2 - 02 - 2020
تکرار یکجانبهگرایی
راضیه احقاقی- فرمول قیمتگذاری شمش فولادی از سوی ستاد تنظیم بازار و با هدف عرضه حداکثری در بورس کالا و جلوگیری از روند افزایشی قیمتها در بازار آزاد تغییر میکند. اعلام این خبر که در چند روز اخیر با واکنشهای زیادی از سوی مخالفان و موافقان همراه بوده از آن جهت حائز اهمیت است که در شرایطی که بازار محصولات فولادی تحت تاثیر شدید عوامل سیاسی و اقتصادی قرار دارد قطعا تغییر فرمول قیمتگذاری که به منزله تایید درخواست افزایش قیمت فولادسازان است تاثیر افزایشی زیادی را در سایر صنایع و محصولات وابسته خواهد داشت. اگرچه فولادسازان همواره از نرخگذاری دولت گلهمند بوده و متولیان این حوزه به کرار عدم تطابق نرخ فولاد با قیمتهای جهانی را مهمترین دلیل در عدم تمایل برای عرضه مناسب و در نتیجه برهمریختگی بازار از سوی تولیدکنندگان مطرح میکنند بنابراین تغییر قیمت پایه را عاملی در واقعی شدن رقابت دانسته که میتواند تنشهای بازار را مرتفع کند. موضوعی که از سوی صنایع پاییندستی مردود اعلام شده و به اعتقاد کارشناسان این حوزه در حال حاضر بیشترین سود زنجیره تولید به بخش ذوب تعلق دارد و افزایش قیمت مصوب این محصول تصمیمی است که اگرچه عنوان میشود با هدف تنظیم بازار گرفته میشود اما در نهایت موجب افزایش سود این بخش از زنجیره و زیان صنایع پاییندستی را در پی خواهد داشت.
در چنین شرایطی کارشناسان اقتصادی منتقد روند سیاستگذاری اقتصادی کشور هستند و معتقدند کنترل قیمت و بازار به نفع هر بخشی از زنجیره و حتی با هدف تقسیم سود به نسبتی عادلانه در زنجیره از اساس اشتباه بوده و مسوولان امر به جای تمرکز بر چنین سیاستی باید در جهت اقتصاد آزاد حرکت کنند. البته حرکت به سمت اقتصاد آزاد نیاز به ایجاد درک صحیح از این امر در میان تمامی فعالان بازار دارد. هر چند که در سالهای گذشته نهتنها گامی در مسیر اقتصاد آزاد برداشته نشده بلکه در زمینه ایجاد بنمایه فکری آن نیز اقدام مثمرثمری در کشور صورت نگرفته است.
عدم عرضه به دلیل نرخگذاری دستوری
سیدرضا شهرستانی عضو انجمن فولاد در خصوص تغییر فرمول تعیین قیمت شمش فولاد و افزایش قیمت پایه به «جهانصنعت» گفت: سیاستهای پیشین وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر قیمتگذاری دستوری و وضع قیمتی بسیار پایینتر از قیمتهای جهانی برای شمش فولاد عامل اصلی عدم تمایل تولیدکننده داخلی به عرضه محصول به بورس کالا و در ادامه ایجاد بازار آزاد بود.
وی افزود: اگر در حال حاضر با ورود ستاد تنطیم بازار، قیمتها به واقعیت نزدیک شود از سوی میزان عرضه توسط تولیدکنندگان افزایش پیدا خواهد کرد و از سوی دیگر تقاضای کاذب ناشی از بهرهبرداری از ارزانفروشی برطرف خواهد شد که درنهایت موجب به تعادل رسیدن بازار میشود.
شهرستانی درخصوص ضرر صنایع مصرفکننده شمش فولاد از این افزایش قیمت پایه گفت: واقعیت آن است که مکانیسم تعیین قیمت در بازار و محول کردن آن به عرضه و تقاضا بهترین راهکار است که در تمام دنیا نیز پذیرفته شده است. در چنین شرایطی اگر عرضهکننده محصول قیمت را بالا و غیرواقعی اعلام کند، عدم خرید محصول از سوی مصرفکننده موجب تعدیل و واقعی شدن قیمت میشود. اما قیمتگذاری دستوری تنها تقاضای کاذب را در پی خواهد داشت.
وی افزود: در حال حاضر بخش نورد که یکی از اصلیترین صنایع پاییندست بخش فولاد کشور است، با خرید ارزان شمش فولاد و تولید محصول اقدام به فروش محصولات خود در بازار کشورهای همسایه حتی با قیمت کمتر از قیمت جهانی شمش میکند و تولیدکنندگان این حوزه برای کسب سهم بیشتری از بازار به رقابت منفی با یکدیگر میپردازند. واقعی شدن قیمت شمش فولاد تنها از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری میکند.
شهرستانی گفت: البته قیمت پیشنهادی از سوی ستاد تنظیم بازار نیز همچنان فاصله قابل توجهی با قیمتهای واقعی دارد. در حال حاضر قراضه قیمتی برابر ۴۱۵۰ تومان دارد و بدینترتیب قیمت تمامشده تولید فولاد بیش از قیمت فروش فعلی آن در بازار داخل است که همین امر موجب ضرر تمامی تولیدکنندگان شده است. بنابراین انتظار میرود در این برهه زمانی که تصمیم بر تغییر فرمول قیمتگذاری شده است، به این امر توجه شود.
سهم بالای فولادسازان از سود
اکبر فرضیمولان کارشناس صنعت فولاد درخصوص تصمیم ستاد تنظیم بازار برای ورود به قیمتگذاری شمش فولاد و خبر افزایش قیمت پایه در بورس کالا به «جهانصنعت» گفت: در حالی که تنها ستاد تنظیم بازار از تصمیم نسبت به افزایش قیمت پایه شمش فولاد خبر داده، قیمت میلگرد در واکنش به این خبر ۲۰۰ تا ۳۵۰ تومان در بازار افزایش پیدا کرده است و به طور قطع اجرایی شدن این تصمیم با افزایش قیمت تمام شده رشد قیمت محصول نهایی را در پی خواهد داشت.وی افزود: در ماههای پایانی سال گذشته قیمت میلگرد در بازار به ۶۸۰۰ تومان نیز رسید، اما در حال حاضر با کنترل بازار قیمت این محصول در بازار حدود ۵۴۰۰ تومان است، اگر قیمت شمش افزایش پیدا کند، بازار محصول نهایی پتانسیل رشد قیمت را دارد. البته سود این افزایش تنها به بخش شمش خواهد رسید و صنایع میلگرد و در ادامه مصرفکننده نهایی از این تصمیم متضرر خواهند شد.
فرضی به مشکلات صنایع طویل فولادی در تامین شمش اشاره کرد و گفت: بخش میلگرد در سالهای گذشته همواره با مشکلات متعددی در زمینه تامین مواد اولیه روبهرو بوده و تصمیمات مسوولین که اغلب با شعار حمایت از صنایع پایانی همراه بوده، تنها افزایش مشکلات را درپی داشته است.وی افزود: الزام خرید مواد اولیه از طریق بورس کالا یکی از تصمیمات دولت به منظور کنترل بازار بود که نهتنها نتواسته از مشکلات این بخش بکاهد بلکه با ایجاد شکاف میان عرضهکننده و مصرفکننده بر مشکلات افزود و تنها موجب شد عدهای دلال در بازار رشد کرده و از شرایط پیش آمده سود کنند.فرضی درخصوص ضرر واحدهای فولادساز با قیمت فعلی فروش گفت: ضرردهی فولادسازان با قیمت فعلی ادعای کذب است. بخش ذوب با حمایتهایی که همواره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت داشته تا به حال سوددهترین بخش زنجیره تولید فولاد کشور است.وی افزود: در تمام دنیا حداقل سود در نظر گرفته شده برای بخش نورد ۱۱ درصد است اما در ایران، این بخش با مشکلات متعددی که در زمینه تامین مواد اولیه و فروش دارد به سود حداکثر ۷ درصدی رسیده که افزایش قیمت مواد اولیه میتواند از همین سود نیز بکاهد.
اقتصاد آزاد از مسیر قیمتگذاری محقق نمیشود
پیمان مولوی کارشناس اقتصادی درخصوص قیمتگذاری دستوری در صنایع کشور ازجمله صنعت فولاد و ورود ستاد تنظیم بازار به بحث کنترل بازار به «جهانصنعت» گفت: قیمتگذاری دستوری بخشی از اقتصاد دولتی است که به تبع آن تنظیم بازار را نیز درپی دارد. درحالی که بعد از فروپاشی بلوک شرق چنین کلمات و مکانیسمهایی در دنیا کاربرد خود را از دست داده و اغلب کشورها به سمت اقتصاد آزاد حرکت کردهاند اما همچنان ایران ازجمله معدود کشورهای دنیا به شمار میرود که به قیمتگذاری دستوری به صورت متداول ادامه داده و همچنان توهم کنترل همهجانبه در ایران وجود داشته و چنین سیاستی دنبال میشود.
مولوی با اشاره به عدم دخالت دولتها در قیمتگذاری در اقتصاد آزاد گفت: به طور قطع اقتصاد آزاد در تعریفی ساده به این مفهوم است که تولیدکننده بتواند آزادانه مواد اولیه مورد نیاز را از هر مبدایی تامین کند، محصول را تولید کند و در هر بازاری به فروش برساند. در چنین شرایطی تولیدکننده مسوول سود و زیان خود است و هیچ نهادی نیز با وضع قوانین یکباره روند تولید و فروش را تغییر نمیدهد.
وی افزود: البته قضیه درخصوص بازارهای انحصاری متفاوت است و در تمامی کشورهای با اقتصاد آزاد نیز درخصوص محصولات انحصاری قوانین ضد انحصار قوی وجود داشته و نظارت قوی صورت میگیرد.
وی گفت: جدا از مضررات یا فواید اقتصاد دولتی یا آزاد، مشکل اصلی در کشور نبود مسیر معین و مشخص برای اقتصاد است. بهگونهای که درحالی که صحبت از بازار آزاد میشود اما همچنان مشخص نیست که قرار است اقتصاد ایران دولتی یا آزاد اداره شود و همین امر منشأ بسیاری از مشکلات است.
مولوی درخصوص عواقب قیمتگذاری دستوری زنجیره فولاد گفت: قیمتگذاری دستوری نیاز به تنظیم بازار دارد اما واقعیت آن است که نمیتوان تمامی زنجیره ارزش را زیرنظر و کنترل داشت و در ادامه نظارت از دست دولت خارج شده و به طور قطع عدهای از وضعیت ایجاد شده برای سود بیشتر بهره میبرند.
وی افزود: مشکلات اقتصاد دولتی و عدم کنترلپذیری موجب شده تا اغلب کشورهای دنیا به سمت بازار آزاد حرکت کنند بهگونهای که علاوه بر کشورهای توسعهیافته همانند ایالات متحده آمریکا، سنگاپور، امارات، استرالیا، کشورهای اروپایی همانند آلمان و… و کشورهای درحال توسعهای همچون ترکیه، مالزی و پاکستان نیز به اقتصاد آزاد رو آوردهاند.مولوی درخصوص ضرر برخی صنایع به خصوص در بخش محصول نهایی در روند حرکت به سمت بازار آزاد گفت: در شرایطی که اقتصاد کشوری متصل به اقتصاد جهانی باشد و واحدهای تولیدی یک کشور محدودیتی در ورود و خروج کالا نداشته باشند، در حرکت به سمت اقتصاد آزاد مشکلی برای بخشی از زنجیره به وجود نمیآید اما در شرایط فعلی کشور که صنایع ایران متاثر از تحریم و عواقب آن هستند طبیعی است که آزادسازی اقتصاد بر چالش صنایع خواهد افزود، اما واقعیت آن است که هر لحظه تعلل در تبدیل اقتصاد کشور به اقتصاد آزاد نادرست بوده و به ضرر کشور خواهد بود.
وی افزود: اقتصاد آزاد نسخهای نیست که به صورت یکباره قابل اجرا باشد بلکه زمانبر است. تمامی کشورهایی که در حال حاضر دارای اقتصاد آزاد هستند، بازه زمانی طولانی را برای آزادسازی طی کردهاند. تحقق اقتصاد آزاد در وهله اول نیاز به فهم و بنمایه فکری آن دارد. در حال حاضر در ایران با وجودی که بسیار از اقتصاد بازار سخن گفته میشود اما حتی فعالان کسبوکار نیز شناخت درستی از اقتصاد بازار ندارند. البته جا افتادن این فکر که اجرای اقتصاد بازار در بلندمدت به نفع مجموعه خواهد بود زمانبر است.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد