13 - 12 - 2023
تیمره باستانی زیر تیغ معادن
نادر نینوایی- براساس برآوردها چیزی حدود ۲۱ هزار سنگنگاره تاریخی در منطقه باستانی تیمره واقع در استان مرکزی وجود دارد که هر یک راوی بخشی از تاریخ و گذشته مردمان فلات ایران هستند. قدمت بعضی از این سنگنگارهها تا ۱۱ هزار سال نیز برآورد شده و میتوان گفت این بومهای سنگی هم به لحاظ اهمیت میراثی و هم به لحاظ جاذبهای گردشگری برای ایرانیان ارزشمند هستند.
جالب آنکه گردشگران خارجی و داخلی در طول سالهای گذشته به این سنگنگارهها علاقه نشان داده و اخیرا نیز انجمن تیمره فعالیتهایی را برای برگزاری تور در این منطقه انجام داده است.
اهمیت و ظرفیتهای بالای میراث تیمره و سنگنگارههای آن نهتنها موجب ثبت جهانی این محوطه نشده، بلکه فعالیت معادن آثار باستانی تیمره را با خطر نابودی مواجه کرده است.
در طول سالهای اخیر فعالیتهای ادامهدار معادن باعث شده که سایه تخریب همواره بر سر یادگارهای انسان باستانی در تیمره وجود داشته باشد. در این میان مخالفت انجمنهای مردمنهاد، دوستداران میراث، فعالان گردشگری و محیطزیستی و حتی در مقاطعی دستور قضایی هم نتوانسته مانع موج تخریب شکلگرفته در تیمره شود و حریم منظر و حریم حفاظتی این آثار همچنان با تهدید جدی مواجه است.
آنطور که مدیرعامل انجمن دوستداران تیمره به «جهانصنعت» گفته باوجود پیگیریهای رسانهای و مردمی سالهای قبل، همچنان نیز دو معدن در حال فعالیت در محوطه باستانی تیمره بوده و خطر همچنان در کمین سنگنگارههای چندهزارساله ایرانیان است.
تداوم فعالیت معادن در تیمره
فعالیتهای معادن در دو دهه گذشته، آسیب بزرگی به حریم منظری سنگنگارههای تیمره وارد آورده است.
رسول مجیدی مدیرعامل انجمن دوستداران تیمره درخصوص فعالیت معادن در تیمره و مخاطرات آن به «جهانصنعت» گفت: پنج معدن در تیمره فعال بوده که با پیگیریهای انجمن سه معدن در سال گذشته فعالیتشان متوقف شده است. دو معدن با روابطی که داشتهاند همچنان فعالیتهای خود را ادامه میدهند و واقعیت این است که تداوم فعالیت این معادن برای تیمره آسیب زا است. تاکنون از طرف انجمن بارها از پژوهشگاه میراث فرهنگی و وزارت میراث فرهنگی درخواست کردهایم که به وضعیت محوطه باستانی تیمره رسیدگی کنند. همچنین از طریق صفحه شخصی آقای ضرغامی(وزیر میراث فرهنگی) در شبکههای اجتماعی بارها از وی درخواست رسیدگی به وضعیت تیمره را داشتهایم. از سه سال پیش نیز از پژوهشگاه میراث فرهنگی برای تعیین عرصه و حریم تیمره درخواست کردهایم که هیچ یک از این اقدامات نتیجهای دربر نداشته است.
وی ضمن تاکید بر اهمیت و قدمت تیمره خاطرنشان کرد: توجه داشته باشید که به غیراز سنگنگارهها آثار تاریخی بسیاری در تیمره وجود دارد که شامل آثار تاریخی مربوط به دوره ساسانیان و قلعههای تاریخی است.
این فعال میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی عبور و مرور خودروهای سنگین و فعالیت معادن به این آثار تاریخی آسیب میزند. متاسفانه هنگام بازدید از تیمره هر بار متوجه میشویم که گوشهای از یک تپه نابود شده است. چنین تخریبهای گستردهای نیز نمیتواند کار مردم عادی باشد و اگر قرار به کندن با بیل باشد شاید یک ماه زمان ببرد، اما آنچه که در تیمره مشاهده میشود آن است که در دو یا سه روز تمام یک بخش حفاری شده است. متاسفانه این اتفاقات در تیمره میافتد و نحوه برخوردها هم باعث شده که از مسوولان شهرستان کلا قطع امید کنیم.
مجیدی ادامه داد: در روزهای گذشته یک نامه مردمی را امضا کردیم و نزد دادستان بردیم، اما بدون حضور اعضای انجمن تیمره نماینده محیطزیست را به منطقه برده و اعلام کردهاند مشکلی نیست و از موضوع گذشتند.
غفلت از تعیین عرصه و حریم تیمره
باوجود اهمیت سنگنگارههای تیمره، این محوطه تاریخی تاکنون تعیین عرصه و حریم نشده و همین امر امکان مقابله با فعالیت معادن در این ناحیه را محدود کرده است.
مدیرعامل انجمن دوستداران تیمره درخصوص وضعیت تعیین عرصه و حریم و سنگنگارههای این محوطه تاریخی به «جهانصنعت» گفت: در زمینه تعیین عرصه و حریم در تیمره هیچ اتفاقی نیفتاده است. جلسات زیادی داشته و درخواستهای متعددی را به این منظور داشتهایم و شخصا سال گذشته با مصیب امیری رییس پیشین پژوهشکده جلسه داشتهام و با او صحبت کردهام. با مصطفی دهپهلوان رییس جدید پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز چند بار درخصوص رسیدگی به وضعیت تیمره صحبت کردهام. آنطور که شنیده میشود، در پژوهشگاه و پژوهشکده میراث فرهنگی اعتبار لازم برای رسیدگی وجود ندارد. با وجود این میبینیم که درخصوص سنگنگارههای تویسرکان بودجه برای تعیین عرصه و حریم و پژوهش در نظر گرفته میشود. حرف من این است که اگر بودجهای برای تعیین عرصه و حریم یا پژوهش نیست این بودجه نباید برای هیچ نقطهای در ایران وجود داشته باشد و مشخص نیست که چرا برای یک محوطه بودجه وجود داشته و برای محوطه دیگر وجود ندارد.
وی افزود: سه سال پیش که باستانشناسان در قالب هیاتی به سرپرستی دکتر اکبری به تیمره آمدند هزینه اقامت و خوراکشان را انجمن تیمره پرداخت کرد و پژوهشگاه صرفا هزینه کاوش را داد، یعنی انجمن تیمره و مردم منطقه از انجام کاوش باستانشناسی و تعیین عرصه و حریم حمایت میکنند، در شرایط فعلی اما نمیدانیم شکایتمان را درخصوص تیمره به کجا ببریم. وزارت میراث فرهنگی که پاسخگو نیست و گویا سرویسهای بهداشتی
(برای وزیر میراث فرهنگی) از اولویت بیشتری نسبت به تیمره و محوطههای باستانی برخوردارند.
مجیدی در پاسخ به این پرسش که چه اقداماتی برای معرفی تیمره و برگزاری تور بازدید از سنگنگارههای تاریخی این منطقه شده، گفت: انجمن تیمره به آموزشگاههای گردشگری پیشنهاد داده که به راهنمایان گردشگری درخصوص برگزاری تور و ویژگیهای تیمره آموزش دهند که استقبال خوبی از این موضوع شده است. در حال حاضر آموزشگاههای گردشگری با انجمن تیمره همکاری دارند و کلاسهای عملی برای تورلیدرها درخصوص سنگنگارههای تیمره برگزار میشود.
مدیرعامل انجمن تیمره در خاتمه در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر خواسته و تقاضایشان از وزارت میراث فرهنگی چیست، ابراز کرد: «توقف کامل فعالیت معادن در تیمره، تعیین عرصه و حریم این محوطه باستانی و ادامه پژوهشها در تیمره اهم درخواستهای انجمن تیمره از وزارت میراث فرهنگی است. به نظرم لازم است که سالی حداقل ۲۰ روز کاوش انجام شود تا بتوانیم اطلاعات دقیقتر و بیشتری درخصوص سنگنگارههای تیمره داشته باشیم.» باتوجه به اهمیت و قدمت تیمره و سنگنگارههای تاریخی آن انتظار میرود وزارت میراث فرهنگی این درخواستهای بحق مردم گلپایگان و خمین را اجابت کرده و همین حالا فکری به حال مشکلات این محوطه باستانی کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد