23 - 10 - 2017
تاملی در سفر هیات فلسطینی به تهران
دکتر صلاحالدین هرسنی*
یک هیات فلسطینی متشکل از رهبران حماس روز جمعه به تهران سفر کرد. این سفر به دنبال توافق سیاسی این گروه فلسطینی با جنبش فتح به رهبری محمود عباس به وقوع پیوسته است. آنگونه که گفته شده، هدف اصلی این هیات فلسطینی در سفر به تهران آن بوده که آنها بخواهند مقامات ایرانی را در جریان تحولات آشتی ملی و آخرین اوضاع فلسطین قرار دهند.
جدا از هدفی که مقامات فلسطینی اعلام کردهاند، میتوان گفت این سفر از مناسبات و ملاحظات راهبردی خالی نیست. مهمترین دلیل و نشانه برای راهبردی دانستن هیات فلسطینی در سفر به تهران وجود مخاطرات سازمانیافتهای است که این روزها به صورت فزاینده فلسطینیان را تهدید میکند و اساسا با آشتی و توافق فلسطینیان تحت لوای یک دولت سر عناد دارد و قرار نیست روی خوشی به این توافق نشان دهد. حال در شرایطی که حیات سرزمینی و موجودیت جنبش حماس از سوی ارتش اسراییل و عنصر صلحستیزی چون نتانیاهو تهدید میشود، این سفر به واقع پاسخی به تهدیدات اسراییل است و بیانگر آن است که فلسطین هیچگاه با همسویی و قرار گرفتن در کنار ایران در برابر تهدیدات اسراییل تنها نیست. از سوی دیگر این سفر میتواند منجر به تعدیل رفتار ایران در قبال جنبش فتح شود. آنگونه که شواهد الگوها و کنشهای رفتاری سران فتح از جمله محمود عباس نشان میدهد، جنبش فتح به لحاظ ایدئولوژیک مناسبتی با ایران ندارد و از لحاظ گرایشات سیاسی بیشتر ترجیح میدهد در زمینی بازی نکند که ایران بازیگر اصلی آن است. به واقع رفتارهای معطوف به سازش رهبران فتح موجب دلخوری و رنجش مقامات ایرانی شده است. حال با آشتی دو گروه فلسطینی، این سازش جای خود را به واقعبینی میدهد. حال این سفر پاسخی به دغدغههای مقامات ایرانی در قبال رفتارهای معطوف به سازش جنبش فتح است. مسلما این سفر ضمن تقویت و تحکیم روابط حماس با ایران در تقویت روابط ایران و فتح نیز تاثیر مثبت دارد و ایران را یک گام به جنبش فتح نزدیک میکند.
از سوی دیگر این سفر کمک میکند که هیات فلسطینی از نقاط قوت و ضعف یا از فرصتها و تهدیداتی که قرار است در روند صلح فلسطینی در قاهره به دست آید، آگاه شوند. مسلما شناسایی نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید از طریق رایزنی با مقامات ایرانی بیشتر امکانپذیر است و متضمن بیشترین سود راهبردی در قبال دشمن مشترکی چون اسراییل است. ضمن آنکه این سفر کمک میکند ایران از همه تحولاتی که قرار است از رهگذر صلح فلسطینی در نوار غزه یا کرانه باختری به وجود آید، آگاه باشد. نتیجه بلاواسط این آگاهی آن است که این دو گروه فلسطینی زین پس از هر گونه اتهام و خیانت به آرمانهای فلسطینی از سوی ایران مبرا شوند. در سطحی بالاتر و از آنجا که مصر عهدهدار سازش و صلح دو گروه فلسطینی است، چهبسا ممکن است این گروه نقش واسط و میانجی روابط تهران- قاهره را بعد از یک دوره فترت بازی کنند.
* مدرس علوم سیاسی و روابط بینالملل
S.Harsani.k@gmail.com
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد