8 - 11 - 2016
بیبرنامگی حلقه مفقوده ساماندهی
گروه جامعه- جمعیت کشور به تدریج در حال سالخوردگی است، اما مهمترین موضوعی که در ساختار جمعیت باید در نظر گرفته شود کیفیت آن است نه کمیت. مدتی است نگرانی حاصل از پیری جمعیت در کشور از سوی مسوولان مختلف عنوان میشود و اما نگرانکنندهتر از ذات پیری، نبود برنامه برای جمعیت سالخورده در کشور است. وضعیت کشور به لحاظ اقتصادی و اجتماعی به گونهای است که برای جوانان و کارآمدی آنها، برنامهریزی و ثبات شغلی و اقتصادی و معیشتی و هویت مستقل اجتماعی نمیتوان متصور بود چه برسد به برنامهریزی برای این تعداد سالخورده و افراد از کار افتاده.
به گزارش ایرنا، دهه ۶۰ در تاریخ جمعیتی ایران، رشد بالای جمعیت (۹/۳ درصد) را تجربه کرد. افزایشی که امروزه مشکلات آن در بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی قابل دیدن است. افزایشی ناگهانی که بدون هیچ برنامهریزی خاصی برای آینده شغلی و زندگی آنها رخ داد.
افزایش جمعیت دهه ۶۰ در دهههای ۸۰ و ۹۰ در عرصههای اقتصادی خود را به شکل جمعیت بیکار نشان داده است.
متولدان این دهه اکنون بخشی از هرم سنی جمعیت کشور را متورم کرده است به طوری که در۳۰ سال آینده با افزایش شمار سالمندان کشور مواجه خواهیم شد.
برخی از کارشناسان جمعیتی بر این باورند که جمعیت کشور در پیچ سالخوردگی قرار دارد و معضل پیری در آینده مهمترین موضوع جمعیت کشور خواهد بود. در واقع اقتصاد کشور نیروی کار خود را از دست خواهد داد و از سوی دیگر جمعیت سالخورده نیاز به حمایت و سرمایهگذاریهای بسیاری دارد.
جمعیتشناسان، بیش از آنکه نگران سالخوردگی جمعیت باشند نگران نبود برنامهریزی برای جمعیت در سنین مختلف هستند.
لازمه تصمیمگیری برای افزایش یا کاهش جمعیت مستلزم برنامهریزی است زیرا هر جمعیتی نیازهای خاص خود را میطلبد. اوایل دهه ۶۰ که سیاستهای افزایش جمعیت در کشور اجرا شد، کارشناسان جمعیتشناسی نگران این افزایش بودند زیرا میدانستند در دهههای آتی، کشور با مشکلاتی همچون ایجاد اشتغال، مسکن و ازدواج برای این قشر مواجه خواهد شد.
این افزایش جمعیت پیامدهای مختلفی همچون مدارس چهار شیفتی، بیکاری ۲۶ درصدی جوانان، بیکاری بیش از ۴۰ درصدی زنان جوان، گسترش آسیبهای اجتماعی نظیر اعتیاد حاصل بیبرنامگیهای است که امروز گریبان جامعه را گرفته است.
در صورتی که تمایل به ازدواج در میان بخشی از جمعیت جوان به دلیل مشکلات اقتصادی کاهش یافته باشد با توجه به اینکه نسبت جمعیت یاد شده کم نیست، با این حال بخش زیادی از جوانان در معرض وقایع ازدواج و باروری قرار دارند.
از سویی دیگر نگرانی در مورد سالخوردگی جمعیت و کاهش باروری در کشور وجود دارد زیرا با افزایش سالمندی، روند باروری دچار تغییر خواهد شد. براساس آمارهای موجود، اکنون باروری کل در ایران نزدیک دو فرزند به ازای هر زن است به عبارتی جانشینی جمعیت در کشور انجام میشود و نگرانی درباره اینکه، جمعیت در آینده نزدیک رشد منفی را تجربه میکند، وجود ندارد.
رشد جمعیت ایران در ۲ و ۳ دهه آینده منفی نمیشود
به گفته محمد جلال عباسی شوازی استاد جمعیتشناسی دانشگاه تهران، در صورتی که سطح باروری موجود را حفظ کنیم، در دو یا سه دهه آینده رشد جمعیت کشور منفی نخواهد شد.
وی عنوان کرده: مهم این است که در دهههای آِینده باروری به چه سرعتی کاهش مییابد. حتی اگر باروری کل در زمانی به ۶/۱ فرزند نیز برسد و ثابت بماند، در ۵۰ سال دیگر نیز رشد جمعیت کشور منفی نمیشود. این در حالی است که با توجه به وضعیت مبهم آینده برای افراد جامعه و مشکلات اقتصادی و تورم و بیکاری تمایل به فرزندآوری بسیار حتی در مناطق روستایی کاهش یافته و سطح فرهنگ و باور مردم هم عمدتا بر پایه دو فرزند در خانواده شکل گرفته است و تغییر این دیدگاه بدون آنکه اطمینانی از آینده کودک وجود داشته باشد، بسیار دشوار است.عباسی شوازی، با استناد به تحقیقات انجام شده اعلام کرد نسبتهای توالی فرزندآوری در ایران نشان میدهد در دهههای اخیر ازدواج عمومیت داشته و بیش از ۹۸درصد زنان تا سن ۴۹-۴۵ سالگی ازدواج کردهاند. همچنین حدود ۹۴ درصد زنان ازدواج کرده در فاصله معینی، نخستین فرزند خود را به دنیا میآورند.
افزایش جمعیت در دهه ۶۰ به گونهای بوده که اکنون حتی اگر جوانان به دلیل مشکلات اقتصادی یا به دلیل رشد کیفی زندگی زنان از نظر آموزشی یا شغلی تمایل به ازدواج کاهش یافته است اما هنوز بخش وسیعی از این جمعیت در آستانه ازدواج قرار دارند بنابراین اگر سیاستهای جمعیتی ازدواج و فرزندآوری تسهیل شود، ممکن است باروری در سطح معقولی ادامه یابد.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد