تلاش دولت برای القای آرامش و مدیریت غائله زنگزور

روح‌الله مدبر* – رییس‌جمهور و هیات عالی‌رتبه همراه در سفری رسمی به ایروان رفته و در مذاکراتی که با نخست‌وزیر ارمنستان و دیگر مقام‌های ارشد این کشور داشتند، درباره مسائل گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی ازجمله بحث چالش‌برانگیز روزهای گذشته یعنی تاسیس کریدور زنگزور به مذاکره پرداخته‌اند. این در حالی است که باید توجه داشته باشیم که در تحلیل و ارزیابی بحث حضور آمریکا در مرز شمال غربی و توافقی که با میانجیگری دونالد ترامپ میان ارمنستان و آذربایجان امضا شده، ایران برنامه‌ای نداشته است.

همانطور که دولت چهاردهم از زمان آغاز به کار خود در مردادماه سال گذشته همواره مفتخر بوده که فاقد برنامه است! به بیان دیگر مسعود پزشکیان چه پیش از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری چه پس از آن بر این مساله تاکید می‌کرد و این بی‌برنامگی در وزارت امور خارجه نیز قابل مشاهده بوده و هست. هم‌اکنون نیز بر کسی پوشیده نیست که آقای عراقچی در شب سقوط سوریه در حالی که تاکید می‌کرد دمشق سقوط نخواهد کرد، این مهم رقم خورد! این اتفاقات به‌علت اتخاذ رویکرد منفعلانه دستگاه امور خارجه کشور است.

بر این اساس در حالی که عدم تغییر مرزها راهبرد سیاست خارجی ایران بود، امروز می‌بینیم که این خطر چندان جدی گرفته نشده و شرایطی رقم خورده که پیرو آن در آینده سربازان آمریکایی در مرز ایران مستقر خواهند شد و بر تمام تبادلات و جابه‌جایی‌ها نظارت خواهند کرد، همچنین اگرچه وزارت امور خارجه و مجموعه دولت تاکید دارند که تحولات اخیر در منطقه قفقاز چندان جدی نیست اما واقعیت چیز دیگری است چرا که حضور آمریکا در این منطقه قطعا به ضرر ایران خواهد بود. نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کنیم، این است که سفر رییس‌جمهور به ایروان نیز به علت فقدان برنامه دقیق تاثیر چندانی نخواهد داشت. امروز اگرچه شاهد وعده‌های نخست‌وزیر ارمنستان هستیم اما واقعیت این است که این اظهارات و وعده‌های پاشینیان در واقع قابل‌اعتماد نیست چراکه او حتی به منافع مردم ارمنستان نیز پایبند نبوده و همانطور که در گذشته به روسیه پشت کرد، می‌توان به ایران نیز خیانت کند.

شخصا معتقدم که نباید نسبت‌به تغییر اوضاع کنونی قفقاز امیدوار باشیم چراکه بنابر قراردادی که به امضای ارمنستان و آذربایجان رسیده، نیروهای آمریکایی با ادوات نیمه‌سنگین در مرز شمالی کشور ما مستقر خواهند شد و همان وضعیتی که اکنون در مرز آستارا با آذربایجان داریم، بر مرز ارمنستان نیز حاکم خواهد شد.

حال اگر بخواهیم توصیه و تجویزی در این رابطه داشته باشیم، احتمالا باید تاکید کنیم که آقای عراقچی به‌جای ادامه پافشاری بر راهبرد شعاری این یک‌سال گذشته، عملا وارد بحث شده و راهبرد دولت را مشخص کند.

متاسفانه به نظر می‌رسد مسوولان کماکان اهمیت این موضوع را درک نکرده‌اند چراکه در گذشته فرصت‌های طلایی کشور را از دست دادند و هنوز نیز شاهد تغییر راهبرد نیستیم. متاسفانه دولت چندان توجهی به هشدارهای کارشناسان این حوزه نداشته اما به هر حال دولت باید به ملت رجوع کند و از همه کارشناسان نظر بخواهد. هرچند در حال حاضر حتی اگر دولت ابه نظرخواهی از کارشناسان اقدام کند نیز اقدام‌های پس از آن تنها نوشدارویی پس از مرگ سهراب خواهد بود! هم‌اکنون نیز به نظر می‌رسد برنامه دولت صرفا این است که رییس‌جمهور با نخست‌وزیر ارمنستان ملاقات کند و با استناد به ادعاها و وعده‌های پاشینیان، جامعه و افکار عمومی را تسلی بدهند و تاکید کنند که وضعیت تحت کنترل است و جای نگرانی نیست.

* کارشناس ارشد مسائل اوراسیا