18 - 04 - 2024
تابستانی داغ
گروه جامعه- در سالهای اخیر کشور درگیر یک خشکسالی بیسابقه طی ۵۲سال اخیر شده است، در این بین تهران به عنوان پایتخت وضعیت چندان مناسبی در منابع آبی ندارد تا جایی که نگرانیهایی برای تامین آب تهران وجود دارد، آنطور که سخنگوی صنعت آب کشور اعلام کرده از ابتدای سال آبی جاری تاکنون حدود ۱۵۰میلیمتر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که ۱۶۳میلیمتر بود، حدود ۸درصد کاهش یافته است. عیسی بزرگزاده با تاکید بر اینکه باوجود بارشهای اخیر برای گذر از ماههای گرم سال، مدیریت مصرف آب ضروری است، اظهار کرد: «همه پایتختنشینان باید کاهش مصرف آب به میزان ۱۵درصد را در برنامههای خود داشته باشند و در این زمینه همکاری شهروندان را خواستاریم.» هماکنون در سامانههای شرقی شامل سدهای لار، لتیان و ماملو شاهد ناترازی آب وجود دارد بهگونهای که ورودی سدها کمتر از برداشت است. این امر منجر به از دست دادن ذخیره آب میشود. البته باید به این موضوع نیز توجه کرد که مصرف آب تهران بسیار بالاست، آنطور که اعلام شده ۲۳درصد آب شرب کشور در استان تهران مصرف میشود، میزان مصرف آب شهروندان تهرانی فراتر از الگوی مصرف است و هر شهروند تهرانی در شبانهروز ۲۵۰لیتر آب مصرف میکند، در حالی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته که از میانگین بارندگی بالاتری در مقایسه با ایران برخوردارند، سرانه مصرف هر شهروند ۱۷۰لیتر در شبانهروز است. مشترکان استان تهران سالانه ۵/۱میلیارد مترمکعب و مشترکان شهر تهران سالانه ۲/۱میلیارد مترمکعب آب مصرف میکنند. باوجود آب کمتر، شمار مصرفکنندگان آب بیشتر شده اما با این حال، حتی آب شرب یک واحد مسکونی نیز قطع نشده است.
در واقع یک میلیارد و ۵۰۰میلیون مترمکعب آب در استان تهران برای شرب و بهداشت توزیع میشود، کاهش ۲۰درصدی مصرف آب میتواند نقش زیادی در گذر از چالشها داشته باشد، درواقع این ۲۰درصد معادل ۳۰۰میلیون مترمکعب بوده که این عدد ۵/۱برابر سد امیرکبیر است.
کارشناسان بر این باورند که توجه به مدیریت مصرف و کاهش مصرف آب امری مهم و ضروری بوده که باید بهطور ویژه به آن توجه شود، هرچند که در طول سالهای قبل اهمیت این مایه حیات بیش از گذشته برای مردم آشکار شده اما باز هم لازم است تا قدر آب بیشتر دانسته شود چراکه آب قابل تولید نیست و باید در حفظ آن کوشا باشیم.
کاهش ۲۱درصدی متوسط بارندگی
در همینباره احد وظیفه رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی درباره پیشبینیهای کلی از ادامه بارندگیها در بهار و تابستان ۱۴۰۳ و وضعیت منابع آبی کشور تا پایان سال آبی جاری (مهر ۱۴۰۲- شهریور ۱۴۰۳) گفت: با وجود اینکه در روزهای چهارشنبه تا پنجشنبه هفته جاری (۲۹ تا ۳۰ فروردین)، شاهد بارشهای بسیار خوبی در نوار جنوبی کشورمان یعنی در استانهای فارس، بوشهر، هرمزگان، جنوب سیستان و بلوچستان و بخشهای عمدهای از جنوب کرمان خواهیم بود اما پیشبینیهای مبتنی بر مدلهای عددی حاکی از آن است که طی دو هفته آتی، سایر نقاط کشور یعنی مناطق شمالی، مرکزی، شرقی و غربی ایران شاهد بارشهای مطلوبی نخواهد بود.
وی افزود: طبق روال معمول، از نیمه دوم اردیبهشت به بعد، رفتهرفته از شدت بارشها در اغلب نقاط کشور کاسته میشود چراکه اساسا میزان بارشهای تجمعی اردیبهشت در ایران حدود نصف فروردین و مقدار بارندگیهای خردادماه کمتر از نصف اردیبهشت است. با توجه به روند بارشهای سالهای گذشته، به صورت کلی از نیمه دوم اردیبهشت تا پایان خرداد بهخصوص در بخشهای جنوبی کشور نباید انتظار وقوع بارشهای قابلتوجهی را داشت بنابراین اکنون در وضعیتی به سر میبریم که پنجره زمانی دریافت بارش در کشورمان هفتهبههفته محدودتر میشود و میزان ورودی منابع آبی نیز در ماههای آینده کمتر خواهد شد. وظیفه درباره وضعیت کنونی بارندگیها و ذخایر سدهای استانهای جنوبی کشور نیز توضیح داد: میزان بارندگیهای تجمعی استانهای فارس، بوشهر، هرمزگان و کرمان در سال آبی جاری به شکل محسوسی کمتر از نرمال بوده و این مساله باعث شده است که بخش زیادی از ظرفیت خالی سدهای این استانها خالی بماند. همچنین با توجه به اینکه مقدار بارندگیها در خراسان رضوی حدود ۴۴درصد کمتر از نرمال بوده است و حقابه هریرود از کشور افغانستان نیز در سال آبی جاری تامین نشده، در حال حاضر میزان پرشدگی سد دوستی در شرق خراسان رضوی بین ۴ تا ۵درصد است. همچنین آمارهای رسمی وزارت نیرو نشان میدهد که هماکنون متوسط پرشدگی سدهای تهران حدود ۲۰درصد است. رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی یادآور شد: در حال حاضر میانگین بارندگیهای کشورمان از ابتدای سال آبی جاری (یکم مهر ۱۴۰۲) تاکنون (۲۷ فروردین ۱۴۰۳)، حدود ۲۱درصد از شرایط نرمال یا همان متوسط بلندمدت پایینتر است. البته در بعضی استانها مانند کرمانشاه، میزان بارندگیها از نرمال بالاتر است اما در برخی استانها نظیر کرمان، بوشهر و هرمزگان، متاسفانه مقدار بارشهای تجمعی در سال آبی کنونی حتی بیش از ۵۰درصد از میانگین درازمدت کمتر است.
وظیفه در پاسخ به این سوال که با توجه به پیشبینیهای موجود از وضعیت آینده بارشها و میزان فعلی ذخایر آب سدها، در ماههای گرم امسال نگرانی از بروز کمآبی در کدام استانها بیشتر است، توضیح داد: پیشبینیهای هواشناسی از این حکایت دارد که در هفتههای آتی شاهد بارشهای مناسبی در استانهای تهران، قزوین، سمنان و خراسان رضوی نخواهیم بود و با توجه به اینکه معمولا هفتههای پایانی فروردین و هفتههای ابتدایی اردیبهشت هر سال، جزو دورههای دارای بارش محسوب میشود، به احتمال زیاد در چند هفته آینده شاهد افزایش فاصله مقدار بارندگیهای تجمعی استانهای ذکرشده با متوسط بلندمدت یا همان شرایط نرمال خواهیم بود. رییس مرکز ملی خشکسالی سازمان هواشناسی با تاکید بر اینکه نگرانیهایی از بروز کمآبی در استانهای تهران، خراسان رضوی و قزوین در تابستان ۱۴۰۳ وجود دارد، بیان کرد: استان قزوین از جمله مناطق دارای سطح بالای اراضی زراعی و باغی است و مصرف آب بهخصوص در فصل تابستان در بخش کشاورزی در این استان بسیار بالاست. این در حالی است که همین حالا میزان بارندگیهای تجمعی این استان در سال آبی جاری حدود ۴۰درصد پایینتر از نرمال است و تا پایان سال آبی کنونی نیز فرصت زیادی برای جبران کمبارشی استان وجود ندارد چراکه روزهای پرباران سال تقریبا به پایان رسیده است و معمولا از خردادماه تا پایان تابستان، بارندگی قابل توجهی در استان قزوین رخ نخواهد داد. وظیفه با بیان اینکه در ماههای باقیمانده از سال آبی جاری نباید انتظار وقوع بارندگیهای قابلتوجهی را در فلات مرکزی و مناطق شرقی کشور داشت، عنوان کرد: وقتی بارندگیهای مناسبی رخ ندهد، به صورت طبیعی از ورودی منابع آبی نیز کاسته خواهد شد و در چنین شرایطی، با توجه به اینکه در استانهایی مثل تهران، قزوین و خراسان رضوی، همین حالا با کمبارشی محسوسی مواجه هستیم و همچنین سدهای این استانها نیز در وضعیت مناسبی به سر نمیبرند و در چند ماه باقیمانده از سال آبی نیز احتمالا بارش مناسبی در این مناطق رخ نمیدهد، بهنظر میرسد برای فصل گرم امسال باید نگران تامین منابع آبی این سه استان باشیم بهخصوص که در استان تهران بارگذاری جمعیتی و صنعتی بسیار بالایی انجام شده است که نیاز آبی آن را بالا میبرد و استان خراسان رضوی نیز هم از نظر بارگذاری جمعیتی و صنعتی و هم از نظر کشاورزی نیاز آبی زیادی دارد و قزوین هم جزو استان دارای اراضی کشاورزی و باغی وسیع محسوب میشود.
وی در پایان تصریح کرد: متاسفانه با توجه به فشار زیادی که در سالهای اخیر بر اثر برداشت بیش از حد آب به سفرههای زیرزمینی استانهای تهران، قزوین و خراسان رضوی وارد شده است، تمام دشتهای این استانها با سرعت بالایی در حال فرونشست هستند به نحوی که نرخ فرونشست سالانه دشت قزوین به ۹ تا ۱۰سانتیمتر رسیده و دشت مشهد که در غرب این شهر واقع شده است و بخش عمده بارگذاری جمعیت و فعالیتهای صنعتی و کشاورزی مشهد در آن انجام شده، به دلیل برداشت بیرویه از سفرههای زیرزمینی در حال فرونشست است بنابراین برای تامین آب مورد نیاز استانهای مذکور در فصل گرم امسال، نباید چندان روی منابع آب زیرزمینی آنها حساب باز کنیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد