10 - 05 - 2021
تخریب تاریخ
«جهانصنعت»- تخریبها و کارشکنیها در آثار باستانی و میراث فرهنگی کشور به شدت افزایش یافته است. به نظر میرسد شیوع کرونا فرصتی به سودجویان داده تا از موقعیت استفاده کرده و به کارشکنیهای خود در زمینه تخریب و ساختوساز در حریم آثار باستانی ادامه دهند. اکنون فعالان میراث فرهنگی نگران تخریبهای گسترده در همدان و خطر رد پرونده ثبت جهانی این شهر در یونسکو هستند و به همین روی خطاب به رییس قوه قضاییه نامه نوشتهاند. چندی پیش کارزار مردمی در کرمان علیه تخریبهای گسترده میراث فرهنگی به راه افتاد. این کارزار مردمی خطاب به سیدابراهیم رییسی رییس قوه قضاییه، علیاصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی و محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی- نوشته شده و درخواست کرده تا به تخلفات انجامشده در بافت تاریخی کرمان رسیدگی و براساس قوانین با آنها برخورد شود. از سوی دیگر کارشکنیها در اصفهان نیز ادامه دارد. بعد از خروج خانه کتابی در حریم چهارباغ از فهرست آثار ملی ایران، خانه ساسون نیز از این فهرست خارج شده است، گذر فرهنگی چهارباغ اصفهان بدون حفظ داشتههایش تنها یک پوسته بزکشده خواهد بود که شناسنامههای تاریخی آن از کف میرود. بسیاری از خانههای قدیمی و بناهای ارزشمند در تهران نیز بیخبر تخریب شدهاند و کارشناسان میگویند شهرداری کاملا در جریان تخریبها بوده است.
شکواییه فعالان میراثی
به قاضیالقضات
ساختوسازهای بلندمرتبه در بافت تاریخی همدان، به قدری به این سرمایه ارزشمند تاریخی آسیب وارد کرده که احتمال رد پرونده ثبت جهانی همدان در یونسکو وجود دارد؛ پروندهای که قول و قرارها میگویند باید با عنوان «از هگمتانه تا همدان با رویکرد منظر فرهنگی شهری» به یونسکو برود.
فعالان فرهنگی و رسانهای همدان در نامهای که خطاب به رییس قوه قضاییه نوشتهاند، این هشدار را دادهاند که در همدان بزرگترین قانونشکنی از سوی نهادهای دولتی و حاکمیتی انجام شده و بسیاری از آثار طبیعی مانند باغها و میراث تاریخی از بین رفتهاند و در صورت متوقف نشدن روند فعلی، این تخریبها ادامه خواهد داشت. آنها درخواست کردهاند تا نسبت به وضعیت فرهنگی، تاریخی و اجتماعی همدان گوشزدهای لازم بیان شود. در این نامه که حدود ۳۰ نفر از فعالان فرهنگی و رسانهای همدان آن را امضا کردهاند، آورده شده است: به آگاهی شما میرسانیم متاسفانه استان همدان در حوزههای اجتماعی، فرهنگی و شهری، با مشکلات زیادی دستوپنجه نرم میکند. همانطور که میدانید، افزون بر هویت مذهبی، هویت فرهنگی و اجتماعی بسیار مهم است. اما متاسفانه در سالهای گذشته همه این حوزهها آسیب دیده است. بارها تخلفها و مشکلات را به گوش مقامهای مربوطه رساندهایم و از طریق رسانهها با افکار عمومی در میان گذاشتهایم، اما گوش شنوایی نبوده است. به همین دلیل همزمان با سفر جنابعالی، تصمیم گرفتیم برخی از این مشکلات و قانونگریزی را با شما به عنوان مهمترین مقام قضایی کشور و قاضیالقضات در میان بگذاریم. در اینجا به چند مورد که گوشهای از بیتوجهی به قانون در این استان است، اشاره میشود؛ آنها در نامه خود تاکید کردهاند: در بقعه شاهزاده حسین (ع) شهر همدان بدون مجوز اقدام به ساختوساز غیرمجاز شده و مهمترین اثر مذهبی- تاریخی همدان که مربوط به دوره ایلخانی است را تخریب کردهاند و اعتراض رسانهها به جایی نرسیده است. در این نامه خطاب به رییسی آمده است: با وجود تاکیدهای شما نسبت به حفظ منابع طبیعی متاسفانه میراث طبیعی این استان نیز در سایه زمینخواری و تجاوز به طبیعت در حال نابودی است. با گذشت نزدیک به یک سال از تخریب عمدی کوهستان الوند با جادهکشی در میدان میشان و پیگیری قضایی، هنوز این پرونده به نتیجه نرسیده و تخریبها در گوشهگوشه این کوهستان ادامه دارد که این موضوع موجب دلسردی مردم از دستگاه قضا میشود. در نامه فوق تاکید شده است: پروژهای تجاری با نامی خارجی در حال اجراست. این پروژه در محل زندان سابق با قراردادی عجیب و مکانیابی غلط که با طرح جامع شهری انطباقی ندارد، در حال ساخت است. به گواه کارشناسان، ساخت چنین مجموعهای باعث ایجاد ترافیک، گسترش فقر و فاصله طبقاتی در جامعه میشود و با وجود دستور توقف پروژه توسط مقامات قضایی اما مشخص نیست مسوولان استان به چه هدفی به اجرای این پروژه پافشاری میکنند. فعالان میراث فرهنگی تاکید کردهاند: پرونده ثبت جهانی «از هگمتانه تا همدان با رویکرد منظر فرهنگی شهری» در آستانه ارسال به یونسکو است اما متاسفانه طرح جامع شهری همدان با این پرونده منطبق نیست و مدیریت شهری نیز به حفظ بافت تاریخی توجهی ندارد و صدور مجوز و ساختوسازهای بلندمرتبه در بافت تاریخی، این سرمایه ارزشمند را تخریب کرده و احتمال رد پرونده در ثبت جهانی همدان وجود دارد. در این نامه خطاب به رییسی آمده است: مساله بعدی که بسیار مهم است، نابودی محوطه باستانی «حاجیخان» در شهرستان فامنین است. یکی از مهمترین معابد تاریخی کشور در این محوطه واقع شده که این اثر در سال ۱۳۸۷ به ثبت ملی رسیده است. اما در سال ۱۳۹۰ با اصرار استاندار وقت جهت احداث پتروشیمی ابنسینا به شرکت صنایع پتروشیمی ابنسینای همدان واگذار شده در حالی که آثار ثبت شده قابل خرید و فروش نیست. در این مدت اگرچه خریدار فعالیت صنعتی در آن نداشته، اما بارها به این اثر سه هزار ساله آسیب زده و به گفته باستانشناسان ۴۰ درصد آن از بین رفته است. فعالان میراث فرهنگی درخواست منفک شدن این محوطه از محوطه پتروشیمی و بررسی قرارداد این اثر و برخورد با مدیران خاطی را دارند.
کارشناسان میراث فرهنگی در نامه خود تاکید کردهاند: متاسفانه در استان ما بزرگترین قانونشکنی از سوی نهادهای دولتی و حاکمیتی صورت گرفته که بسیاری از آثار طبیعی از جمله باغها و میراث تاریخی از بین رفته است و در صورت متوقف نشدن روند فعلی، این تخریبها ادامه خواهد داشت
در خاتمه از رییس قوه قضاییه درخواست ورود جدی به این کارشکنیها شده است.
اوضاع نابسامان اقتصادی و فرهنگی
کارشناسان معتقدند اوضاع و شرایط نابسامان اقتصادی و فرهنگی موجب شده تا مردم به منفعتطلبی مالی بپردازند و توجهی به حفاظت و پاسداری از میراث فرهنگی نکنند.
علیرضا افشاری کارشناس میراث فرهنگی به «جهانصنعت» گفت: یکی از دلایل تخریبهای گسترده آثار باستانی در ایران، اوضاع بد اقتصادی مردم و منفعتطلبی مادی است.
او افزود: اصولا در همه کشورهای دنیا نهادها، دولت و حکومت تلاش میکنند فرهنگسازی کنند و حامی فرهنگ باشند اما در ایران شاهد چنین اتفاقی نیستیم. فرهنگ درآمدی ندارد و بیشتر هزینه است برای همین در تمام دنیا دولتها حامی فرهنگ، آثار باستانی و میراث فرهنگی میشوند. مگر اینکه مردم به سطحی از رفاه مادی برسند که هویت و فرهنگ برایشان اهمیت داشته باشد.
سیستم آموزشی ضعیف و نامناسب
نه تنها شرایط بد اقتصادی به تخریب گسترده آثار باستانی دامن زده است بلکه سیستم آموزشی کشور هم توجهی به میراث فرهنگی، هویت تاریخی و تدریس مناسب تاریخ ندارد. این فعال میراث فرهنگی در ادامه بیان کرد: تا زمانی که مردم از نظر اقتصادی و فرهنگی در شرایط ضعیفی قرار دارند نمیتوان توقع داشت که به معیشت توجه نکنند و فرهنگ را که در سطوح بالای نیازها قرار دارد در اولویت قرار دهند. متاسفانه طی سالهای گذشته هم نظام آموزش فرهنگی ما به شدت آسیبدیده و هم اقتصاد کشور. با غیرانتفاعی شدن آموزش، فرهنگ و تاریخ به خوبی به فرزندان منتقل نمیشود. اخیرا صحبتهایی از اینکه آموزش در مدارس زیر نظر محافل دینی صورت بگیرد نیز بیان شده است. این در حالی است که علم کاملا از مذهب جداست.
او افزود: از سوی دیگر اوضاع اقتصادی کشور نیز روزبهروز بدتر میشود. تورم همواره در حال افزایش است؛ اشتغالزایی انجام نمیشود، طبقه متوسط کشور نیز در حال انتقال به طبقه فقیر است، در صورتی که طبقه متوسط باید رشد کند.
کارشکنیهای دولتی
یکی از دلایل تخریب گسترده آثار باستانی، کارشکنیهای دولتی است؛ به ویژه شهرداریها که طی سالهای اخیر برای تخریب آثار باستانی سنگتمام گذاشتند. افشاری تاکید کرد: حکومت هم توجهی به فرهنگ ندارد و الگوی مناسبی برای مردم نیست. اداره اوقاف ساختمانهای قدیمی امام زادهها را تخریب میکند، در داخل شهر مراکز خرید میسازد. شهرداریها به دلیل نگرفتن بودجه یا فساد گسترده با گرفتن رشوه امکان تخریب بناها و آثار باستانی را فراهم میکنند. کارشناسان میراث فرهنگی با هماهنگی دیوان عدالت اداری کمک میکنند به خارج شدن آثار باستانی از ثبت ملی. منابع طبیعی و زمینهای ما را سازمانهای حکومتی تصاحب میکنند، همانگونه که اوقاف بخشی از کوه دماوند را وقف این سازمان کرده بود.
دولت، الگوی تخریب و کارشکنی
او گفت: با این شرایط حکومت نه تنها فرهنگسازی نمیکند بلکه الگوی نامناسبی برای مردم شده است. رانتخواریها، فساد، ویژهخواریها این پیام را به جامعه منتقل میکند که هرکس تا هر میزانی که میتواند از مملکت استفاده اقتصادی کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد