تهران شرط بازگشت به مذاکره را اعلام کرد: امنیت در گفت‌وگو، نه تهدید
جهان صنعت، عراقچی در این مصاحبه تأکید کرده است: «ایران تنها زمانی حاضر به شروع مجدد مذاکرات خواهد بود که مطمئن شود آمریکا در میانه گفت‌وگوها بار دیگر حمله نظامی نخواهد کرد.»
این موضع‌گیری، پاسخی مستقیم به اقدام هفته گذشته ایالات متحده است که با دستور ترامپ، تأسیسات هسته‌ای ایران، از جمله سایت فردو، هدف حمله قرار گرفت. مقامات ایرانی از آن روز تا کنون، صراحتاً این حملات را ناقض اصول دیپلماسی و حقوق بین‌الملل خوانده‌اند.
غنی‌سازی؛ حق مسلم یا نشانه مقاومت؟
در بخش دیگری از گفت‌وگو، عراقچی با رد ادعای نابودی کامل برنامه هسته‌ای ایران گفت:
«کسی نمی‌تواند فناوری و دانش غنی‌سازی را با بمباران محو کند. اگر بخواهیم، می‌توانیم سریعاً تأسیسات را بازسازی و مسیر را با شتاب بیشتری ادامه دهیم.»
او غنی‌سازی اورانیوم را نه صرفاً یک برنامه علمی یا فنی، بلکه بخشی از «غرور و عزت ملی» دانست و افزود:
«مردم ایران از حق غنی‌سازی دست نخواهند کشید. به‌ویژه پس از تجربه جنگ ۱۲روزه اخیر، این حق برای ملت ما معنایی فراتر از مسائل فنی یافته است.»
این جملات در حالی بیان می‌شود که ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در روزهای گذشته چندین‌بار از «موفقیت کامل» عملیات هوایی و نابودی کامل برنامه هسته‌ای ایران سخن گفته بود. ادعایی که نه تنها از سوی عراقچی، بلکه از سوی ناظران بین‌المللی نیز با تردید جدی مواجه شده است.
تهران: درهای دیپلماسی هنوز باز است
با وجود لحن صریح و هشدارآمیز عراقچی، او در عین حال تأکید کرد که ایران هرگز درهای دیپلماسی را به‌طور کامل نمی‌بندد. او گفت:
«ما اهل گفت‌وگو هستیم. اما گفت‌وگویی که در آن طرف مقابل، همزمان با مذاکرات، به ما حمله کند، بیشتر به یک نمایش زور شبیه است تا مسیر حل‌وفصل اختلافات.»
این اظهارات می‌تواند به معنای راه‌ماندن بخشی از مسیر دیپلماتیک باشد، مشروط بر آنکه واشنگتن از منطق تهدید فاصله بگیرد.
تأکید دوباره بر مواضع ایران: تضمین، شرط اصلی گفت‌وگو
همزمان با این مصاحبه، مقامات دیگر وزارت امور خارجه ایران نیز بار دیگر شرایط بازگشت به میز مذاکره را تکرار کردند. مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزیر خارجه نیز به خبرگزاری مجلس گفت:
«وقتی با آمریکا مذاکره می‌کنیم که تضمین بدهد در جریان مذاکرات، به ایران حمله نخواهد شد.»
او اظهارات اخیر مقام‌های آمریکایی مبنی بر آغاز قریب‌الوقوع مذاکرات را «نادرست» و «بی‌پایه» خواند.
موضع تند علیه اروپا: انتقاد از فرانسه و آلمان
در حاشیه همین تحولات، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در نشست خبری روز نهم تیرماه مواضع تندتری را علیه کشورهای اروپایی به‌ویژه فرانسه و آلمان اتخاذ کرد.
بقایی از اظهارات «فردریش مرتس»، صدراعظم آلمان، که از اسرائیل برای حملات هوایی‌اش تشکر کرده بود، شدیداً انتقاد کرد و گفت:
«من هیچ‌وقت تصور نمی‌کردم که صدراعظم آلمان از همان ادبیاتی استفاده بکند که برای توجیه اقدامات نژادپرستانه هیتلر به کار می‌رفت.»
او همچنین گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «نامناسب» توصیف کرد و گفت این گزارش عملاً بهانه‌ای برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران در اختیار اسرائیل و آمریکا گذاشت.
جمع‌بندی: دیپلماسی در فضای پرتنش
مصاحبه عراقچی و موضع‌گیری‌های همزمان دیگر مقام‌های وزارت خارجه نشان می‌دهد که ایران در حال شکل‌دادن به یک چارچوب روشن برای گفت‌وگو با غرب است:
نه عقب‌نشینی از حقوق هسته‌ای، نه خروج کامل از دیپلماسی؛ اما قطعاً هیچ مذاکره‌ای بدون تضمین امنیتی.
در حالی‌که منطقه همچنان در وضعیت شکننده‌ای از آتش‌بس قرار دارد، آینده گفت‌وگوها به اراده سیاسی طرف آمریکایی و به‌ویژه پرهیز از اقدامات تحریک‌آمیز نظامی وابسته است.
مذاکره، ممکن است؛ اما نه در سایه بمب.
شرق
