30 - 06 - 2017
تاثیر تصمیم جدید FATF بر بهبود روابط بانکی ایران با دنیا
گرچه FATF (گروه ویژه اقدام مالی) اقدامات مقابلهای را علیه ایران یک سال دیگر تعلیق کرده است ولی کارشناسان معتقدند این بیانیه منجر به آن نخواهد شد که روابط بانکی ایران با دنیا ارتقا یابد.
ابتدای این هفته بود که گروه ویژه اقدام مالی (FATF)، پس از برگزاری سلسله نشستهایی در اسپانیا که از ۲۸ خردادماه آغاز شده بود، تصمیم جدید خود در مورد ایران را اعلام کرد و آن، تعلیق اقدامات مقابلهای علیه ایران این بار بدون محدودیت «قید زمان» بود.
کمی قبل از انتشار این بیانیه یک منبع آگاه درباره روند این مذاکرات توضیح داده بود که لابیهای گستردهای از سوی برخی کشورهای عربی و دولت آمریکا به راه افتاده است که FATF بار دیگر اقدامات مقابلهای علیه ایران را وضع کند. با این حال این لابیها موفق نشده و مقامات ایرانی قادر شدهاند با ارائه گزارشی از عملکرد ایران در یک سال گذشته آنها را مجاب کنند که اقدامات مقابلهای علیه ایران وضع نشود. با این حال نتیجه حاصل آمده چندان مورد قبول نبوده چرا که ایران از لیست سیاه خارج نشده و آن گونه که بسیاری از کارشناسان میگویند، گرچه اقدامات مقابلهای علیه ایران اعمال نخواهد شد ولی این بیانیه جدید نیز منجر به آن نخواهد شد که ایران وضعیت بهتری در روابط بینالمللی بانکی پیدا کند.
در روزهای گذشته اندیشکده خدمات متحد سلطنتی انگلیس درباره تصمیم جدید FATF درباره ایران در گزارشی آورده است: شاید مهمترین مانع پیش روی ایران در برقراری روابط بانکی با دنیا، قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF همراه با کره شمالی باشد. هر چند از سال گذشته FATF اقدامات مقابلهجویانه علیه ایران را تعلیق کرده و در بیانیه جدید نیز تصمیم بر تعلیق اقدامات مقابلهجویانه بدون قید زمان گرفته شده است ولی اقداماتی که ایران در یک سال گذشته انجام داده، برای این گروه برای خارج شدن از فهرست سیاه کافی نبوده است.
این گزارش همچنین به تعیین ضربالاجل ۱۲ ماهه FATF برای ایران اشاره کرده است که ایران بتواند خود را با استانداردهای تعیینشده تطبیق دهد و گفته است: ضربالاجل ۱۲ ماهه FATF که در گذشته صادر شده بود غیرسازنده بود زیرا نهادهای مالی بینالمللی را به انتظاری یک ساله برای دیدن نتیجه کار تشویق میکرد به همین دلیل شاهد اقدامات موثری از جهت آنها نبودهایم.
خروج از لیست سیاه
در بخش دیگری از این گزارش به موثر نبودن تصمیم اخیر FATF در بهبود روابط بانکی ایران با کشورهای دنیا اشاره و بیان شده است: با این حال پیامهای دوگانهای از بیانیه FATF به گوش میرسد که بهبود دسترسی ایران به نظام موثر مالی بینالمللی غیرممکنتر مینماید. ضمن اینکه نمیتوان از هشدارهایی که این کارگروه کماکان درخصوص لزوم هوشیاری بیشتر نهادهای مالی در روابط مالی با ایران میدهد، چشمپوشی کرد.
آنگونه که کارشناسان ایرانی نیز میگویند، بیانیه اخیر FATF نمیتواند منجر به آن شود که ایران روابط بانکی بهتری با دنیا برقرار کند. در واقع گرچه انتظارها بر این بود که ایران پس از بیانیه سالجاری امکان بیشتری برای برقراری روابط بانکی با دنیا داشته باشد ولی خارج نشدن ایران از لیست سیاه باعث خواهد شد که روابط کارگزاری ایران همچنان با مشکل روبهرو شود. در واقع هنوز نمیتوانیم مثل زمان قبل از تحریمها بدون محدودیت روابط و عملیات ارزی با کشورهای دنیا برقرار کنیم و به این ترتیب عملیات ارزی ما کنترل شده و با اسناد برای اهداف روشن و از طریق بانکهای خاص انجام خواهد شد. همچنین همانگونه که در دو سال اخیر مشاهده شده، برای روابط بانکی ایران یک بانک خاص تعیین شده و عملا بانکهای بزرگ دنیا برای برقراری روابط بانکی با ایران اقدام نخواهند کرد.
بنا بر آنچه گفته شد، نمیتوان بیانیه FATF را گامی به جلو دانست، همان گونه که از بیانیه مرکز اطلاعات مالی و دبیرخانه شورای عالی مبارزه با پولشویی هم مشخص است تصمیم اخیر FATF رضایتمندی مقامات ایران را هم به دنبال نداشته است.
ایران چه موانعی دارد
به گزارش ایسنا، بهزعم کارشناسان ایران برای جلب نظر FATF موانع سنگینی را پیش روی خود دارد. ابتدا مسایل مربوط به منطقه است و لابی گستردهای که برخی کشورهای عربی اعمال میکنند. این موضوع در کنار تغییر دولت آمریکا و تلاشهای دولت ترامپ برای منزوی کردن ایران نیز قابل توجه است. آنگونه که یک منبع آگاه از مذاکرات توضیح داده، نماینده برخی کشورها در FATF اظهار کردهاند که این هجمه وارده علیه ایران برای جلوگیری از تصمیم FATF در زمینه خروج ایران از لیست سیاه بیسابقه بوده است.
از سوی دیگر کارشناسان شرایطی که FATF تعیین کرده تا ایران برای خروج از لیست سیاه به آن عمل کند را بسیار سنگین ارزیابی کردند و معتقدند عمل به آن مستلزم ارتقای شفافیت بالا در روابط مالی ایران است که با توجه به بدوی بودن بسیاری از سیستمهای اطلاعاتی در ایران نمیتوان انتظار داشت که ایران به همین سادگی و در مدت زمان کوتاه بتواند شفافیت در مبادلات مالی در ایران را افزایش داده و اعتماد FATF را جلب کرد.
مثلا یکی از درخواستهای FATF از ایران این بوده است که سهامدارانی که شرکتی را ثبت میکنند باید اطلاعات مربوط به سایر شرکتهایی که آنها در آن سهم دارند نیز روشن شود. به این ترتیب مشخص شود هر کسی دقیقا و در کجا چقدر سهم دارد و به همین ترتیب همه مسایل و اطلاعات مربوط به مالکیت افراد ثبت شود. این در حالی است که چنین سیستمی در ایران وجود ندارد و در حوزه ثبت اطلاعات مالکیت بسیار ضعیف هستیم. در زمینه فقر اطلاعات مالی در ایران همین بس که دولت در سالهای گذشته نتوانست اطلاعات لازم را در جهت تمول افراد جامعه به دست آورد و به موجب آن برای ساماندهی یارانههای آنها تصمیمگیری کند.
آنگونه که برخی کارشناسان میگویند، در نتیجه اطلاعات تار عنکبوتی مورد نیاز FATF برای شفافیت درباره سهامداران در ایران قابل اکتساب نیست و در موارد بسیاری دیده میشود که دولت اطلاعات کافی در این زمینه ندارد که حتی برخی نهادها به چه کسانی تعلق دارد، چقدر دارایی دارد و… و به این ترتیب در موارد بسیاری خیلی دیر به اسامی افراد میرسد.
ضمن اینکه در شرایط کنونی قوانین و مقررات لازم را هم برای ارتقای شفافیت در ایران نداریم. کارشناسان افزایش شفافیت و ارتقای دسترسی به اطلاعات مالی افراد را در ایران موضوعی نمیدانند که طی یک تا دو سال قابل حصول باشند و به این ترتیب اگر دولت عزمی جدی در این زمینه داشته باشد حداقل به چهار یا پنج سال زمان لازم است.
هیاهوهای سیاسی علیه تعامل ایران با FATF
اگر از مهمترین دلایل انجام مذاکرات هستهای بتوان به مورد تمایل ایران برای برقراری روابط اقتصادی با جهان بینالملل اشاره کرد، برقراری روابط بانکی با جهان مهمترین لازمه روابط اقتصادی است. به این منظور ایران ناگزیر است برای جلب اعتماد بانکهای دنیا به پروتکلها و قراردادهای بانکی میان کشورها ملحق شود. FATF یا گروه اقدام مالی یکی از سازمانهای مهمی است که ایران برای برقراری روابط بانکی بینالمللی با دنیا باید با آن تعامل داشته باشد. FATF یا گروه ویژه اقدام مالی یک سازمان بینالمللی متشکل از ۱۹۸ کشور است که برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم تشکیل شده است و چون بنای این سازمان ارتباطات متقابل میان بانکهای دنیاست، عدم تعامل ایران با این سازمان منجر به آن خواهد شد که بانکهای مختلف در کشورهای دنیا تمایلی برای ارتباط با ایران نداشته باشند چون در غیر این صورت به موجب قوانین و مقررات این سازمان با تحریم و اقدامات متقابل سایر بانکها در دنیا روبهرو خواهند شد.
بنا بر آنچه گفته شد، گرچه تصمیم اخیر FATF چندان مورد رضایت ایران نبوده و به بهبود روابط بانکی ایران منجر نخواهد شد ولی به هر حال ایران نیز برای بهبود روابط بانکی خود با دنیا گزیری ندارد جز اینکه امور تصدیگرانه خود را کاهش داده و در عوض بیشتر توان خود را صرف اموری کند که به ارتقای شفافیت منجر شده و بتواند تعاملات سازندهتری را با نظام مالی دنیا برقرار کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد