تهران در چنگال «آب و بقا»
جهان‌صنعت– «دولت بسته راهبردی عملیاتی آب برای کشور تدوین کرده است»؛ این خبری است که عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی آب اعلام کرد. آنطور که بزرگ‌زاده می‌گوید قرار است براساس این بسته راهبردی در تهران مصرف آب ۲۲درصد کم شود و کشاورزی تهران هم ملزم به کاهش برداشت ۳۸درصدی از آب‌های زیرزمینی شده‌اند. نشست فدراسیون آب با محور «مساله آب و بقا» در حالی برگزار شد که تهران برای کاهش مصرف آب و برق امروز (چهارشنبه) تعطیل شده است. موضوع تعطیلی‌های چهارشنبه هم همچنان محور تصمیم‌گیری دولت قرار دارد و همه نشانه‌ها از اوضاع نابسامان ذخایر آبی خبر می دهند. اوضاع در سایر استان‌های کشور هم همین است. تعطیلی‌ها یکی پس از دیگری از راه می‌رسند و به نظر می‌رسد تنها چاره موجود برای کاهش مصرف آب، تعطیلی است. در تهران با جمعیتی ۱۴میلیونی اوضاع وخیم‌تر از سایر شهرهاست. بررسی جدیدترین آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان می‌دهد که میزان بارش‌های تهران از ابتدای سال آبی جاری تا یازدهم مردادماه به ۴/۱۵۸ میلیمتر رسیده و این در حالی است که در یک سال نرمال باید در زمان مشابه حداقل ۲۷۰میلیمتر بارش در تهران به ثبت می‌رسید.
کاهش ۴۲درصدی بارش‌های تهران نسبت به یک سال نرمال و متوسط آمار بارش‌های درازمدت این استان در حالی است که میزان بارش‌های تهران در مدت مشابه سال آبی گذشته نیز که سالی خشک و کم‌بارش بوده، ۳/۲۲۸میلیمتر بوده و کاهش ۳۱درصدی بارش‌های این استان را به نسبت به سال قبل شاهد هستیم.
کاهش بارش‌های تهران منجر به کاهش ورودی آب به سدهای پنج‌گانه تامین شرب تهران شده و وضعیت سدهای تهران نیز از نظر کاهش حجم آب، در این زمان از سال، در سال جاری بحرانی و بی‌سابقه است.
پویشی برای «حتی چند قطره کمتر»
اعلام وضعیت قرمز آبی در تهران نه فقط دولت بلکه نهادهای غیردولتی را هم پای کار آورده است. اتاق بازرگانی و فدراسیون آب در راستای پویش کاهش مصرف آب با عنوان «حتی چند قطره کمتر» در تلاش هستند که به این کمپین کمک کنند. از آن سو دولت هم بناست به زودی یک بسته راهبردی برای آب در تهران اجرا کند.
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی آب در نشست مشترک با خبرنگاران و اعضای فدراسیون آب گفت: وزارت نیرو در جلسه‌ای با حضور رییس‌جمهور و معاون اول، گزارش جامعی از بسته راهبردی عملیاتی آب کشور ارائه داده است. او افزود که مشکل آب یک مساله ملی است و تمامی ظرفیت‌های ملی از جمله رسانه‌ها و بخش خصوصی باید در این زمینه همکاری کنند.
به گفته او، ۹ جلسه کمیته تخصصی شورای‌عالی آب تشکیل شده و در جلسه اخیر بسته راهبردی عملیاتی آب کشور تدوین شد. در گام اول اجرای این بسته، برای ۳۱استان کشور تمام ظرفیت‌های تامین آب به‌روز مشخص و تعیین شده است که برای هر بخش شرب و کشاورزی و صنعت چقدر تخصیص یابد. بزرگ‌زاده با بیان اینکه در تهران باید ۲۲درصد کل مصرف آب تا پایان برنامه هفتم کاهش یابد، گفت: مقرر شده است ۴۵درصد سطح کشت در تهران کاهش یابد، همچنین باید ۳۸درصد برداشت کشاورزی تهران و ۳۰درصد برداشت شرب تهران از منابع زیرزمینی کم شود. از سویی مقرر شده ۴۵درصد سطح کشت در تهران کاهش یابد و برای تمام استان‌ها نیز این ضرورت‌ها تعیین شده است تا حکمرانی محلی آب را تشکیل دهیم.
وی با بیان اینکه «۷۰درصد دشت‌های کشور ممنوعه و ممنوعه بحرانی است»، گفت: راهکار کاهش فرونشست، کاهش برداشت از منابع زیرزمینی است، راهکار کاهش برداشت، کاهش سطح کشت بوده و راهکار کاهش سطح کشت، معیشت جایگزین است. به گفته سخنگوی آب، مصرف فعلی آب تهران ۴۲هزار لیتر در ثانیه است، اگر بتوانیم با مدیریت مصرف و جابه‌جایی آن مثلا اختصاص آب کشاورزی به آب شرب، ۵ تا ۷هزار لیتر برثانیه را جبران کنیم، کار بزرگی انجام شده است. او با بیان اینکه تاکنون ۱۴۰ چاه کشاورزی وارد مدار برای تامین شرب شده ، افزود: چاه‌های شهرداری هم که برای آبیاری فضای سبز استفاده می‌شود که حدود ۵۰ حلقه از آن کیفیتی مناسب آب شرب دارد، در مرحله مذاکره است تا به وزارت نیرو واگذار شود. در این رابطه جلسه‌ای اخیرا با حضور شهردار تهران و وزیر نیرو برگزار شده و هر دو طرف بر این تصمیم هستند که این چاه‌ها برای تامین آب شرب تهران، در اختیار وزارت نیرو قرار گیرد.
بزرگ‌زاده در خصوص ضرورت مدیریت مصرف آب در تهران گفت: اینکه می‌گوییم باید در مصرف آب توسط مردم صرفه‌جویی شود، به‌معنای این نیست که انگشت اتهام را به سمت مردم گرفته‌ایم بلکه از مردم برای عبور از شرایط بحرانی فعلی کمک می‌خواهیم و اگر ۲۰ تا ۲۵درصد در مصرف آب خانگی تهران صرفه‌جویی شود، از شرایط فعلی عبور خواهیم کرد. به گفته او، یک‌میلیارد و ۷۹۹میلیون مترمکعب مصرف سالانه آب کشاورزی تهران است، بدون شک کاهش مصرف آب در کشاورزی و استفاده از این ظرفیت برای تامین آب شرب می‌تواند موثر باشد.
روز صفر آبی نزدیک است
رضا حاجی‌کریم، رییس فدراسیون آب هم با بیان اینکه «ما بحران آب نداریم، بحران مصرف آب داریم و باید رویه مصارف خود را اصلاح کنیم»، گفت: روز صفر آب تهران خیلی وقت است فرا رسیده و شروع شده است. رییس فدراسیون آب در جمع خبرنگاران اظهار داشت: روز صفر آب تهران خیلی وقت است فرا رسیده و شروع شده و این وقتی است که رکورد فرونشست جهان را به‌خاطر برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی داریم، وقتی به سایر منابع آبی استان‌های دیگر هم ورود کرده‌ایم و باز هم کسری تامین آب داریم.
وی افزود: متاسفانه به بحران عادت می‌کنیم و این نگرانی وجود دارد که به بحران آب تهران هم عادت کنیم و تدبیر نکنیم. رییس فدراسیون آب گفت: در شهر تهران ۶ تا ۸درصد آب برای فضای سبز شهری مصرف می‌شود و در همین شرایط بحرانی هم در غرب و شرق تهران پروانه ساختمانی در حال صدور است که باید این رویه‌ها اصلاح شود.
وی ادامه داد: کل مصرف آب استان تهران در سال یک‌میلیارد و ۵۱۲میلیون مترمکعب است؛ از این رقم ۳۳۱میلیون مترمکعب هدرروی و تلفات داریک که ۸۰میلیون مترمکعب آب دزدی و مصرف رایگان آب و ۲۵۱میلیون مترمکعب هدررفت آب در شبکه است. حاجی‌کریم خاطرنشان کرد: برای جلوگیری از این میزان هدرروی، ۸۲هزار‌میلیارد تومان بودجه نیاز داریم.
رییس فدراسیون آب در خصوص نیاز به واردات آب گفت:کشوری که ۱۰۰میلیارد مترمکعب در سال منابع آب تجدیدشونده دارد که با ۹درصد آن می‌تواند نیاز شرب خود را تامین کند، نیاز به واردات آب ندارد.
وی افزود: ما بحران آب نداریم، بحران مصرف آب داریم و باید رویه مصارف خود را اصلاح کنیم.
حاجی‌کریم با بیان اینکه «خط انتقال آب طالقان به تهران که از آن به‌عنوان ناجی یاد می‌شود تنها حدود ۷۰میلیون مترمکعب در سال یعنی ۷درصد نیاز آبی تهران را تامین می‌کند»، گفت: وقتی بالغ بر ۸/۱ تا ۹/۱میلیارد مترمکعب آب در تهران صرف کشاورزی می‌شود، با ۱۰درصد کاهش مصرف آب کشاورزی تهران می‌توانیم چندین برابر آورد این پروژه را برای تهران تامین کنیم.
