تنها نقطه روشن بازار سرمایه!
جهان‌صنعت- در روزهای اخیر بازار کالایی بورس ایران شاهد تحولات عمیق و گسترده‌ای بوده که می‌تواند نقطه‌عطفی در تاریخ این بازار به‌شمار آید. این تحولات نه‌تنها نویدبخش توسعه و پویایی بیشتر بورس کالا هستند بلکه باعث شده‌اند تا سرمایه‌گذاران و فعالان بازار، روزهای خوش و پررونقی را در این بخش تجربه کنند. از تصویب اساسنامه و امیدنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی‌بر کالا با قابلیت محاسبه NAV جداگانه برای هر شاخه کالایی گرفته تا پذیرش چندین مدل خودروی وارداتی و راه‌اندازی بازار گواهی سپرده کالایی خودرو، تمامی این اقدامات نمایانگر عزم جدی سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس کالای ایران برای توسعه ابزارهای مالی نوین، افزایش شفافیت و ایجاد تنوع در فرصت‌های سرمایه‌گذاری است. این روندها باعث شده‌اند تا بورس کالا به بستری تبدیل شود که نه‌تنها سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بلکه عموم مردم نیز بتوانند با سرمایه‌های خرد وارد این بازار شوند و به‌سادگی در حوزه‌های کالایی مختلف سرمایه‌گذاری کنند. به‌کارگیری مدل Multi-NAV برای صندوق‌های کالایی، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در این راستا به‌شمار می‌رود که امکان مدیریت همزمان چندین دارایی کالایی در قالب یک صندوق مالی را فراهم کرده و انعطاف‌پذیری بیشتری برای مدیران صندوق و سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. این مدل نوین، به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد دقیقا کالای مورد نظر خود را انتخاب کنند و از مزایای هر کالا به‌صورت جداگانه بهره‌مند شوند.
از سوی دیگر پذیرش گسترده خودروهای وارداتی در بورس کالا و راه‌اندازی بازار گواهی سپرده کالایی خودرو، دو تحول مهم و مکمل هستند که می‌توانند بازار خودرو را به‌سمت شفافیت و نقدشوندگی بهتر سوق دهند. این اقدامات در شرایطی صورت گرفته که خرید و فروش مستقیم خودرو در بورس کالا از سال۱۴۰۱ ممنوع اعلام شده بود اما با به‌کارگیری ابزارهای مالی نوین، امکان ورود سرمایه‌گذاران با مبالغ خرد فراهم شده و در نهایت می‌تواند منجربه خودرودار شدن آنان شود.
این سازوکار جدید ضمن تسهیل فرآیند خریدوفروش خودرو، می‌تواند ریسک‌ها و چالش‌های معمول این بازار را کاهش دهد. علاوه‌بر این، توسعه ابزارهای مالی کالایی و تنوع بخشی به دارایی‌های قابل معامله در بورس کالا، از جمله گواهی سپرده کالایی برای کالاهایی مانند گندله، میلگرد، سرب و روی، نقش مهمی در تامین مالی تولیدکنندگان ایفا خواهد کرد. این اقدام باعث پیوند موثرتر میان بازار سرمایه و بخش واقعی اقتصاد شده و می‌تواند زمینه‌ساز رشد پایدار تولید و اشتغال در کشور باشد.
این تحولات و اقدامات نوینی که در مدت اخیر در بورس کالا شکل گرفته است، تنها نقطه روشن بازار سرمایه در مدت اخیر بوده و این، نه‌تنها موجب ارتقای کارایی و جذابیت بازار سرمایه می‌شوند بلکه به بهبود اعتماد سرمایه‌گذاران، افزایش حجم معاملات و نقدشوندگی بازار کمک می‌کنند. همه این موارد دست به دست هم داده‌اند تا بورس کالا صفحه جدیدی از نوآوری را در عملکرد خود نشان دهد و ثابت کند چرا این بازار، شریانی حیاتی برای بازار سرمایه است و می‌تواند فرصت‌های بی‌نظیری را برای فعالان بازار و اقتصاد کشور رقم بزند. در ادامه این گزارش به بررسی جزییات این تحولات و تاثیرات آنها بر بازار سرمایه کالایی می‌پردازیم.
انقلاب در صندوق‌های کالایی
مدیر بازارهای مشتقه و ابزارهای نوین مالی بورس کالای ایران، در گفت‌وگویی به تصمیم مهم و ارزشمند سازمان بورس و اوراق بهادار درباره تصویب و ابلاغ اساسنامه و امیدنامه صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار مبتنی‌بر کالا با قابلیت محاسبه NAV جداگانه برای هر شاخه کالایی اشاره کرد. رحمان آراسته گفت: این اقدام را می‌توان به عنوان خدمتی بزرگ به بازار سرمایه کشور دانست که در مسیر توسعه ابزارهای مالی، افزایش شفافیت و تنوع فرصت‌های سرمایه‌گذاری به انجام رسیده است. آراسته افزود: این گام را نقطه‌عطفی در تکامل بازارهای کالایی بورس کالا می‌داند.
او گفت: مدل Multi-NAV، امکان محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها (NAV) را به صورت جداگانه برای هر شاخه کالایی فراهم می‌کند که انعطاف‌پذیری بی‌سابقه‌ای برای مدیران صندوق و سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.
وی افزود: این ساختار به صندوق‌ها اجازه می‌دهد که در قالب یک نهاد مالی واحد، چندین دارایی کالایی نظیر طلا، نقره یا سایر کالاها را همزمان مدیریت کنند، بدون آن که سرمایه‌گذاران مجبور باشند وارد ترکیب‌های از پیش تعیین شده شوند. هر شاخه دارای نماد و کد معاملاتی مجزا است و سرمایه‌گذار می‌تواند دقیقا کالای موردنظر خود را انتخاب کند.
مدیر بازارهای مشتقه و ابزارهای نوین مالی بورس کالای ایران گفت: به‌عنوان نمونه، ترکیب صندوق‌های طلا و نقره در قالب مدل Multi-NAV، فرصتی کم‌نظیر برای مدیریت ریسک و افزایش بازده فراهم می‌آورد. طلا به‌طور سنتی به‌عنوان پشتوانه‌ای امن در برابر تورم و نوسانات اقتصادی شناخته می‌شود درحالی‌که نقره علاوه‌بر ویژگی‌های مشابه طلا، کاربردهای صنعتی گسترده‌ای دارد و می‌تواند در دوره‌های رشد اقتصاد جهانی بازده بالاتری ایجاد کند. این ترکیب هم ثبات و هم پتانسیل رشد را برای سرمایه‌گذاران به همراه دارد.
آراسته درباره چشم‌انداز توسعه ابزارهای کالایی بورس کالا گفت: در آینده‌ای نزدیک، گواهی سپرده کالایی بر دارایی‌هایی همچون گندله، خودرو، میلگرد، سرب و روی نیز راه‌اندازی خواهد شد. این اقدام بستر لازم برای ایجاد صندوق‌های مبتنی بر این کالاها را فراهم می‌کند که نقش مهمی در تامین مالی گسترده تولیدکنندگان ایفا خواهد کرد. وی افزود: این صندوق‌ها علاوه‌بر ایجاد سرمایه در گردش، امکان سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم در فرآیند تولید را فراهم می‌کنند و به این ترتیب پیوند موثری میان بازار سرمایه و بخش واقعی اقتصاد ایجاد خواهد شد.
او تاکید کرد: بورس کالا آمادگی کامل دارد تا با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار و نهادهای مالی اجرای این مدل را به گونه‌ای پیش ببرد که هم منافع سرمایه‌گذاران تامین شود و هم بازار سرمایه کشور گامی بلند به‌سمت کارایی و جذابیت بیشتر بردارد.
این تحول نوین در ساختار صندوق‌های کالایی می‌تواند راهگشای بسیاری از چالش‌ها و محدودیت‌های پیشین در حوزه سرمایه‌گذاری کالایی باشد. با این مدل، امکان انتخاب دقیق کالا و مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها فراهم می‌شود و در عین حال سرمایه‌گذاران خرد نیز فرصت حضور در بازارهای کالایی را خواهند داشت. این مساله می‌تواند موجب افزایش حجم معاملات، بهبود نقدشوندگی و در نهایت رشد بازار سرمایه شود.
توسعه گواهی سپرده‌های کالایی در حوزه‌هایی مانند خودرو و محصولات صنعتی نیز می‌تواند تامین مالی بخش تولید را تسهیل کند و منافع دو سویه برای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران به همراه داشته باشد. بورس کالا با این رویکرد جدید، نه‌تنها به‌دنبال ارتقای بازار مالی بلکه گسترش پیوند میان بازار سرمایه و اقتصاد واقعی کشور است که در شرایط اقتصادی کنونی اهمیت ویژه‌ای دارد.
در مجموع، اقدامات اخیر سازمان بورس و بورس کالای ایران، شامل تصویب اساسنامه صندوق‌های Multi-NAV و توسعه دارایی‌های گواهی سپرده، نمایانگر جهش مهمی در ابزارهای مالی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری است که می‌تواند مسیر رشد و پایداری بازار سرمایه کالایی را هموارتر کند.
پذیرش خودروهای وارداتی و راه‌اندازی بازار گواهی سپرده کالایی خودرو در بورس کالا
بازار خودرو در بورس کالای ایران در هفته‌های اخیر شاهد تحولات مهم و نوآورانه‌ای بوده است که می‌تواند چشم‌انداز تازه‌ای برای فعالان بازار سرمایه و مشتریان خودرو رقم بزند. در جلسه اخیر هیات پذیرش بورس کالای ایران که در سازمان بورس و اوراق بهادار برگزار شد، پذیرش پنج مدل خودروی وارداتی به تصویب رسید. براساس این مصوبه، مجموعا ۲۵۱۲دستگاه خودرو توسط چهار شرکت مختلف عرضه خواهد شد. جزئیات این عرضه‌ها شامل ۳۳۰ دستگاه خودروی سواری هونگچی H5 و ۳۰۰ دستگاه مزدا۳ از سوی شرکت بهمن‌موتور، ۹۰۰دستگاه میتسوبیشی اکلیپس از شرکت آرین‌موتورپویا، ۶۱دستگاه خودرو سواری ولکس واگنIDUNYX توسط شرکت ماموت‌خودرو و ۹۲۱دستگاه خودروی سواری لاماری HEV از سوی شرکت آرین پارس‌موتور است.
این اقدام گامی رو به جلو در جهت تنوع بخشی به محصولات عرضه‌شده در بورس کالا و ایجاد فرصت‌های تازه برای خریداران و سرمایه‌گذاران در بازار خودروهای وارداتی محسوب می‌شود. عرضه گسترده و متنوع خودروهای وارداتی در قالب معاملات بورس کالا، ضمن ایجاد شفافیت و امکان رقابت منصفانه، می‌تواند به افزایش نقدشوندگی و کارایی بازار کمک کند و به خریداران این فرصت را بدهد که با شرایط بهتر و روندی شفاف، خودروهای مورد نظر خود را تهیه کنند.
در عین حال، موضوع دیگری که توجه بازار را به خود جلب کرده، راه‌اندازی بازار گواهی سپرده کالایی خودرو است. خرید و فروش مستقیم خودرو در بورس کالا از سال۱۴۰۱ براساس مصوبه شورای رقابت ممنوع شده است اما روند خصوصی‌سازی خودروسازان و واگذاری سهام آنها به بخش‌خصوصی مسیر تازه‌ای را برای بازار خودرو ایجاد کرده است. این مسیر جدید به‌جای عرضه مستقیم خودرو، با استفاده از ابزار مالی نوین گواهی سپرده خودرو ادامه یافته است. با راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده، بورس کالا امکان سرمایه‌گذاری با مبالغ خرد را برای عموم فراهم کرده و این بستر در نهایت به خودرودار شدن سرمایه‌گذاران کمک می‌کند.
به‌گفته کارشناسان گواهی سپرده خودرو نه‌تنها می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای سرمایه‌گذاری مطرح باشد بلکه راهی نوین و کارآمد برای خرید خودرو نیز محسوب می‌شود.
این سازوکار جدید در کنار عرضه خودروهای وارداتی، نمایانگر یک تحول ساختاری در بازار خودرو و بورس کالاست که در نهایت می‌تواند به افزایش نقدینگی، شفافیت بیشتر معاملات و کاهش ریسک‌های مرتبط با خرید و فروش خودرو کمک کند. همچنین این روند همسو با سیاست‌های کلی خصوصی‌سازی و تقویت نقش بخش‌خصوصی در صنعت خودروی کشور است که می‌تواند زمینه‌ساز تحولات عمیق‌تر در بازار سرمایه و حوزه خودرو شود.
با توسعه ابزارهای مالی جدید و تنوع عرضه‌ها، بورس کالا در حال تبدیل‌شدن به بستری پویا و جذاب برای معامله خودرو و دارایی‌های مرتبط است که می‌تواند در بلندمدت موجب رونق بازار و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران شود.
