10 - 12 - 2019
تضمین توافقنامه برجام
حسنهانیزاده*- در نشست ایران و کشورهای اروپایی به اضافه چین و روسیه که در وین برگزار شد یک گام مثبت از سوی کشورهای اروپایی برای انجام تعهدات خودشان برداشته شد. با اینکه این گام محکم نیست و همچنان لرزان است اما ارادهای وجود دارد مبنی بر اینکه کشورهای اروپایی در راستای فعال کردن تبادل مالی اینستکس و همچنین همکاری تجاری با ایران یک قدم مثبت برداشتند. بیانیهای که هفت کشور اروپایی همزمان با نشست وین صادر کردند نشان میدهد که اقدام ایران برای کاهش تعهدات هستهای تاثیر خودش را روی کشورها گذاشته و این کشورها درصدد برآمدند تا در ارتباط با ایران تعامل توام با احترام داشته باشند. با اینکه نشست وین همچنان با خواستههای ایران فاصله زیاد دارد اما نشان میدهد که اراده جدی برای کمک کشورهایی اروپایی به ایران و فشار به آمریکا برای کاهش تحریمها وجود دارد.
کشورهای اروپایی با وجود سیاست هماهنگی که با تیم ترامپ دارند اما به خاطر حفظ جایگاه خود و به دلیل اینکه ایران دارای اهمیت ژئوپولیتک است و از نظر قدرت تاثیرگذاری یکی از بازیگران مهم منطقه تلقی میشود لذا کشورهای اروپایی از یکسو سعی میکنند به خواستههای مشروع ایران پاسخ بدهند و از سوی دیگر سیاستهای آمریکا به نوعی بر رفتار کشورهای اروپایی تاثیر گذاشته و به نظر میرسد با اینکه فاصله میان خواستههای ایران و پاسخ کشورهای اروپایی هنوز زیاد است اما اطمینانی به وجود آمده که فضای دلپذیری برای تعامل بین ایران و کشورهای تضمینکننده توافقنامه برجام وجود دارد و درآینده نیز گشایشی در همکاریهای ایران و کشورهای اروپایی با وجود فشار آمریکا به وجود میآید.همبستگی کشورهایی مانند اتریش، هلند، فنلاند، اسلوانی، اسپانیا و سوئد با ایران در ارتباط با ضرورت حفظ برجام نشان میدهد که اطمینان کلی نسبت به کشورهای اروپایی برای حفظ برجام و تعامل وجود دارد. به نظر میرسد ایران در این خصوص همکاری لازم را خواهد کرد و به تعهدات خود ادامه خواهد داد مشروط بر اینکه کشورهای اروپایی همچنان که در نشست وین تعهد کردند درخصوص همکاری مالی و گشایش خط مالی بین ایران و اروپا به طور جدی همکاری کنند تا ایران هم به تعهدات خود درحوزه برجام پایبند بماند. اما تبادل مالی اینستکس نشان میدهد که همکاری اقتصادی و مالی میان ایران و کشورهای اروپایی وجود خواهد داشت. با توجه به اینکه بانکهای آمریکا و وزارت خزانهداری این کشور بانکهای جهانی را که با ایران در ارتباط هستند تحریم میکند اما قرار دادن یک خط مالی میان ایران و اروپا میتواند گشایشی در وضعیت اقتصادی ایران ایجاد کند. کشورهای اروپایی عضو اتحادیه اروپا اغلب تمایل دارند به خاطر حفظ منافع اقتصادی خودشان با ایران همکاری کنند اما همواره مورد تهدید آمریکا قرار داشتند.
ادامه در صفحه ۲ افتتاح این خط و گشایش تبادل مالی اینستکس با ایران میتواند فضای تحریم آمریکا را پشتسر بگذارد و یک راهبردی بین ایران و اروپا افتتاح خواهد شد که براساس آن تبادل مالی سیالتر میشود. مساله فروش نفت ایران و جایگزین کردن یورو به جای دلار در تعاملات بین ایران و اتحادیه اروپا میتواند شرایط مناسبی در اقتصاد ایران ایجاد کند.
باتوجه به اینکه ایران حجم بالایی از تبادل اقتصادی با کشورهایی اروپا دارد همچنین واردات ایران از کشورهای اروپایی در طول ماههای گذشته به دلیل بسته شدن خط تبادل مالی بین ایران و اتحادیه اروپا کاهش یافته اما به نظر میرسد بعد از گشایش اینستکس و افزایش تراکنش مالی میتواند فضای جدیدی ایجاد کند و با توجه به تحریمهای آمریکا که در طول دوره ترامپ افزایش پیدا کرده بازار مستقل تبادل مالی و تجاری بین ایران و اتحادیه اروپا به دور از فشار آمریکا ایجاد میشود ضمن اینکه روسیه و چین هم در پیروی از سیاستهای اروپا ناچار شدند که تعاملات خودشان را با ایران افزایش دهند به خصوص رییسجمهور چین نسبت به تحریم اقتصادی آمریکا و تلاش آمریکا برای به صفر رساندن فروش نفت ایران انتقاد کرد، اینها نشان میدهد که رویکرد جهانی با رویکرد ترامپ نسبت به ایران متفاوت است. رییسجمهور آمریکا برای حفظ منافع خود و پیروزی در انتخابات ۲۰۲۰ سعی میکند ایران را وادار به مذاکره کند اما این موضوع امکانپذیر نخواهد بود.
* کارشناس مسائل بینالملل
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد