19 - 01 - 2018
تولید موسیقی ناهنجار
طی سالهای گذشته بخش پاپ جشنواره موسیقی فجر همواره در برج میلاد و نمایشگاه بینالمللی تهران برگزار میشد؛ یعنی در دو سالنی که اصولا برای برگزاری همایشها و سخنرانیها طراحی شدهاند و کمترین سنخیتی برای برگزاری کنسرتهای موسیقی ندارند، اما فضای آنها به گونهای است که حداقل آسیبهای صوتی را برای شنوندگان دربردارند؛ فضاهایی که با وجود ایرادات متعدد آکوستیکی، صدایی با کمترین کیفیت را به مخاطب ارائه میدهند اما آسیب جدی را نیز در بحث برگزاری کنسرت در فضاهای سرپوشیده به مخاطب وارد نمیکنند.
امسال در سیودومین جشنواره موسیقی فجر، سالن وزنهبرداری مجموعه ورزشی آزادی در حالی برای اجرای گروههای پاپ در نظر گرفته شد که نه تنها شرایط حداقلی را در این زمینه مانند سالنهایی چون برج میلاد و نمایشگاه بینالمللی تهران ندارد بلکه باعث مسمومیت صوتی مخاطبان این گونه موسیقی نیز شده است.
در واقع برگزاری بخش موسیقی پاپ سی و سومین جشنواره موسیقی فجر آن هم در سالن وزنهبرداری میتواند حواشی و البته عوارض نادری مانند مسمومیتهای صوتی برای تعدادی از مخاطبان به دنبال داشته باشد.
در بخش پاپ سی و سومین جشنواره بینالمللی موسیقی فجر به جز یک اجرا (کنسرت علی زندوکیلی در برج میلاد) همگی در سالن وزنهبرداری مجموعه ورزشی آزادی گنجانده شدهاند و سهشنبه ۲۶ دی ماه ۱۳۹۶ نیز گروه پازل بند از ساعت ۲۲ در این سالن ورزشی روی صحنه رفت. البته مخاطبان این گروه نیز تقریبا تمامی صندلیهای این سالن را پر کرده بودند. اما اتفاق صوتی که از ابتدا تا انتهای این کنسرت روی داد بیش از آنکه باعث لذت شنیداری مخاطبان باشد؛ باعث بروز عوارض جسمی ناشی از فرکانسهای نامطلوب و زیانآور برای درک شنیداری انسان بود که نمیتوان از آن به راحتی گذشت. عوارضی که انتخاب نامناسب محل اجرای کنسرتهای موسیقی جشنواره موسیقی فجر در پاپ حاصل آن بود. اینکه حرف و حدیثهای بسیاری در روزهای اخیر درباره نامناسب بودن کیفیت و استانداردهای این سالن برای برگزاری کنسرت در این سالن وجود داشته به مبحث پیچیده فیزیک صوت بازمیگردد که با توجه به موزیسین بودن برخی از دستاندرکاران جشنواره، جای تعجب بسیار دارد.
انتخاب فضای سرپوشیده و فاقد استانداردهای لازم برای برگزاری بخش موسیقی پاپ جشنواره موسیقی فجر طی روزهای گذشته مورد اعتراض بسیاری از موزیسینها و کارشناسان این حوزه بوده است اما چرا این طیفها به برگزاری بخش موسیقی پاپ در سالن وزنهبرداری مجموعه ورزشی آزادی انتقاد داشتهاند و چه عواقبی دامنگیر مخاطبان این حوزه بوده است؟ این سوالی است که باید به آن پاسخی روشن و شفاف داد.
کنسرتهای بخش پاپ جشنواره چگونه به مخاطبان آسیب میرسانند
طی سالهای گذشته بخش پاپ جشنواره موسیقی فجر همواره در برج میلاد و نمایشگاه بینالمللی تهران برگزار میشد؛ یعنی در دو سالنی که اصولا برای برگزاری همایشها و سخنرانیها طراحی شدهاند و کمترین سنخیتی برای برگزاری کنسرتهای موسیقی ندارند؛ اما فضای آنها به گونهای است که حداقل آسیبهای صوتی را برای شنوندگان دربردارند؛ فضاهایی که با وجود ایرادات متعدد آکوستیکی، صدایی با کمترین کیفیت را به مخاطب ارائه میدهند اما آسیب جدی را نیز در بحث برگزاری کنسرت در فضاهای سرپوشیده به مخاطب وارد نمیکنند.
اما امسال در سیودومین جشنواره موسیقی فجر، سالن وزنهبرداری مجموعه وزرشی آزادی در حالی برای اجرای گروههای پاپ در نظر گرفته شد که نه تنها شرایط حداقلی را در این زمینه مانند سالنهایی چون برج میلاد و نمایشگاه بینالمللی تهران ندارد بلکه باعث مسمومیت صوتی مخاطبان این گونه موسیقی نیز شده است.
فیزیک صوت بسیار مساله مهمی در حوزههایی چون موسیقی، هوا فضا، معماری و... محسوب میشود. یعنی در طراحی اماکن برگزاری اجراهای موسیقی، صنعت هوا فضا و... توجه به کانونهای صدا و فیزیک صوت جزو مسایل اساسی محسوب میشود. برای مثال در طراحی اماکن برگزاری اجراهای موسیقی مانند سالنهای کنسرت بحث صدایی و کانونهای صدا در معماری مدنظر قرار میگیرد که شنونده در هر جایی از سالن اجرا که قرار بگیرد، صدایی یکسان را دریافت کند و بازتابهای صوتی، در اصل موسیقی تاثیر عمیقی نگذارد. در واقع به زبان سادهتر، مجریان و شنوندگان تنها صدایی را که در لحظه اجرا تولید میشود را بشنوند و درگیر بازخوردها و تداخلهای صداهای بازگشت داده شده نشوند.
برخورد با این مقوله اما در اماکن ورزشی بسیار متفاوت است. طراحی معماری اماکن و فضاهای ورزشی به گونهای است که کانونهای صدا، حجم صداهای تماشاگران را تشدید کند تا باعث تهیج ورزشکار و تماشاگر شود. ضمن آنکه در ساختار ظاهری بنا نیز از مصالحی استفاده میشود که جنس سختی مانند سیمان و آجر دارند و از نظر آکوستیکی نیز کارکرد و نقش مثبتی را ایفا نمیکنند.
به زبانی دیگر اماکن وزرشی در معماری روز دنیا بهگونهای طراحی میشوند تا صدای تماشاگران به کانونهای صدا بازگردد و با تجمیع آنها، صدایی چند برابر را برای تهیج ورزشکاران به وجود آورد و لحظاتی هیجانانگیزتر را رقم بزند. البته با توجه به قدرتهای تخریبگرانه صوت در فرکانسها و بسامدهای بالاتر این نکته نیز لحاظ خواهد شد تا بسامدها به جایی نرسد که به تخریب بخشهایی از بنای ورزشگاه بینجامد.
در سالن وزنهبرداری که برای اجراهای موسیقی پاپ درنظر گرفته شده نیز همین شرایط صادق است؛ یعنی سالن به طور تخصصی برای تشدید صدای تماشاگران در کانونهای صدا طراحی شده و در نمای دیوارهای داخلی سالن نیز از آجر و سیمان و مصالح سخت استفاده شده که بیشترین صدا را بازتاب میدهند.
در چنین شرایطی وقتی یک گروه موسیقی پاپ اجرایش را با باندهایی تقویت شده در این سالن روی صحنه میبرد و در حین اجرایش بسیاری از جمعیت هزار و نهصد نفری سالن به همخوانی با گروه میپردازد اصطلاحا گردابهایی از صدا با بسامدها و فرکانسهای زیانآور برای حاضران در سالن ایجاد میشود که برای سلامت جسمی حاضران در سالن زیانآور است.
فراموش نشود که در سالنهای ورزشی سرپوشیده این فقط تماشاگران هستند که صدایشان طنینانداز است و چند ثانیهای از مسابقات نیز سخنگوی سالن نکات و نتایجی را در بلندگوهای نهچندان پرحجم سالن اعلام میکند و هیچ نشانی از باندهای حرفهای و تقویت شده موسیقی نیست که بخواهد حدود یک ساعت و نیم صدای پرحجمی از یک گروه موسیقی را در سالن انتشار بدهد.
کسانی که به فیزیک صوت آشنایی دارند به خوبی میدانند برگزاری کنسرت موسیقی پاپ با باندهای تقویت شده در ورزشگاه سرپوشیدهای مانند سالن وزنهبرداری آزادی چه کار خطرناکی برای سلامت جسمی مخاطبان محسوب میشود. عوارضی چون گیجی، اختلالات شنیداری، اختلالات گوارشی، دردهای شدید در ناحیه کاسه سر و کاسه چشمها، حالت تهوع و بسیاری علائم دیگر از نشانههای تاثیر چنین صداهایی بر انسان است که شب گذشته نیز در میان بسیاری از زنان و مردان و کودکانی که از سالن وزنهبرداری ورزشگاه آزادی خارج میشدند میشد دید. این نشانهها همان نشانههای مسمومیت صوتی است که به دلیل در معرض صدای مخرب بودن برای انسان پیش میآید.
اینکه چرا موزیسینهایی چون حمیدرضا نوربخش و امیرعباس ستایشگر زیر بار انتخاب چنین سالنی برای برگزاری کنسرتهای بخش پاپ جشنواره رفتهاند جای سوال جدی دارد. قطعا هیچ یک از این مسوولان جشنواره توان و تحمل حضور در یک اجرای کامل پاپ جشنواره موسیقی فجر در چنین سالنی را ندارد و حتما از عواقب آن نیز حتما آگاهی دارند. با این وجود باید پرسید چرا چنین تصمیمی برای یک جشنواره ملی که قرار است متر و معیارهایی را نیز در بحث شنیداری به مردم معرفی کند گرفته شده است؟
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد