تقابل تشکل‌های زنجیره فولاد با بورس‌کالا
منیر حضوری– اخیرا انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامه‌ای خطاب به قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی خواستار توقف ابلاغیه اخیر بورس‌کالا درخصوص قیمت‌پایه زنجیره‌فولاد و اصلاح آن براساس توافق صورت گرفته بین تشکل‌های تخصصی این حوزه شده است.
گفته شده فرمول جدید موجب می‌شود قیمت‌پایه مواد اولیه زنجیره فولاد در بورس‌کالا بیشتر از بازار باشد و فولادسازان وارد فاز ضرر شوند. مساله این است که به واسطه محدودیت‌ها و افزایش نرخ انرژی، ترمزهای صادراتی و انواع‌واقسام محدودیت‌های مالیاتی، گمرکی و… دیگر توانی برای فولادسازان باقی نمانده که بتوانند افزایش نرخ مواد اولیه را نیز تحمل کنند! ابلاغیه جدید بورس‌کالا درخصوص قیمت‌پایه زنجیره فولاد از روز ۱۳مهر اجرایی شده است. پیشتر شرکت بورس‌کالا در ابلاغیه‌ای که ۵مهر۱۴۰۴ منتشر کرده فرمول مورد نظر خود را برای قیمت‌گذاری محصولات زنجیره فولاد اعلام کرده است. در این فرمول حداکثر قیمت‌پایه عرضه ترکیبی از سقف قیمت صادراتی و ضرایب قیمتی آذرماه سال گذشته تعیین شده است. این در حالی است که شورای آهن و فولاد(انجمن سنگ آهن ایران، انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران و انجمن نوردکاران ایران) در مردادماه امسال برای اولینبار بر سر ضرایب قیمتی محصولات زنجیره فولاد توافق کرده و آن را به وزارت صمت و بورس‌کالا اعلام کردند. در همین رابطه وزارت صمت نیز قول داده بود این توافق عملیاتی شود اما حالا ضرایب مندرج در ابلاغیه اخیر بورس‌کالا موضوعی متفاوت از توافقنامه تشکل‌هاست؛ مساله‌ای که باعث شده صدای معدنی‌ها دربیاید.
چالش با بورس‌کالا
بهادر احرامیان، عضو هیات‌‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» اظهار کرد: در نامه اخیری که سه‌تشکل صنفی به بورس‌کالا ارسال کرده‌اند و همچنین توافقاتی که برای برخی سیاست‌ها انجام شده، نکاتی وجود دارد که باید مطرح شود.عضو هیات‌‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار کرد: یکی از این موارد مربوط به ضرایب قیمتی است که برای اولینبار انجمن‌ها با یکدیگر توافق کردند قیمت‌های پایه براساس فرمول مشخصی محاسبه شود. باید گفت که این بسته پیشنهادی شامل سه‌‌محور اصلی است: نخست می‌توان به ضرایب قیمتی اظهار کرد که بر این اساس توافق شده ضرایبی به عنوان شاخص برای تعیین قیمت‌های پایه استفاده شود. دوم، تک‌‌نرخی شدن ارز است که در این خصوص پیشنهاد شده ارز مورد استفاده برای صادرات محصولات زنجیره‌ای، ترجیحا ارز ترجیحی یا مبادله‌ای به صورت یکسان اعمال شود. مورد دیگر عوارض پلکانی است که قرار بود عوارض به صورت پلکانی و با منطقی خاص تعیین شود به‌‌طوری که کنسانتره بیشترین درصد عوارض را داشته باشد سپس گندله و آهن اسفنجی به ترتیب درصد کمتری از عوارض را شامل شوند.
احرامیان تاکید کرد: این سه‌مورد قرار بود توسط تشکل‌ها با همکاری وزارتخانه، بانک مرکزی و بورس‌کالا پیگیری شود. اما از سوی بورس‌کالا نقدهایی نسبت به ضرایب ارائه شده مطرح است. درواقع بورس‌کالا معتقد است ضرایب پیشنهادی انجمن‌ها به ویژه در سقف قیمت‌های پایه تناسب قیمتی لازم را رعایت نکرده و به همین دلیل امکان اجرایی شدن آن‌ها دشوار است. در این زمینه انجمن‌ها آمادگی خود را برای بررسی مجدد ایرادات و اصلاح ضرایب اعلام کرده‌اند چرا که این بسته را کامل و قابل اجرا می‌دانند. عضو هیات‌‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران ادامه داد: یکی از مشکلات اصلی که بورس‌کالا به آن اشاره کرده مربوط به محاسبه قیمت‌پایه میلگرد است. طبق ضرایب پیشنهادی قیمت‌پایه میلگرد حدود ۱۶درصد بالاتر از قیمت‌های صادراتی دیده شده است؛ این درحالی است که بخشنامه‌های بورس‌کالا بر این تاکید دارند که قیمت‌های پایه نباید از قیمت‌های صادراتی بیشتر باشند. در برخی مواقع فاصله قیمت صادراتی میلگرد کمتر از ضرایب تعیین شده برای قیمت داخلی است و این موضوع باعث می‌شود قیمت‌پایه داخلی میلگرد از قیمت صادراتی آن بالاتر محاسبه شود؛ موضوعی که موجب بروز تناقض با بخشنامه‌های بورس‌کالا شده و به عنوان یکی از چالش‌های اصلی مطرح است.
بورس‌کالا قیمت‌سازی می‌کند!
بهرام سبحانی، رییس انجمن فولاد در نامه اخیر انجمن فولاد با اشاره به توافق تاریخی تشکل‌های زنجیره فولاد بر ضرایب قیمتی محصولات این زنجیره به عنوان حداکثر قیمت‌پایه عرضه در بورس‌کالا از قائم مقام وزیر صمت خواسته با ورود به موضوع وعده خود مبنی بر اجرای توافق تشکل‌ها را عملیاتی کند. دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با انتقاد از فرمول جدید قیمت‌پایه عرضه محصولات زنجیره فولاد در بورس‌کالا اظهار داشت که بورس‌کالا محلی برای کشف قیمت منصفانه است اما متاسفانه با ابلاغیه اخیر وارد قیمت‌سازی می‌شود!
ناعادلانه بودن ناهماهنگی در کشف قیمت‌پایه زنجیره فولاد
در این خصوص معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد نسبت به ناهماهنگی در کشف قیمت‌پایه زنجیره فولاد در بورس‌کالا انتقاد کرده و خواستار شفاف‌سازی و اجرای توافقات قیمتی میان تشکل‌های این صنعت شد. وحید یعقوبی اظهار کرد که قیمت برخی محصولات مانند کنسانتره و گندله از قیمت بازار بالاتر بوده و این ناهماهنگی در کشف قیمت‌پایه زنجیره فولاد در بورس‌کالا ناعادلانه است.
معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: آذرماه سال گذشته بورس‌کالا ابلاغیه‌ای برای تعیین قیمت‌های پایه زنجیره فولاد صادر کرد که در آن زمان کارکرد مناسبی داشت و بعد از بررسی کارشناسی و صحبت با تشکل‌ها تصمیم‌ها گرفته و حدود هفت‌ماه اجرایی شد. وی افزود: در تیر‌ماه گذشته به دلیل اعتراض‌هایی که بخش‌هایی از زنجیره فولاد از جمله تولیدکنندگان اسفنجی نسبت به قیمت گندله داشتند، بورس‌کالا یک‌اصلاحیه داد و سقف قیمت‌پایه کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی را براساس قیمت صادراتی ایران در گمرک قرار داده که این کار اعتراض تولیدکنندگان سنگ‌آهن و کنسانتره را برانگیخت اما اصلاحیه نهایی همچنان بر سقف قیمت‌ها و ضرایب قبلی تاکید داشت. معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ادامه داد: اکنون بورس‌کالا قیمت جدید ترکیبی از سقف نسبت‌های ضرایب قبلی و سقف قیمت‌پایه صادراتی ابلاغ کرده درحالی‌که تشکل‌های زنجیره فولاد براساس مصوبه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید توافقی درباره ضرایب قیمت داشتند و وزات صنعت، معدن و تجارت نیز قول داده بود که همین ضرایب را به بورس جهت اجرایی شدن ابلاغ کند اما بورس این ضرایب را اجرا نکرده است. یعقوبی تاکید کرد: این موضوع باعث اعتراض و سوال درباره عدم عملیاتی شدن توافق تشکل‌ها شده چراکه ضرایب باید براساس توافقات صنفی بوده و در قیمت‌گذاری نهایی لحاظ شود. وی خواستار شفاف‌سازی در فرآیند تصمیم‌گیری و اجرای ضرایب توافق شد و گفت: عدم اجرای این ضرایب باعث بی‌نظمی در بازار و کاهش اعتماد ذی‌نفعان زنجیره فولاد شده است. معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد عنوان کرد: مسوولان دلایل عدم عملیاتی شدن توافق‌ها را شفاف سازی کنند. این مطالبه حق جامعه فولاد است که آن را اعلام کردند.
وظیفه بورس‌کالا قیمت‌سازی نیست
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با انتقاد از فرمول جدید قیمت‌پایه عرضه محصولات زنجیره فولاد در بورس‌کالا هشدار داد که این تغییر می‌تواند به زیان فولادسازان منجر شده و بورس را به سمت قیمت‌سازی سوق دهد. سیدرسول خلیفه‌سلطانی با اشاره به توافقنامه تشکل‌های زنجیره فولاد پیرامون ضرایب قیمتی محصولات این زنجیره خاطرنشان کرد: با وجود وعده وزارت صمت و بورس‌کالا مبنی بر اجرای این توافق مشخص نیست بورس‌کالا به چه دلیلی توافق تشکل‌های زنجیره فولاد را اجرایی نمی‌کند؟! وقتی خریداران و فروشندگان در زنجیره فولاد موفق شده‌اند منافع رسته‌ای خود را کنار گذاشته و منافع کل زنجیره را لحاظ کنند و به یک توافق تاریخی دست یابند، عاقلانه‌ترین کار ارج‌نهادن به این پیشرفت تخصصی و اجرایی کردن آن است بنابراین از بورس‌کالا انتظار داریم با لحاظ کردن ضرایب مورد توافق تشکل‌های زنجیره فولاد ابلاغیه اخیر خود را اصلاح کند.
