24 - 12 - 2019
تهران در رتبه دهم
توسعه فناوری پیششرط مقابله با آلودگی هوا
گروه جهان- با افزایش روند صنعتی شدن زندگی در شهرهای بزرگ، آلودگی یکی از معضلاتی است که در قرن حاضر مردم جهان با آن دست و پنجه نرم میکنند. جهان آنچنان درگیر مشکلات اقلیمی شده که حتی معاهدههای بینالمللی هم نتوانستهاند راهحل قطعی و مناسبی برای رفع این فاجعه زیستمحیطی بیابند. برخی شهرهای جهان به لحاظ آلودگی هوا نوعی تهدید برای ساکنان آن برای زندگی به شمار میروند.
گزارش سالانه ۲۰۱۹ وضعیت جهانی هوا (SOGA)، حاکی از آن است که آلودگی هوا پنجمین عامل پیشرو در مرگ و میر مردم سراسر جهان است و در عین حال میانگین عمر کودکان را ۲۰ ماه کاهش میدهد. با وجود تحقیقات متعددی که در مورد مضرات آلودگی هوا بر سلامت و محیطزیست انجام شده و راهکارهایی که در این زمینه ارائه شده همچنان معضل آلودگی هوا گریبانگیر بسیاری از مردم دنیاست.
بر اساس تخمینهای سازمان بهداشت جهانی سالانه هفت میلیون نفر به دلیل قرار گرفتن در معرض آلودگی جان هوا خود را از دست میدهند. با از دست دادن نیروی کار، بانک جهانی تخمین زده که هزینه این مرگومیر برای جهان ۲۲۵ میلیارد دلار است. به گفته سازمان بهداشت جهانی، فقرا قربانیان اصلی آلودگی هوا هستند و بیش از ۹۰ درصد از موارد مرگومیر ناشی از آلودگی هوا در کشورهای آسیایی و آفریقایی رخ میدهد که درآمد سرانه کم یا متوسط دارند.
طبق برآورد «ای کیوایر ویشوال» که کیفیت هوا در شهرهای جهان را بررسی میکند، در میان ۵۰ شهر آلوده جهان، دهلینو با سطح آلودگی ۴۲۲، آلودهترین شهر جهان شناخته شده است. پس از دهلی، شهر لاهور پاکستان و هانوی در ویتنام جایگاه دوم و سوم را به دست آوردهاند.
معاهدههای اقلیمی برای کاهش گازهای گلخانهای برای کاهش سطح آلودگی در جهان تا به حال کارساز نبوده، همچنان که طبق اعلام صندوق جهانی محیطزیست عملکرد ۱۳۶ کشور از ۱۸۴ عضو امضاکننده توافق پاریس و میزان پایبندی آنها به تعهداتشان ناکافی بوده است.
طبق آخرین برآورد میزان آلودگی هوا در جهان که در ماه گذشته میلادی در fair planet منتشر شده است، ۹ شهر هند در صدر بالاترین میزان شاخص آلودگی هوا قرار دارند.
همچنین دیروز آمارها در سایت Air Visual، از منابع بررسیکننده آلودگی هوا، نشان داد که شهر لاهور پاکستان در یکی دو روز گذشته بیشترین میزان آلودگی هوا را داشته و از این لحاظ در صدر آلودهترین شهرهای جهان قرار گرفته است. بر اساس سنجش سایت Air Visual (که هر یک ساعت بهروز میشود)، بخشی از شهر لاهور با داشتن حدود ۲۶۸ درجه در رتبهبندی معیارهای EPA ایالات متحده، آلودهترین نقطه در جهان شمرده شده است.
دهلی و کلکته در هند نیز با داشتن آمار بیش از ۲۶۰ درجه حکایت از میزان بالای آلودگی دارد. گفتنی است تهران دیروز در رتبه دهم آلودهترین شهرهای جهان با داشتن ۱۷۲ درجه میزان آلودگی در رتبه آلودهترین شهرهای جهان جای گرفته است. در درجهبندی سازمان استاندارد EPA ایالات متحده که مقیاس میزان آلودگی هوا را تعریف میکند، وجود درجه ۱۵۰ تا ۲۰۰ ناسالم و ۲۰۰ تا ۲۵۰ خیلی ناسالم پیشبینی شده است.
به نوشته گاردین، هند همچنان آلودهترین کشور جهان است و از ۳۰ شهری که در شاخص آلودگی رتبههای اول را به خود اختصاص دادهاند، ۲۲ شهر در هند است.
شرکت Greenpeace و شرکت توسعه نرمافزاری Air Visual، شاخص آلودگی هوا را در سه هزار شهر مختلف اندازهگیری کردهاند و در این میان شهر گورگان واقع در هند آلودهترین شهر جهان در سال ۲۰۱۸ شناخته شد. گورگان در جنوب غربی دهلی قرار دارد و دفاتر بسیاری از شرکتهای بینالمللی از جمله اوبر و تریپادوایزر در این شهر واقع شدهاند. آلودهترین شهر در میان پایتخت کشورها دهلینو است که در جایگاه یازدهم قرار گرفته است.
دغدغههای اقلیمی کشورهای جهان
مادرید در روزهای دوم تا سیزدهم دسامبر میزبان کنفرانس جهانی تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد موسوم به COP25 بود که نتیجهای مطلوب را پی نداشت. یک سال پیش از این در نشستی مشابه موسوم به COP24 که به میزبانی لهستان برگزار شد، حدود ۲۰۰ کشور با امضای آییننامهای ۱۵۶ صفحهای، خود را متعهد به اجرای توافقنامه پاریس کردند.
هدف از توافقنامه پاریس که در سال ۲۰۱۵ میلادی در جریان نشست COP21 حاصل شد نیز محدود کردن میزان افزایش دمای جهانی به میزانی کمتر از دو درجه سانتیگراد بود و تمام کشورهای امضاکننده این توافق متعهد شدند تدابیری را در راستای تحقق این هدف به اجرا بگذارند.
اما چهار سال پس از امضای توافق پاریس، گزارش صندوق جهانی محیطزیست (FEU) حاکی از آن است که عملکرد ۱۳۶ کشور از ۱۸۴ کشور امضاکننده توافق پاریس و میزان پایبندی آنها به تعهداتشان ناکافی بوده است. بر اساس این گزارش، تنها ۲۸ کشور عضو اتحادیه اروپا و شماری دیگر از کشورهای جهان همچون سوییس، نروژ و اوکراین تا حدودی به تعهدات خود پایبند بودهاند.
تجزیه و تحلیل دادهها از عملکرد کشورها در زمینه اجرایی کردن تعهد کاهش گازهای گلخانهای بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میلادی هم نشان میدهد که تقریبا ۷۵ درصد از تعهدات تغییرات آب و هوایی به طور ناقص اجرا شده و به همین دلیل بعید به نظر میرسد که کشورها بتوانند تعهد خود در زمینه کاهش ۵۰ درصدی انتشار گازهای گلخانهای تا سال ۲۰۳۰ میلادی را عملی کنند.
گفتنی است علاوه بر کشورهای عضو اتحادیه اروپا، هند و چین نیز به اجرای تعهدات خود پایبند بودهاند، اما در مقابل آمریکا از توافق پاریس خارج شده و روسیه نیز از جمله کشورهایی بوده که تاکنون حتی برنامه خود را برای کاهش تولید گازهای گلخانهای برای سازمان ملل نفرستاده است.
توافق پاریس که با نام «پیمان پاریس» نیز شناخته میشود، ذیل چارچوب پیماننامه سازمان ملل متحد در تغییر اقلیم در رابطه با کاستن از انتشار گازهای گلخانهای، سازگاری و امور مالی است که از سال ۲۰۲۰ میلادی شروع خواهد شد. متن توافق از سوی نمایندگان ۱۹۷ کشور در کنفرانس تغییر اقلیم ۲۰۱۵ سازمان ملل متحد در پاریس مذاکره و با اجماع در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۵ تصویب شد. این توافق در ۲۲ آوریل ۲۰۱۶ (روز زمین) در مراسمی در نیویورک برای امضا معرفی شد و در سال ۲۰۱۷میلادی، ۱۹۵ عضو پیمان سازمان ملل در تغییر اقلیم این پیمان را امضا و ۱۴۷ کشور آن را به تصویب مجلس خود رساندند.
آمریکا در سال ۲۰۱۷ به سازمان ملل اعلام کرده بود که در سال ۲۰۱۹ به طور رسمی از این پیمان بینالمللی خارج میشود، گفتنی است فرآیند خروج آغاز شده و سرانجام یک روز پس از انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در چهارم نوامبر ۲۰۲۰ خروج آمریکا از این معاهده نهایی خواهد شد. سطح بودجه آبوهوایی به طور آشکار در توافق پاریس مشخص نشده، اما در کنار این توافق، کشورهای توسعهیافته باید تا سال ۲۰۲۰، مبلغ ۱۰۰ میلیارد دلار به کشورهایی که توسعه نیافتهاند، کمک کنند تا آنها بتوانند خودشان را با فناوریها و تغییرات صنعتی لازم سازگار کنند که این کمکها، ترکیبی از کمکهای دولتی و عمومی است.
مقابله با آلودگی هوا در شهرهای جهان
دیگر کشورها برای مبارزه با آلودگی هوا راهکارهای مختلفی دارند، در حال حاضر با توجه به آلودگی روزافزون در شهرهای صنعتی بزرگ فناوریهای نوینی را برای از بین بردن آلودگی به کار بستهاند که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود.
تپه اسفنجی در ایتالیا و آلمان
زبان صنعت، زبان آلمانی است، پس در کشوری که صنعت را معنا میکند، کارخانههای آلودهکننده زیادی وجود دارند که هوا را به طرز وحشتناکی آلوده میکنند. آلمان هشدارهایی نیز درباره آلودگی هوا از اتحادیه اروپا مبنی بر رعایت نکردن استانداردهای آلودگی هوا گرفته است. در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۰ شهر آلمان با آلودگی هوا دستوپنجه نرم میکردند و دقیقا چندین ساعت بعد از این آلودگی هوا، مراجعه به بیمارستانها افزایش یافت. در سال ۲۰۱۸ دولت طرحهای بیشتری برای مبارزه و کنترل آلودگی هوا ارائه داد که در نوع خود بسیار جالب بود.
دولت آلمان راهکار دیوار خزهای را در اشتوتگارت آغاز کرد. این دیوارها که پر از خزه چسبناک بودند، ذرات معلق هوا را به خود جذب میکردند و در برابر دیاکسید نیتروژن (N02) مقاوم بودند. راهکار دیگر دولت آلمان برای مقابله با آلودگی هوای شهرهایش حمایت از خودروسازان برای تولید ماشینهای هیبریدی و حمایت از خریداران ماشینهای هیبریدی بود.
در تورین ایتالیا هم یک تپه اسفنجی ساخته شده که نزدیک به هزار تن دیاکسیدکربن این شهر را میبلعد. در واقع محققان از توانایی طبیعی خاک برای تمیز کردن هوا استفاده میکنند. این تپه ۹۰ متری، کربن را به زیرزمین میکشاند و باعث میشود ایتالیا که یکی از آلودهترین مناطق اروپا به شمار میرود، تمیز شود.
گفتنی است برلین در حال اجرای طرح «الایزد» در منطقهای با وسعتی ۸۸ کیلومتر مربع است. این طرح از ۱۰ سال پیش در برلین اجرا شده و ۲ سال بعد از آن هم سختگیرانهتر شده به طوری که خودروهایی با استانداردی غیر از یورو ۴ اجازده تردد در مناطقی خاص از این شهر را ندارند. این موضوع نتایج مثبتی هم در این شهر داشته، برای مثال میزان انتشار آلایندههای نیترات اکسیژن در این شهر ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده و ۹۰ درصد خودروهای این شهر هم دارای استاندارد یورو۴ هستند.
برچسب عدم تردد در پاریس
خودروها آسیب خود را به محیطزیست پایتخت فرانسه هم وارد کردهاند؛ کیفیت هوای پاریس ۲۵۵ روز از سال پیش بالاتر از میانگین معمول بود، تحقیقات نشان میدهد زندگی در هوای این شهر معادل با کشیدن سالانه ۱۸۳ نخ سیگار است و… به همین دلیل همانند بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا در مناطقی از پاریس محدودیتهای ترافیکی وجود دارد اما شرایط تردد در این مناطق با دیگر شهرهای دنیا کمی متفاوت است. در این شهر با توجه به میزان آلایندگی به هر خودرویی برچسبی مخصوص ارائه میشود. این برچسبها ۶ شماره متفاوت دارند و هر شهروندی با توجه به برچسب خودروی خود متوجه میشود که در مکان و زمانی خاص اجازه تردد دارد یا نه.
مکزیک
به دلیل وجود فاضلاب ناکارآمد، گازهایی وارد هوای شهرهای مکزیک میشود که به همین دلیل، شهری در مکزیک جزو بدبوترین شهرهای جهان است. البته آلودگی هوای مکزیک مانند آلودگی هوای تهران نیست اما راهکارهایی که آنها به کار بردند شاید در تهران هم عملی باشد. مکزیکوسیتی روزی آلودهترین شهر جهان بود که فقط یک ماه هوای مناسب داشت. بیماریهای ناشی از آلودگی هوا در مکزیکوسیتی بسیار بالا بود و مردم نگران سلامت خود بودند.
دولت مکزیک سریع وارد عمل شد و با انجام طرحی فوری، این شهر را از لیست آلودهترین درآورد. این تغییرات در شهر مکزیکوسیتی آرام آرام انجام شد و چند سال طول کشید، اما در نهایت اثربخش و تاثیرگذار بود. آنها خودروهای فرسوده را بهصورت مداوم با خودروهای نو تعویض کردند، سپس کارخانهها را به حومه شهر بردند و حملونقل عمومی خود را به سرعت گسترش دادند. راهکارهای مبارزه با آلودگی هوا در مکزیک به خوبی اجرا شده و در حال حاضر هوای پاکتری دارند.
«هوی نو سیرکولا» یا امروز ماشینت تردد نمیکند نام طرحی است که چند سالی است به شیوههای مختلف در مکزیکوسیتی یکی از پرترافیکترین شهرهای دنیا اجرا شده تا میزان تردد خودروها و میزان آلودگی هوا کاهش پیدا کند. این طرح شباهت فراوانی با طرح زوج و فرد دارد و هر روز خودروهایی با شماره پلاک متفاوت اجازه تردد در هیچ قسمت شهر را ندارند. از سویی هر شش ماه خودروهای این شهر معاینه فنی میشوند و به آنهایی که میزان انتشارشان بسیار کم است شمارهای خاص تعلق میگیرد تا بتوانند هر روز در شهر تردد کنند.
چین
رشد سریع صنعتی شدن در چین با افزایش شدید آلودگی هوا در این کشور همراه بوده است. نیروگاههایی با سوخت زغال در کنار افزایش تعداد خودروها در دهه ۱۹۸۰ هوای پکن را مملو از ترکیبهای شیمیایی خطرناک و آلوده کرد. در سال ۲۰۱۴ آکادمی علوم اجتماعی شانگهای در گزارشی اعلام کرد که به دلیل آلودگی هوا، این شهر تقریبا غیرقابل سکونت است.
گزارش سال جاری سازمان ملل نشان میدهد در فاصله چهار ساله ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ سطح ذرات ریز در هوای پکن کاهش ۳۵ درصدی داشته در حالی که سطح این آلاینده در مناطق مجاور حدود ۲۵ درصد کاهش یافته است. این کاهش در نتیجه اقداماتی بوده که در مدت دو دهه و از سال ۱۹۹۸ آغاز شد. از آن زمان دولت چین استانداردهای آلایندگی دقیقتری را اعمال و سیستمهای پیشرفته کنترل کیفیت هوا را ایجاد کرد و سیستم حملونقل عمومی را نیز گسترش داد.
در حال حاضر معضل آلودگی هوا در شهر پکن به طور کامل برطرف نشده است. این شهر با پدیده انتشار ذرات آلایندهای که بیشتر با عنوان ذرات معلق کمتر از ۵/۲ میکرون شناخته شدهاند درگیر است. همچنین در تعدادی از شهرهای چین سطح آلایندهها فراتر از استانداردهای توصیه شده بینالمللی است. هرچند آمارهای سازمان ملل نشاندهنده اهمیت کاهش انتشار آلایندههای وسایل نقلیه، وجود مشوقهای دولت برای بنگاههای اقتصادی خصوصی و نیز شفافیت در ارائه آمار در کاهش سطح آلودگی است.
برج تصفیه هوا
در چین یک برج با ارتفاع ۱۰۰ متر ساخته شده است که تا شعاع ۱۰ کیلومتری خود هوا را تمیز میکند. این برج هوا را به درون خود میکشد و آن را به سمت گلخانههای زیرزمینی هدایت میکند. در این گلخانهها هوای آلوده گرم میشود و دوباره به سمت بالا هدایت میشود و از درون فیلترهای بزرگی رد میشود تا ذرات معلق و آلوده آن را فیلتر کند. سطح ذرات معلق هنگام عبور از برج تا ۱۵ درصد کاهش مییابد.
انگلیس
استفاده از پسماندهای قهوه و تبدیل کردنش به یک سوخت گیاهی از راهکارهای انگلیس برای مبارزه با آلودگی هوا در شهر لندن بود. آنها روغن قهوه را آزمایشی در اتوبوسهایشان ریختند تا این اتوبوسها با سوخت گیاهی کار کنند. خودروهایی که قبل از سال ۲۰۰۹ تولید شدهاند و استانداردهای موجود را نداشتند برای ورود به شهر باید عوارض خودروی بیشتری میدادند تا راننده تنبیه شود و ماشین خود را تعویض کند. گرد و خاک ایجاد شده از تخریب ساختمانهای قدیمی شهرهای انگلیس نیز از دیگر دلایل آلودگی هوای انگلیسیهاست که با سختگیری و نظارت دقیق بر ساخت و سازهای داخل شهر قرار است حل شود.
بسیاری از شهرها از جمله لندن در حال راهاندازی مناطقی با انتشار کمترین میزان دیاکسیدکربن هستند و برای این کار تردد خودروهای بنزینی را در مناطقی با آلودگی بالا ممنوع میکنند. آمستردام در سوئد یکی از این شهرهاست که اقدام به اجرای طرح هوای پاک کرده و تا سال ۲۰۳۰ خودرو و موتورسیکلت دیزلی و بنزینی را ممنوع و به جای آن وسایل نقلیه برقی را راهی خیابانها میکند. برای این کار نیز راهکار جالبی دارد و یک جاده هوشمند با نام ElectReon ساخته که خاصیت شارژ کردن دارد و دارای دو مسیر ریلی است که در هر کدام از آنها یک بازوی متحرک روی وسیله نقلیه قرار میگیرد و آن را حین حرکت شارژ میکند.
اسلو؛ اولین شهر بدون خودرو؟
اما برخلاف شهرهای دیگر، پایتخت نروژ یکی از جدیترین شهرها در زمینه مقابله با آلودگیهواست.
قرار است تا یک سال دیگر در مرکز این شهر تردد خودروهای شخصی ممنوع شوند، مردم فقط اجازه حملونقل با خودروهای عمومی را داشته باشند و خیابانهای مخصوص دوچرخهسواری هم در این شهر افزایش پیدا کند. از سویی گفته میشود مسوولان این شهر قصد دارند تا ۱۲ سال دیگر فقط خودروهایی در شهرشان تردد کنند که میزان انتشار آلایندههایشان صفر باشد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد