29 - 11 - 2019
ترامپ: دوست دارم ایرانیها به من زنگ بزنند
«جهان صنعت»- بعد از مدتها سکوت و خویشتنداری ایران بالاخره مقامات کشورمان مجبور شدند در پاسخ به بدعهدی آمریکا و اروپا خطاب به کشورهای عضو برجام اعلام کنند خود را متعهد به رعایت محدودیتهای مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده و ذخایر آب سنگین نمیدانند و برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف میکنند. از این رو ۶۰ روز مهلت به کشورهای باقیمانده در برجام برای اجرای تعهدات خود به ویژه در حوزههای بانکی و نفتی داده شده است. اکنون اتحادیه اروپا در بیانیهای با اعلام پایبندی به برجام، اولتیماتوم ایران را رد کرد. اما طبق آنچه رییس جمهور اعلام کرد چنانچه کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند در مرحله بعد جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیتهای مربوط به سطح غنیسازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرنسازی رآکتور آب اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرنسازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
طبق آنچه انتظار میرفت برخی از کشورها نسبت به این تصمیم ایران واکنش نشان دادند و به نحوی از عدم تعهد ایران به برنامه برجام سخن گفتند. این در حالی است که در بند ۲۶ گفته شده اگر هر یک از طرفین به تعهداتش عمل نکرد طرف مقابل هم میتواند به برخی از تعهداتش عمل نکند. درست است که ایران اعلام کرده به بعضی تعهداتش در زمینه توافق برجام عمل نمیکند اما این تصمیم در پاسخ به اقدامات یک سال گذشته واشنگتن قلمداد میشود.
اما نپذیرفتن مهلت از جانب اروپا کار را برای ایران سختتر از قبل میکند. هرچند اروپا از سیاستهای ترامپ در مورد ایران راضی نبودهاما از لحاظ سیاسی استراتژیک دو کشور نسبت به ایران متفاوت است. آنها در این مدت سرمایهگذاری عظیمی در دیپلماسی با ایران کردهاند و برجام را دستاورد مهم چندجانبهگرایی میدانند اما اکنون تصمیم تهران را بهانهای قرار دادند تا نه تنها امتیازی به ایران ندهند بلکه با سیاست آمریکا که اعمال تحریمهای شدید نسبت به ایران است همراهی کنند.
واقعیت آن است که اروپاییها به دلیل نوع ساختار بانکی بینالمللی و شرایط نظام پولی و مالی شاید هم نمیتوانستند جلوی آمریکا بایستند. اما به هر حال ایران انتظار داشت که اروپا اراده و جدیت لازم را برای اعمال فشار به آمریکا و حفظ برجام به کار ببرد.
حالا به نظر میرسد با مخالفت اروپا با سیاست ایران، تصمیم جدید تهران در خصوص برجام به شورای امنیت برود. طبیعتا اگر پرونده به شورای امنیت ارجاع داده شود چون آمریکا و روسیه هر دو قدرت وتو دارند و در واقع به یک نتیجه مشخص رسیدن توسط دو طرف سخت است احتمالا روسیه در این هیاهو به نفع ایران رای دهد. این در حالی است که آمریکا وتو میکند و اگر واشنگتن به ضرر ایران رای دهد طبیعتا روسیه آن را وتو میکند چرا که مسکو یکبار دیگر هم به نفع ایران وتو کرده است. اگر اینگونه پیش رود شورای امنیت نیز نمیتواند در مورد برجام تصمیم بگیرد. در واقع نه تحریمی علیه ایران اعمال میشود و نه ایران به منفعتی میرسد. در نهایت ممکن است ایران بعد از ۶۰ روز گام بعدی را برای کاهش بیشتر تعهداتش بردارد.
حمایت صریح روسیه از ایران
اما همانطور که انتظار میرفت روسیه اظهار نظر صریحی در مورد تصمیم ایران داشت. به خصوص با سفر ظریف به مسکو و تلاش دیپلماسی، حمایت روسیه از برجام و ایران ادامه دارد.
وزارت خارجه روسیه طی بیانیهای اعلام کرد که با توجه به رویکردهای خصمانه آمریکا، تصمیم ایران مبنی بر کاهش برخی تعهدات برجامی خود، «قابل درک» است.
در ادامه این بیانیه آمده است: «این اقدام ایران کاملا قانونی است چراکه توافق هستهای به این کشور اجازه میدهد در صورت عدم پایبندی سایر امضاکنندگان، از اجرای برخی تعهدات خود عقبنشینی کند.»
وزارت خارجه روسیه همچنین از تمامی طرفهای برجام به ویژه کشورهای اروپایی خواست به تعهدات خود پایبند باشند. این وزارتخانه همچنین تحریمهای جدید آمریکا علیه فلزات ایران را محکوم کرد و از «کشورهای دیگر» خواست با وجود فشارها، روابط اقتصادی خود را با ایران ادامه دهند.
توافق هستهای ایران باید حفظ شود
طبیعتا حمایت یک یا دو عضو از گروه توافق هستهای کمکی به حفظ توافق هستهای از جانب ایران نمیکند. مخصوصا که برخی کشورها مثل فرانسه سیاستهای ضدونقیضی در رابطه با ایران دارند. فرانسه خواهان پایبندی به برجام و حفظ روابط با آمریکاست اما اظهارات ماکرون علیه ایران نشان از تلاش برای افزایش فشارهای بینالمللی به ایران است. این بار نیز با توجه به تصمیم ایران امانوئل ماکرون رییسجمهوری فرانسه تاکید کرد که برجام باید حفظ شود. ماکرون گفت توافق هستهای باید حفظ شود و امضاکنندگان توافق هستهای باید هر کاری که میتوانند انجام دهند تا از پایبندی ایران به مفاد این توافق اطمینان حاصل کنند.
وی پیش از نشست سران اتحادیه اروپا در رومانی به خبرنگاران گفت: «ایران باید در این توافق بماند و ما نیز باید هر کاری میتوانیم انجام دهیم.» وی همچنین به برنامه موشکهای بالستیکی ایران اشاره کرد و گفت که این مشکل باید حل شود.
البته در این میان فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تاکید کرد که ایران تاکنون به تمامی تعهداتش در قبال توافق هستهای پایبند بوده است. موگرینی این سخنان را پس از ورود به رومانی برای شرکت در نشست غیررسمی سران اتحادیه اروپا، بیان کرد.
وی افزود که آژانس بینالمللی انرژی اتمی به نظارت بر فعالیتهای ایران و پایبندی کشورمان به تعهداتش ادامه خواهد داد. اما سخنان موگرینی تنها در حمایت از تهران نبود. او تصریح کرد که درصورت وقوع جنگ میان آمریکا با حکومت ایران، طبق پیمان ناتو مجبور هستند که در کنار آمریکا باشند.
انتقاد ظریف از بیانیه برجامی اتحادیه اروپا
البته واکنش اروپا نسبت به تصمیم ایران درخصوص برجام بدون پاسخ بود. محمدجواد ظریف در حساب شخصی خود در توئیتر از بیانیه برجامی اتحادیه اروپا انتقاد کرد و نوشت:«بیانیه اتحادیه اروپایی نشان میدهد که چرا برجام در چنین موقعیتی قرار دارد. ایالات متحده یک سال به اروپا و بقیه دنیا زور گفت و اروپا فقط ابراز تأسف کرد. به جای درخواست از ایران برای پایبندی یکجانبه به یک توافق چندجانبه، اروپا باید به تعهدات خودش و از جمله عادیسازی روابط اقتصادی [ایران] عمل کند.»
اما جدا از واکنش اروپا به تصمیم ایران، شاهد عقبنشینی ترامپ هستیم هر چند برخی اعضای کابینه سیاست جنگطلبانه علیه ایران دارند.
واقعیت آن است که اکنون کاخ سفید خوشحال است که سرانجام فشارهایش موجب شده که ایران مفاد برجام را نقض کند. واشنگتن حالا از این بهانه استفاده میکند تا اروپا را به خروج از برجام تشویق کند یا دستکم اتحادیه اروپا به وضع تحریمهای جدید راضی شود. البته در این میان برخی از اعضای کاخ سفید ساز جنگ با ایران را در گوش ترامپ مینوازند.
البته دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا گفت که دوست دارد مقامهای ایران به او زنگ بزنند. ترامپ در پاسخ به سوالی درباره اعزام یک ناو هواپیمابر به منطقه برای مقابله با ایران، ادعاهای مطرحشده در رسانهها را تکرار کرد و گفت اطلاعاتی در دست است که تهران قصد حمله به نیروهای آمریکایی را داشته است.
او در پاسخ به این سوال که آیا خطر درگیری نظامی وجود دارد گفت: «بله، این چیزی است که همیشه مطرح است. نمیخواهم بگویم، نه، ولی امیدوارم این اتفاق نیفتد.» او در ادامه گفت: «میدانید دوست دارم درباره ایران چه اتفاقی بیفتد؟ دوست دارم به من زنگ بزنند. میدانید که جان کری با آنها زیاد صحبت میکند. جان کری بهشان میگوید که زنگ نزنند. این نقض قانون لوگان است و او باید بابت این تعقیب قضایی شود، ولی اعضای تیم من نمیخواهند کاری کنند که…. فقط دموکراتها از این جور کارها انجام میدهند.»
وی در ادامه مدعی شد که جان کری جلسات و تماسهای تلفنی زیادی با مقامهای ایران داشته و به آنها گفته که چه کاری انجام دهند. ترامپ در ادامه ادعا کرد: «از وقتی من [آمریکا را] از برجام خارج کردم، اقتصاد آنها دچار آشوب شده؛ تورمی دارند که نرخ آن بالاترین رقمی است که تا به حال شنیدهام. آخر هفتهها و حتی در طول هفته شورش در کشورشان اتفاق میافتد.» وی اضافه کرد: «کاری که آنها باید کنند این است که با من تماس بگیرند و [پای میز مذاکره] بنشینند. میتوانیم توافق کنیم و به یک توافق منصفانه دست پیدا کنیم.»
ترامپ گفت: «ما فقط میخواهیم که آنها سلاح هستهای نداشته باشند. چیز زیادی از آنها نمیخواهیم.»
رییسجمهور آمریکا در ادامه تصریح کرد: «به آنها کمک خواهیم کرد بار دیگر اوضاعشان فوقالعاده شود. الان اوضاعشان بد است. چشم به راه روزی هستم که به ایران کمک کنم. دنبال آسیب زدن به ایران نیستم. میخواهم آنها قوی و فوقالعاده باشند و اقتصاد فوقالعادهای داشته باشند. ولی آنها دارند حرف جان کری را گوش میکنند.» ترامپ در ادامه گفت: «آنها باید تماس بگیرند و اگر این کار را انجام دهند. ما آماده گفتوگو با آنها هستیم. آنها میتوانند از لحاظ مالی بسیار بسیار قوی شوند؛ قابلیتهای بالایی دارند.»
البته ژست ترامپ برای مذاکره در حالی است که دولت او همانند دولتهای پیشین آمریکا ضدایرانیترین و توهینآمیزترین سیاستها درباره ملت ایران را دستور کار قرار داده است.
از طرفی وزارت خاجه آمریکا با انتشار بیانیهای با ادعای اینکه ایران در چند هفته اخیر اقدامات و اظهاراتی تهدیدآمیز داشته اعلام کرد که پاسخ این کشور و متحدان و شرکای آن واضح است که به دنبال جنگ نیستند «اما باید از خودشان دفاع کنند.» در ادامه وزارت خارجه آمریکا مطرح کرد: ۴۰ سال کشتار سربازان آمریکایی، حمله به اماکن آمریکایی و گروگانگیری یادآور این است که ما باید از خودمان دفاع کنیم.
در این بیانیه با تکرار تهدیدات گذشته دولت آمریکا آمده است: حکومت در تهران باید بداند که هر حملهای علیه منافع آمریکا یا شهروندان آن توسط خود آنها یا نیروهای نیابتی آنها با هر هویتی با پاسخی سریع و قاطع مواجه خواهد شد. ایران نباید خودداری ما در این موقعیت را با فقدان اراده اشتباه بگیرد.
وزارت خارجه آمریکا در این بیانیه افزود: تا به امروز، انتخاب از پیش تعیینشده این حکومت، خشونت بوده است و ما از کسانی در تهران که از طریق کاهش تنشها راهی برای آیندهای شکوفا میبینند درخواست داریم که رفتار این حکومت را تغییر دهند.
تناقضگویی مقامات کاخ سفید
در پایان این بیانیه آمده است: همانطور که رییسجمهور ترامپ گفت، او امیدوار است که روزی با رهبران ایران برای انجام دادن یک توافق دیدار کند.
با وجود اظهارات این افراد، برخی مقامات آمریکایی گزارش دادهاند که مقامات ارشد دیپلماتیک، اطلاعاتی و نظامی این کشور جلسهای «غیرمعمول» در مقر سازمان سیا برای گفتوگو درباره ایران تشکیل دادهاند.پیش از این، چنین نشستهایی در سازمان سیا برای اطلاعرسانی به مقامات ارشد درباره اقدامات سری بسیار حساس برگزار میشدند که یا نتایج عملیاتهای موجود و یا گزینههای انتخاب برای موارد جدید بودند. به گفته جان مکلافلین، از روسای سابق در سیا، یک احتمال دیگر برای برگزاری نشست مقامات ارشد کاخ سفید در این محل وجود دارد و آن بروز اختلافی درباره اطلاعات موجود درباره موضوعی به خصوص بوده است. این را میتوان از تناقضگویی مقامات کاخ سفید نیز متوجه شد.
ایران بعد از ارائه اولتیماتوم برجامی، منتظر واکنش مقامات اتحادیه اروپا و آمریکا بود. هرچند رویکرد کاخ سفید از قبل هم قابل پیشبینی بود اما به نظر میرسد که ایران انتظار واکنش صریح اروپا و رد کردن مهلت ۶۰ روزه از جانب آنها را نداشت چرا که طبق شنیدهها ایران قبل از تصمیمگیری برخی مقامات اروپاییها را در جریان رویکرد جدید خود در رابطه با برجام قرار داده بود. علیالظاهر سیاست کلی این کشورها همراهی با ایران و حمایت عملی از برجام نیست. اکنون باید دید ایران زودتر از ۶۰ روز گام عملی خود را برمیدارد یا اینکه منتظر تمام شدن فرصت ارائه شده به اروپا میماند. با این اوصاف ایران راهبرد بعدی را جدیتر میگیرد؛ راهبردی ملی که ما را به خروج از توافق هستهای نزدیکتر میکند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد