ترافیک معاملاتی در بورس کالا
جهان صنعت – در هفته‌ای که گذشت، بورس کالای ایران چهره‌ای پرترافیک و متنوع از معاملات را به نمایش گذاشت. از رینگ صنعتی و معدنی تا بازار مشتقه و ابزارهای مالی طلایی، حجم و ارزش معاملات در سطوح مختلفی از بازار افزایش یافت و مشارکت فعالان در تالارهای داخلی و صادراتی نشانی از پویایی در فضای دادوستدها داشت. دادوستد بیش از ۲میلیون و ۴۰۰هزار تن انواع کالا در تالارهای فیزیکی به ارزش بیش از ۴۱هزار میلیارد تومان، تنها بخشی از تصویری بوده که از هفته منتهی به ۹خرداد در دسترس است. صنایع فلزی، معدنی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی بار دیگر در کانون توجهات قرار گرفتند اما آنچه در این هفته بیش از پیش درخشش داشت، ابزارهای مبتنی بر کالا بود. معاملات پرحجم صندوق‌های طلایی، گواهی‌های سپرده کالایی و قراردادهای آتی طلا و زعفران نشان داد که سرمایه‌گذاران خرد و حرفه‌ای به دنبال مسیرهایی تازه برای پوشش ریسک و بهره‌برداری از نوسانات بازار هستند. در عین حال، اجرای سیاست‌های جدید در حوزه صادرات سیمان، رسمی‌شدن فروش ارزی قیر در رینگ صادراتی و امکان وثیقه‌گذاری گواهی‌های سپرده کالایی برای اخذ تسهیلات بانکی نیز از مهم‌ترین تحولات نهادی هفته بودند که چشم‌انداز بورس کالا را به‌مثابه پلتفرمی فراتر از یک بازار عرضه و تقاضا تقویت کردند. با اضافه شدن این ابزارها و ظرفیت‌ها، بورس کالا بیش از گذشته در جایگاه تامین مالی، تنظیم‌گری بازار و تسهیل تجارت داخلی و بین‌المللی نقش‌آفرینی می‌کند.
هفته‌ای طلایی برای زعفران
در هفته منتهی به ۹خرداد ۱۴۰۴، زعفران نگین بار دیگر به یکی از پرتحرک‌ترین نمادهای کالایی بورس کالا بدل شد. بازار مشتقه و ابزارهای مالی مبتنی بر زعفران، به‌ویژه قراردادهای آتی، گواهی سپرده و صندوق‌های کالایی، با ثبت آمار قابل‌توجهی از نظر حجم و ارزش معاملات، توجه تحلیلگران و سرمایه‌گذاران را جلب کرد. در این هفته، حجم معاملات بازار آتی زعفران به بیش از ۵۸۱کیلوگرم رسید که با بیش از ۵هزار و ۸۰۰ قرارداد، ارزشی در حدود ۳/۶۵میلیارد تومان داشت. بیشترین حجم و ارزش این معاملات در روز یکشنبه ۴خرداد ثبت شد که سهم قابل توجهی از معاملات هفتگی را به خود اختصاص داد. این رشد در حجم قراردادهای آتی، بیانگر افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به استفاده از ابزارهای پوشش ریسک در بازار پرنوسان زعفران است. در بازار گواهی سپرده کالایی نیز ۸۴۴هزار و ۵۵۳گواهی زعفران به ارزش ۹/۸۷میلیارد تومان معامله شد؛ عددی که همچنان نشان‌دهنده اهمیت این ابزار به عنوان سازوکاری امن برای نگهداری و فروش این کالای استراتژیک است. از سوی دیگر، معاملات صندوق‌های مبتنی بر زعفران نیز با فروش بیش از ۳۲میلیون واحد و ارزش بیش از ۱۱۶میلیارد تومان، جایگاه تثبیت‌شده این ابزارها در میان سرمایه‌گذاران را تایید کرد. اهمیت معاملات زعفران در بورس کالا تنها به ارزش آن محدود نمی‌شود. این بازار نه‌تنها بستری برای تامین مالی تولیدکنندگان زعفران از طریق گواهی سپرده فراهم کرده، بلکه موجب افزایش شفافیت قیمت‌ها، کاهش ریسک‌های نگهداری فیزیکی کالا و ارتقای استانداردهای معاملاتی شده است. در مجموع، آمارها نشان می‌دهد که زعفران در بورس کالا مسیر بلوغ را طی می‌کند؛ مسیری که با گسترش ابزارهای مالی و افزایش سواد مالی کشاورزان و سرمایه‌گذاران می‌تواند همچنان پررونق بماند.
رونق دوباره بازار مشتقه
در هفته منتهی به ۹خرداد ۱۴۰۴، بازار مشتقه بورس کالا با رشد قابل توجهی در حجم و ارزش معاملات، بار دیگر در مرکز توجه فعالان بازار قرار گرفت. این بازار که بستری برای پوشش ریسک، کشف قیمت و سرمایه‌گذاری در قالب قراردادهای آتی و اختیار معامله است، در این هفته به ارزش معاملاتی بالغ بر ۲۹۹میلیارد تومان دست یافت؛ رقمی که نسبت به هفته‌های پیشین، نشانه‌ای از بازگشت پویایی به این بخش از بازار است. در مجموع ۱۷هزار و ۶۸۳ قرارداد آتی در این هفته منعقد شد که بیشترین حجم و ارزش مربوط به روز یکشنبه ۴خرداد بود. در این روز بیش از ۳هزار و ۸۰۰ قرارداد با ارزشی بیش از ۷۰میلیارد تومان معامله شد. چنین تمرکزی در یک روز معاملاتی، بازتابی از افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به مشارکت در بازار مشتقه، به‌ویژه در نمادهای طلایی است. هم‌اکنون در بازار آتی بورس کالا، نمادهایی همچون صندوق طلای لوتوس، کهربا، جواهر، شمش طلا، شمش نقره و زعفران نگین فعال هستند. این ترکیب متنوع به معامله‌گران فرصت می‌دهد که استراتژی‌های متناسب با انتظارات قیمتی خود را انتخاب کنند و از ابزارهای پوشش ریسک بهره ببرند. رشد همزمان معاملات در این نمادها حاکی از آن است که سرمایه‌گذاران علاوه بر نگاه سفته‌بازانه، به این بازار به عنوان ابزاری برای تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌های خود نگاه می‌کنند. در این میان، بازار قراردادهای اختیار معامله نیز با وجود حجم کم‌تر نسبت به آتی، نقش تکمیلی مهمی در ساختار بازار مشتقه دارد. در هفته گذشته، بیش از ۲هزار و ۹۰۰ قرارداد اختیار معامله مبتنی بر طلا به ارزش حدود ۱۵۰میلیون تومان به ثبت رسید. هرچند این بخش همچنان نوپاست اما روند تدریجی رشد آن نشان‌دهنده آمادگی سرمایه‌گذاران برای ورود به ابزارهای پیچیده‌تر مالی است. در نهایت رشد ارزش معاملات مشتقه در کنار تثبیت فعالیت نمادهای مرتبط با طلا، حاکی از افزایش اعتماد و آشنایی سرمایه‌گذاران با ابزارهای بازارهای مالی پیشرفته است؛ گامی موثر در توسعه بازار سرمایه ایران.
هفته‌ای سنگین در بورس کالا
در هفته منتهی به ۹خرداد ۱۴۰۴، تالارهای فیزیکی بورس کالای ایران میزبان دادوستد ۲میلیون و ۴۲۹هزار تن انواع کالا و محصول به ارزش تقریبی ۳/۴۱هزار میلیارد تومان بودند؛ آماری که از تداوم نقش کلیدی بورس کالا در تامین شفاف، رسمی و ساختاریافته زنجیره‌های تولید کشور حکایت دارد. بیشترین سهم معاملات به تالار محصولات صنعتی و معدنی اختصاص یافت. در این تالار، بیش از ۹/۱میلیون تن انواع کالا، از سیمان، سنگ‌آهن، فولاد، آهن اسفنجی گرفته تا مس و آلومینیوم، با ارزشی بالغ بر ۶/۲۴هزار میلیارد تومان معامله شد. سیمان با دادوستد یک میلیون و ۸۲هزار تن، بار دیگر در صدر پرمعامله‌ترین محصولات صنعتی قرار گرفت و نشان داد همچنان یکی از ارکان مهم تولید و ساخت‌وساز در کشور است. در تالار فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی نیز مجموعا ۴۴۱هزار تن انواع قیر، وکیوم باتوم، مواد پلیمری، لوب‌کات و سایر فرآورده‌ها به ارزش حدود ۶/۱۵هزار میلیارد تومان فروخته شد. تنوع بالای کالاها و حضور همزمان محصولات پایه و مشتقات، این تالار را به یکی از بسترهای مهم برای صنایع پایین‌دستی تبدیل کرده است. تالار خودرو نیز با دادوستد ۲۴۰دستگاه انواع خودرو به ارزش بیش از ۳۰۳میلیارد تومان، همچنان به عنوان ویترین عرضه سازمان‌یافته خودرو در کشور نقش‌آفرینی می‌کند. تالار کشاورزی با ثبت معامله ۲۰۰کیلوگرم زعفران به ارزش ۶/۱۹میلیارد تومان، بار دیگر اهمیت ابزارهای نوین مانند گواهی سپرده را در بازار این محصول استراتژیک یادآور شد. تالار فرعی با ثبت دادوستد ۹هزار و ۶۱۱تن انواع کالا به ارزش ۵۰۷میلیارد تومان و تالار کالای صادراتی کیش با حجم بیش از ۱۵۸هزار تن نیز بر پویایی صادرات غیرنفتی و معاملات ویژه در این بخش تاکید داشتند. در مجموع، گستردگی حجم و تنوع کالاهای معامله‌شده در این هفته نشان می‌دهد که بورس کالا توانسته ضمن ایفای نقش پلتفرم اصلی عرضه و تقاضا، به بستری کارآمد برای تنظیم بازار و حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ کشور تبدیل شود.
۱۰ بازیگر بزرگ هفته
هفته منتهی به ۹خرداد ۱۴۰۴ با ثبت ارزش معاملات بیش از ۸/۳۶هزار میلیارد تومان در بازار فیزیکی بورس کالای ایران به پایان رسید؛ بازاری که حضور و نقش‌آفرینی پررنگ برخی شرکت‌ها، آن را به صحنه‌ای مهم برای تحلیلگران و فعالان اقتصادی تبدیل کرده است. در این میان ۱۰شرکت با بالاترین ارزش فروش، مجموعا بیش از ۹/۱۲هزار میلیارد تومان از کل ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. در صدر این فهرست، شرکت ملی صنایع مس ایران قرار دارد که با فروش بیش از ۴هزار و ۵۴۰تن مس و سولفور مولیبدن، حدود ۲هزار و ۸۸۳میلیارد تومان درآمد کسب کرد. پس از آن، فولاد مبارکه اصفهان با فروش ۳۱هزار و ۸۵۰تن انواع ورق فولادی به ارزش ۵۹/۱هزار میلیارد تومان در جایگاه دوم ایستاد. رده‌های بعدی نیز به‌ترتیب به شرکت‌هایی مانند معدنی و صنعتی گل‌گهر، پالایش نفت اصفهان، چادرملو و پالایش نفت بندرعباس اختصاص دارد که همگی با فروش گسترده مواد معدنی یا فرآورده‌های نفتی، نقش برجسته‌ای در ساختار معاملات هفته ایفا کردند. ذوب‌آهن اصفهان نیز با فروش محصولات متنوعی نظیر میلگرد، تیرآهن، ناودانی و شمش بلوم، ارزشی معادل ۹۲۹میلیارد تومان ثبت کرد و در رتبه هفتم قرار گرفت. در ادامه، شرکت‌هایی چون پالایش نفت تهران (تندگویان)، صنایع تولیدی دنیای مس کاشان و مجتمع فولاد خراسان نیز به عنوان بازیگران فعال هفته در جدول معاملات دیده می‌شوند. این شرکت‌ها نه‌تنها نقش مهمی در تامین بازار داخلی دارند، بلکه حضور پررنگ آنها در بورس کالا پیام مهمی برای روندهای آتی بازار سرمایه و سیاستگذاری صنعتی کشور دارد. بررسی رفتار این بازیگران بزرگ می‌تواند تصویری روشن از اولویت‌های تقاضا، قدرت تامین داخلی و تحولات قیمتی در بخش‌های مختلف تولیدی ارائه دهد.
نگاهی به ابزارهای طلایی
بازار ابزارهای طلایی بورس کالا در هفته منتهی به ۹خرداد، شاهد رونق کم‌سابقه‌ای بود. از معاملات صندوق‌های طلا گرفته تا گواهی‌های سپرده، قراردادهای آتی و اختیار معامله، همگی نشان از رشد توجه فعالان بازار به ابزارهای مبتنی بر طلا دارد؛ رشدی که در پرتو نوسانات انتظاری بازار ارز و تورم در فضای اقتصادی کشور شدت یافته است. در این هفته، بالغ بر ۲۴۳میلیون واحد از صندوق‌های مبتنی بر طلا به ۴/۱همت مورد معامله قرار گرفتند. این حجم از معاملات نشان‌دهنده بازگشت سرمایه‌گذاران به این ابزارها به عنوان پناهگاهی نسبتا ایمن در برابر نوسانات اقتصادی است. در بازار گواهی سپرده طلا، حدود ۲۰۶هزار گواهی شمش معادل ۲۱کیلوگرم با ارزش ۱۷۵میلیارد تومان و ۸۶۹گواهی سکه طلا به ارزش ۶۲میلیارد تومان دادوستد شد که در مجموع ارزش کل این بازار را به بیش از ۲۳۷میلیارد تومان رساند. قراردادهای آتی نیز همچنان به عنوان یکی از فعال‌ترین ابزارهای مشتقه بازار طلا، در جریان بودند. در هفته مذکور، ۲۷۶/۱قرارداد آتی طلا به ارزش ۳۶میلیارد تومان منعقد شد. هرچند نسبت به معاملات صندوق‌های طلا یا گواهی‌های سپرده حجم کمتری دارند اما نقش کلیدی در مدیریت ریسک و پوشش نوسانات برای فعالان حرفه‌ای ایفا می‌کنند. در کنار آن، بازار اختیار معامله طلا نیز با ثبت حدود ۹۶۸/۲ قرارداد به ارزش ۱۵۰میلیون تومان همچنان حضور خود را تثبیت کرده است، هرچند نیازمند توسعه بیشتر در عمق بازار و آشنایی سرمایه‌گذاران با این ابزار پیشرفته است. ترکیب این ابزارها نشان می‌دهد که بازار طلا در بورس کالا توانسته سبد متنوعی از محصولات مالی برای ذائقه‌های مختلف سرمایه‌گذاری فراهم آورد. چه برای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز علاقه‌مند به صندوق‌های قابل معامله و گواهی سپرده و چه برای معامله‌گران حرفه‌ای در بازارهای مشتقه، فرصت‌های متنوعی فراهم است.
