پیشبینی آینده ایران در حوزه انرژی دریای خزر تصریح کرد: اگر ایران بتواند برنامهریزی بلندمدت و شفافی را پیشگرفته و با کشورهای منطقه و شرکتهای بینالمللی همکاری کند میتواند دوباره به یکی از بازیگران اصلی در حوزه انرژی در این حوزه تبدیل شود اما این امر نیازمند تعریف استراتژیهای جدید و اجرای پروژههای بزرگ در حوزه نفت و گاز است. کشور باید از فرصتهای موجود استفاده کند و با تقویت زیرساختها و جذب سرمایهگذاریهای خارجی موقعیت خود را بهعنوان تامینکننده انرژی قابل اعتماد در صحنه جهانی تثبیت کند.
منبع: ایلنا
