19 - 01 - 2020
تعقیب و گریز
گروه انرژی- یک سال اخیر برای صنعت نفت ایران دورهای فاجعهبار بود. فروش نفت کشور به شدت کاهش یافته و تهدید آمریکا که گفته بود فروش نفت ایران را به صفر میرساند، کم و بیش عملی شده است.
در حال حاضر گمانهزنیهای مختلفی در مورد میزان فروش پنهانی نفت ایران منتشر میشود. براساس آمارهای شرکت اطلاعات انرژی و ردیابی نفتکشها، کپلر، صادرات روزانه نفت ایران در ماه نوامبر به ۲۱۳ هزار بشکه سقوط کرده که در میان ۱۴ عضو اوپک، کمترین میزان صادرات بعد از گابون و گینه است.
برخی از کارشناسان نیز معتقدند در بدبینانهترین حالت این رقم حدود ۳۰۰ هزار بشکه نفتخام تخمین زده میشود و در خوشبینانهترین شرایط نیز روزانه از ۸۰۰ هزار بشکه نفتخام و فرآوردههای آن فراتر نمیرود.
این در حالی است که قبل از تحریمها ایران با صادرات روزانه ۵/۲ میلیون بشکه نفت، چهارمین صادرکننده بزرگ اوپک بعد از عربستان، عراق و امارات، همچنین سومین تولیدکننده بزرگ اوپک بعد از عربستان و عراق بود.
البته ایران بعد از بازگشت تحریمهای آمریکا در ۱۴ آبان ۱۳۹۷ برای حدود چهار ماه با کمک معافیتهای آمریکا برای مشتریانش توانست نفت خود را تا میزان قابل قبولی صادر کند. اما از اردیبهشت امسال بعد از آنکه آمریکا صدور معافیتها را متوقف کرد، فروش نفت ایران تا حد بیسابقهای کاهش یافت.
در این میان اما چین و هند از جمله مشتریانی بودند که با وجود لغو معافیتها به خرید نفت از ایران ادامه دادند .
به گفته مسوولان امر ایران توانسته مسیرهایی را برای دور زدن در نظر گیرد تا بتواند از این طریق نفتش را بفروشد. به تازگی اما فروش نفت به این دو مشتری وفادار هم با چالشهایی مواجه شده است .
حدود یک ماه پیش هند به طور رسمی اعلام کرد تمام واردات نفت از ایران را به پایان رسانده است و حالا به شرط پیشنهاد قیمت مناسب از سوی آمریکا و جبران هزینه بالای حمل، قصد دارد خرید نفت خود از آمریکا را دو برابر کند.
یکی از مقامات هندی گفته: «ما در حال مذاکره با دولت آمریکا و شرکتهای نفتی خصوصی هستیم زیرا در این کشور محدودیتی از سوی دولت برای معاملات نفتی وجود ندارد. ما انتظار داریم قیمتهای مناسب و شرایط قراردادی مساعد شرکتهای آمریکایی هزینه بالای حمل نفت از آمریکا به هند را جبران کند. در مقابل ما میتوانیم یک بازار مطمئن به آنها پیشنهاد دهیم.»
به گفته آژانس بینالمللی انرژی، هند که بیش از ۸۰ درصد نفت مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین میکند، تا سال ۲۰۴۰ میلادی شاهد سریعترین رشد مصرف نفت در بین کشورهای جهان خواهد بود.
دهلینو تا پیش از تشدید تحریمها، پس از چین دومین مشتری بزرگ نفت ایران محسوب میشد، اما پس از تحریمهای دولت ترامپ علیه تهران خرید نفت هند از ایران متوقف شده و پالایشگاههای این کشور نمیخواهند با خرید نفت از ایران ریسک تحریمهای ثانویه دولت آمریکا را به جان بخرند.
فروش نفت به کشور چین هم که در سالهای اخیر بزرگترین مشتری نفت ایران بوده است در خطر است. کارشناسان معتقدند امضای توافق تجاری بین چین و آمریکا و تعهد چین برای افزایش ۵۰ میلیارد دلاری خرید انرژی از آمریکا در کنار تهدید خزانهداری این کشور برای توقف واردات نفت از ایران میتواند زنگ خطر دوبارهای برای کاهش بیشتر نفت صادراتی ایران باشد.
وزارت خزانهداری آمریکا چین را تهدید کرده که اگر واردات نفت از ایران را متوقف نکند، با تحریم روبهرو خواهد شد.
وزیر خزانهداری آمریکا گفته ما برخی از شرکتهای حملونقل چین را که از ایران نفت خریداری میکنند، تحریم کردهایم و همچنان ضمن هشدار به چین یا هر کشور دیگری در جهان که با ایران تجارت میکند، آنها را تحریم میکنیم.
وی با بیان اینکه واشنگتن برای حل مساله نفت ایران با چین مشورت میکرد، مدعی شده آمریکا درآمد صادرات نفت ایران را ۹۵ درصد کاهش داده است. وزیر خزانهداری آمریکا تاکید کرده که بخش عمدهای از این درآمد نفتی باقیمانده از کشور چین است.
بر اساس ادعای وی، همه شرکتهای دولتی چینی خرید نفت از ایران را متوقف کردهاند و وزارت خزانهداری آمریکا در حال همکاری نزدیک با طرف چینی برای متوقف کردن فعالیتهای اضافی در زمینه نفت است؛ موضوعی که البته به گفته وزیر نفت ایران تازه نیست. بیژن زنگنه به ایرنا گفته که خیلی وقت است این صحبتها را مطرح میکنند.
آمریکا پیش از این نیز تاکید کرده بود میخواهد صادرات نفت ایران رابه صفر برساند اما در عمل ایران ثابت کرد راههای دور زدن تحریم را به خوبی یاد گرفته و صادرات طلای سیاه ایرانی همچنان ادامه دارد، هر چند که به نسبت پیش از تحریمها کاهش داشته است.
اما زنگ خطر اصلی برای نفت ایران، امضای توافق تجاری بین چین و آمریکاست. چین و آمریکا هفته گذشته اولین بخش از توافق تجاری خود را نهایی کردند تا راه برای توافقی جامعتر و گستردهتر که به اختلافات تجاری دیرینه دو اقتصاد بزرگ جهان پایان دهد، باز شود.
بر این اساس چین توافق کرده تا در دو سال آینده ۲۰۰ میلیارد دلار خرید محصولات آمریکایی را افزایش دهد. افزایش واردات چین از محصولات چهار صنعت خودرو، قطعات خودرو، هواپیما، ماشینآلات کشاورزی، تجهیزات پزشکی و نیمهرساناها خواهد بود.
نکته مهم و سرنوشتساز برای بازار نفت ایران اما در این بند گنجانده شده که براساس آن قرار است پکن خرید انرژی از آمریکا را ۵۰ میلیارد دلار افزایش دهد.
افزایش تولید نفت آمریکا در سالهای اخیر این کشور را به بزرگترین تولیدکننده نفت دنیا تبدیل کرده است. این موضوع باعث شده محمولههای نفتخام خلیجفارس به کمترین میزان ۳۰ سال اخیر برای صادرات به آمریکا برسد.
آمریکا به لطف رونق تولید شیل، محمولهها را از خلیجفارس به ۳۰ سال گذشته کاهش داد. اما این تنها تهدید نفت شیل برای نفتخام خاورمیانه از جمله ایران به شمار نمیرود.
آمریکا با تکیه بر تولید نفت شیل، در تلاش است به صادرکننده نفتخام تبدیل شود؛ رویایی که گامهای اول آن را برداشته و صادرات نفت این کشور به شرق آسیا و اروپا آغاز شده است.
آمارهای منتشر شده توسط آمریکا نشان میدهد که تولید روزانه نفت شیل این کشور قرار است هر سال ۵/۱ میلیون بشکه افزایش پیدا کند و از همین رو این کشور به دنبال بازارهای صادراتی جدید است اما از آنجا که روند رشد مصرف انرژی در جهان با این شتاب فزاینده نیست، بنابراین آمریکا به دنبال تصاحب بازار سایر کشورها برای صادرات نفت خود است.
در این راه از یک سو تحریمهای نفتی کشورهای مختلف از ایران تا ونزوئلا را در دستور کار قرار میدهد تا نفت بیشتری از بازار خارج شود و از سوی دیگر در تلاش است قیمت نفت آمریکا را در مقابل قیمت سبد نفتی اوپک پایین نگه دارد.
تنشهای خاورمیانه نیز البته به کمک آمریکا آمده تا آنجا که کارگزاران و معاملهگران نفت در آسیا به بلومبرگ گفتند کرایه مسیر خاورمیانه به چین در برخی از موارد حداقل ۱۴ درصد نسبت به سفارشهای قبلی افزایش داشته و مالکان به دنبال دریافت نرخ بالاتری برای ورود نفتکشها و بارگیری محمولههای نفتی در منطقه خلیجفارس هستند.
با توجه به این موارد، فشار جدید وزارت خزانهداری آمریکا به چین برای توقف واردات نفت از ایران را میتوان تکه آخر پازل آمریکا برای حضور در بازار طلای سیاه دانست. حال باید دید با توجه به توافق تجاری صورت گرفته بین چین و آمریکا، آیا کشور اژدهای زرد حاضر است به درخواست آمریکا پاسخ مثبت دهد؟
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد