3 - 08 - 2022
تشدید بحرانهای منطقهای
فاطمه رحیمی- این پادشاهی بیابانی در تلاش برای تسلط بر منطقه خود و مدرنسازی اقتصاد خود بهطور همزمان است.
سالها بود که به نظر میرسید عربستان ساکن و راکد و متکی بر ثروت نفتی و قدرت حامی آمریکایی خود برای ایجاد سکوت در داخل و اعمال تعادل در میان همسایگانش است اما قیمت نفت سقوط کرده است، آمریکا از رهبری خاورمیانه گامی به عقب گذاشته، منطقه در آتش است و قدرت به نسل جدید منتقل شده- به خصوص محمد بن سلمان، پسر ۳۰ ساله مورد علاقه شاه سلمان. توفان شنی از تغییرات، این پادشاهی بیابانی را در هم پیچیده است.
نتیجه قابل مشاهده این مساله رفتار وحشیانه با مخالفان در داخل و ابراز وجود در خارج بوده که اخیرا به نمایش گذاشته شده است. دوم ژانویه بود که عربستان ۴۷ نفر را اعدام کرد. اکثر آنها تروریستهای مرتبط با القاعده بودند اما برخی از آنها از جمله یک روحانی برجسته شیعه خواهان سقوط حاکمیت آلسعود بودند. پس از آنکه سفارت عربستان در تهران مورد هجوم قرار گرفت این پادشاهی روابط دیپلماتیک، تجاری و خطوط هوایی با ایران را قطع کرد که تشدید خطرناک تنشها در منطقهای تب دار را در پی داشت.
ورای تیتر روزنامهها، یک ابراز وجود متفاوت نیز به اندازه همین اقدام مهم است. شاهزاده محمد یک برنامه کاری را طراحی کرده که اقتصاد و دولت بسته عربستان را باز میکند اقدامی که شامل امکان فروش سهام شرکت ملی نفت این کشور، سعودی آرامکو میشود. ترکیب خودستایی ژئوپلتیک و تغییرات گسترده اقتصادی، قمار کردن است. بازده این مساله آینده آلسعود و جهان عرب را مشخص خواهد کرد.
تاچریسم در زبان عربی به چه معناست
اکونومیست در ادامه تهدید خود اضافه
می کند: افت قیمت نفت از ۱۱۰ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۱۴ به کمتر از ۳۵ دلار امروز، بیشتر به این دلیل بود که به نظر میرسید عربستان نسبت به سهم خود در بازار نفت اطمینان دارد. با این حال، قیمتهای پایین برای کشوری که نفت بر آن غالب است و دولتی که برای تامین ۹۰ درصد درآمدهای خود به آن وابسته است، مانند یک بمب ساعتی است. کسری بودجه این کشور سال گذشته به ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی رسید. با وجود آنکه ذخایر خارجی آلسعود ۶۵۰ میلیارد دلار است این ذخایر هماکنون ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش یافته است. در دهه ۱۹۹۰ میلادی که قیمت نفت کاهش یافت، سعودیها به شدت مقروض شدند. آنها زمانی نجات یافتند که شکوفایی اقتصادی چین قیمت کالاهای مصرفی را در دهه بعدی، بار دیگر افزایش داد. این بار هیچ کس، حتی حاکمان آلسعود انتظار ندارند که قیمت نفت سه رقمی شود. در عوض آنها به این آگاهی رسیدهاند که اقتصادشان باید تغییر کند. شاهزاده محمد در گفتوگوی هفته گذشته خود با اکونومیست از یک برنامه کاری برای اصلاحاتی خبر داد که به قیمت بازطراحی افراطی دولت سعودی تمام میشود.
گام نخست تثبیت مالی است. هدف این است که کسری بودجه در پنج سال آینده از بین برود، حتی اگر قیمت نفت همچنان پایین بماند. رهبری جدید عربستان کار را آغاز کرده است. کاهش مخارج در ماههای پایانی سال ۲۰۱۵ روند افزایش کسری به بیش از ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی را متوقف کرد. بودجه سال ۲۰۱۶ شامل افزایش گزاف قیمت بنزین، برق و آب میشود.
اما آیا چنین برنامه کاری به واقعیت تبدیل میشود؟ بیان کلمات ساده است اما موانع سخت. عربستان پیش از این وعده اصلاحات داده بود.
سرمایهگذاری که این کشور روی جوانان، صنایع غیرنفتی، زیرساختهای گردشگری و دیگر زمینهها نیاز دارد، ارزان نیستند. این سرمایهگذاری اتفاق نخواهد افتاد تا زمانی که سرمایهگذاران آینده این کشور را باور داشته باشند ایجاد چنین اعتمادی آسان نخواهد بود.
یکی از دلایل این امر این است که ریاضتی در ابعاد یونان سخت است و طرفداری ندارد. دولت عربستان برای تامین فقدان حقوق سیاسی، بسیار بخشنده بوده است. ضمن اینکه خانواده سلطنتی تمایلی ندارد که دریچه فشارهایی که ممکن است کاهش مخارج را دلپذیر کند، بگشاید. رژیم جدید در عربستان هیچ علاقهای به اصلاحات سیاسی ندارند. انتخابات اخیر که با حق رای دادن به زنان همراه بود، ایده شاه جدید بود.
به نظر میرسد رژیم جدید عربستان، عرض اندام در داخل و خارج را نشانی از یک عربستان محکم میداند. با این حال با وجود آنکه یک سیاست خارجی مستحکم برای سعودیها خوشایند است، اقتصاد این کشور تنها در صورتی شکوفا خواهد شد که خانواده سلطنتی به تشدید تنشهای منطقهای و ممانعت از اصلاحات اجتماعی در داخل پایان دهد. اگر شاهزاده محمد، فرزند ۳۰ ساله پادشاه سلمان به دنبال بازسازی و نه نابودی کشورش است، باید این نکته را درک کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد