ثبات نسبی بازار
سارا اصغری– آتش‌بس! روز سوم تیرماه۱۴۰۴ پس از یک جنگ ۱۲روزه علیه ایران، اعلام آتش‌بس شد. طی ۱۲روز جنگ بی‌وقفه رژیم صهیونیستی علیه ایران شاهد بودیم که تولیدکنندگان بی‌وقفه و با ظرفیتی بیش از قبل در این صحنه حضور داشتند و حتی در یک مورد خاص نیز شاهد کمبودی در بازار نبودیم. حال که اعلام آتش‌بس شده است، ضروری است که به حوزه تولید در روزهای بحرانی نگاهی تحلیلگرایانه داشته باشیم.
پس از یک دوره تنش فزاینده آمریکا و اسرائیل علیه ایران، رژیم صهیونیستی حملات نظامی خود را علیه برخی تاسیسات ایران آغاز کرد و ناخواسته ایران را وارد یک جنگ تحمیلی ۱۲روزه کرد، هرچند دوره این جنگ کوتاه بود اما از همان روزهای نخست جنگ، نگرانی درباره اختلال در زنجیره تولید و تامین محسوس بود؛ این در حالی بود که برخلاف انتظارات، ایران توانست در این مدت کوتاه، تولید را در سطح عادی حفظ کند و توزیع کالاهای اساسی را بدون مشکل جدی ادامه دهد.
بخش‌های کلیدی مانند صنایع غذایی، دارویی و انرژی، تحت مدیریت ویژه قرار داشتند و ذخایر استراتژیک برای شرایط اضطراری در نظر گرفته شده بود، هرچند به گفته مسئولان طی این مدت به ذخایر استراتژیک دست زده نشد و تولید و توزیع روال عادی خود را پشت‌سر گذاشت. در چنین شرایطی شاهد بودیم که کارخانه‌های تولیدی با ظرفیت کامل یا نزدیک به ظرفیت کامل به فعالیت خود ادامه دادند.
توزیع مدیریت کارآمد کالاهای اساسی
در بخش توزیع نیز ایران با تجربه سال‌ها تحریم، سیستم به نسبت مناسبی برای مدیریت بحران ایجاد کرده بود. شبکه توزیع کالاهای اساسی از طریق تعاونی‌ها، فروشگاه‌های زنجیره‌ای دولتی و بخش‌خصوصی به خوبی هماهنگ شده بود. در طول این روزها، دولت بر بازار و بر موضوع احتکار و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها نیز نظارت داشت.
تحلیل عملکرد ایران در مدیریت بازار کار و تولید
در شرایطی که بسیاری از کشورها در مواجهه با بحران‌های مختلف مانند جنگ دچار اختلال در تولید و توزیع کالاهای اساسی می‌شوند، ایران در جنگ ۱۲روزه خود نشان داد که با تکیه بر تجربه‌های گذشته و سیاست‌های داخلی، ثبات نسبی را در بازار حفظ کند. حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار، در گفتوگو با «جهان‌صنعت» به بررسی عملکرد ایران در ۱۲روز جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه ایران پرداخت و تاکید کرد که کشور با وجود چالش‌های پیش‌رو، در زمینه تولید و توزیع کالاهای اساسی با مشکل جدی مواجه نشده است.
تولید داخلی و سامانه توزیع کارآمد کلید موفقیت
حمید حاج‌اسماعیلی با اشاره به این موضوع که طی روزهای جنگ رژیم صهیونیستی علیه ایران کمبودی در عرضه کالاهای اساسی مشاهده نشده است، گفت: دلیل این موفقیت را باید در تولید داخلی و سامانه توزیع منسجم برشمرد. به گفته وی، وجود فروشگاه‌های زنجیره‌ای و ارتباط مؤثر آنها با دولت، نقش کلیدی در توزیع بهینه کالاها داشته است. این در حالی است که بسیاری از کشورها در شرایط مشابه با کمبود منابع و اختلال در زنجیره تامین مواجه می‌شوند.
این کارشناس بازار کار همچنین به تجربه ۸سال دفاع مقدس ایران اشاره کرد و یادآور شد: ایران با بهره‌گیری از این تجربه، توانسته است در مدیریت بحران‌های جدید موفق عمل کند. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت آمادگی قبلی و برنامه‌ریزی بلندمدت در مواجهه با بحران‌های اینچنینی است.
حمایت دولت از تولید؛ ضرورتی انکارناپذیر
حاج‌اسماعیلی در ادامه بر لزوم حمایت بی‌قید و شرط دولت از تولیدکنندگان تاکید کرد و گفت: در شرایطی که مردم با اتحاد و حمایت از حاکمیت، پای کار ایستاده‌اند، دولت نیز باید از تولید دفاع کند و حمایت همه‌جانبه از این حوزه داشته باشد. وی در ادامه با تاکید بر این موضوع که تولیدکنندگان در این روزها با چالش‌های متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که نیازمند مداخله سریع دولت است، خاطرنشان کرد: از جمله این چالش‌ها، تامین مواد اولیه و تاخیر در ترخیص کالاها از گمرک است که باعث کندی روند تولید می‌شود. به گفته این کارشناس بازار کار، دولت باید با تسریع در فرآیند ترخیص کالاها و تسهیل واردات مواد اولیه، به بازگشت سریع‌تر تولید به حالت عادی کمک کند.
کمک‌های مالیاتی و بیمه‌ای؛ راه‌حلی برای حفظ اشتغال
یکی از نگرانی‌های اصلی در شرایط بحرانی، تعدیل نیروی کار توسط کارفرمایان است. حاج‌اسماعیلی در پاسخ به این پرسش که دولت چگونه می‌تواند از کاهش و تعدیل نیروی انسانی پیشگیری به عمل آورد، پیشنهاد داد: اختصاص مهلت بیشتر برای پرداخت مالیات و حق بیمه می‌تواند فشار مالی بر تولیدکنندگان را کاهش دهد.
وی در ادامه توضیح داد: اگر دولت به بنگاه‌های اقتصادی فرصت بیشتری برای پرداخت تعهدات مالیاتی و بیمه‌ای بدهد، آنها می‌توانند با آرامش بیشتری نیروهای خود را حفظ کنند و از تشدید بیکاری جلوگیری شود. این سیاست نه‌تنها به نفع تولیدکنندگان است، بلکه از افزایش نرخ بیکاری در شرایط بحرانی نیز جلوگیری می‌کند.
تحلیل حاج‌اسماعیلی نشان می‌دهد که ایران با تکیه بر تولید داخلی، سامانه توزیع قوی و تجربه‌های گذشته، توانسته است در روزهای جنگ، ثبات نسبی را در بازار حفظ کند. با این حال، برای تداوم این روند، حمایت دولت از تولیدکنندگان و تسهیل فرآیندهای اداری ضروری است.
در نهایت، آنچه در این شرایط بیش از هر چیز اهمیت دارد، همبستگی ملی و همکاری بین دولت و مردم است. اگرچه چالش‌های اقتصادی در شرایط بحرانی اجتناب‌ناپذیر هستند اما با مدیریت هوشمند و حمایت متقابل، می‌توان از پیامدهای منفی آن کاست و مسیر بازگشت به ثبات را هموارتر کرد.
کلام آخر
جنگ ۱۲روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران، از یک بعد آزمونی برای توانایی‌های مدیریت داخلی در زمینه حفظ نظام تولید و توزیع در ایران بود. تجربه سال‌ها تحریم و برنامه‌ریزی برای شرایط بحرانی، به ایران کمک کرد تا در این دوره کوتاه، تولید و توزیع کالاها را با حداقل اختلال مدیریت کند. هرچند این درگیری خسارت‌هایی به همراه داشت اما ثبات نسبی در بخش‌های اقتصادی نشان داد که ایران تا حدی برای مقابله با بحران‌های خارجی آماده است. با این حال، نباید فراموش کنیم که برای تضمین امنیت اقتصادی در درگیری‌های طولانی‌تر، نیاز به تقویت بیشتر زیرساخت‌ها و ذخایر استراتژیک احساس می‌شود.
