بیم و امید تهران و واشنگتن در آستانه مذاکرات یکشنبه
جهان صنعت- شمارش معکوس برای صدور قطعنامه شورای حکام آژانس علیه برنامه هسته‌ای ایران آغاز شده و در حالی که برخی منابع از احتمال تصویب این قطعنامه در ساعات پایانی شامگاه چهارشنبه و ساعات آغازین بامداد پنجشنبه خبر داده‌اند، طیف دیگری از ناظران معتقدند با توجه به اهمیت این دستور کار شورای حکام آژانس و احتمال طولانی شدن بحث اعضا درباره ابعاد آن، احتمالا رای‌گیری نهایی به جلسه یا جلسات بعدی این شورا موکول خواهد شد و در نتیجه تصمیم‌گیری در این رابطه و تصویب احتمالی قطعنامه در روزهای پنجشنبه و جمعه هفته جاری در وین انجام خواهد شد. هرچند کماکان برخی نیز معتقدند که احتمال جلوگیری از تصویب این قطعنامه وجود دارد. روندی که ازسویی ممکن است درپی وتوی چین یا روسیه متوقف شود اما آنچه بیش از این محتمل است، این است که رایزنی‌های غیررسمی و پشت‌پرده موجب نرمش نسبی تروئیکا و آمریکا شده و این قطعنامه به نحوی معلق شود. با این همه اما تا زمان نگارش این گزارش در بعدازظهر چهارشنبه، عمده ناظران معتقدند که احتمال تصویب این قطعنامه به‌مراتب بیش از تعلیق آن است.
ابراز خوش‌بینی تهران نسبت‌به مذاکرات یکشنبه
در شرایطی که با نزدیک شدن به موعد بررسی قطعنامه تروئیکای اروپایی و آمریکا درباره برنامه هسته‌ای ایران در نشست فصلی شورای حکام آژانس، شاهد کاهش سطح امیدواری ناظران نسبت‌به سرنوشت مذاکرات ایران و آمریکا بودیم، سیدعباس عراقچی در پیامی که از طریق حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، به این مذاکرات که از اواخر فروردین‌ماه با میانجیگری طرف عمانی آغاز شده، اشاره کرد و نوشت: «رییس‌جمهور ترامپ هنگام ورود به کاخ سفید اعلام کرد که ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. این موضع در واقع با دکترین خود ما هم‌راستاست و می‌تواند به عنوان پایه اصلی یک توافق مورد استفاده قرار گیرد.» وزیر امور خارجه ایران سپس به دور آتی این گفت‌وگوها که قرار است روز یکشنبه هفته آینده به میزبانی و میانجیگری طرف عمانی در مسقط برگزار شود، اشاره کرد و نوشت: «با ازسرگیری مذاکرات در روز یکشنبه، روشن است توافقی که بتواند استمرار ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کند، در دسترس است و حتی می‌توان به‌سرعت به آن دست یافت.» او همچنین خاطرنشان کرد: «چنین توافقی که برای هر دو طرف نتیجه‌بخش باشد، موکول به ادامه برنامه غنی‌سازی ایران تحت نظارت کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رفع موثر تحریم‌هاست.»
ابراز تردید واشنگتن نسبت‌به توافق با ایران
در شرایطی که دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی خود را برای مذاکرات روز یکشنبه هفته آتی آماده می‌کنند، رییس‌جمهور ایالات‌متحده در یک اظهارنظر مطبوعاتی نسبت‌به دستیابی به توافقی که شامل توقف غنی‌سازی در ایران شود، ابراز تردید کرده است. دونالد ترامپ که در این رابطه با روزنامه نیویورک‌پست گفت‌وگو می‌کرد، گفت که روزبه‌روز بیشتر امید خود را نسبت‌به اینکه ایران در توافق هسته‌ای جدید احتمالی با ایالات‌متحده، غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، از دست می‌دهد اما همچنان مصمم است که اجازه ندهد تهران به سلاح اتمی دست یابد. او که در جای‌جای صحبت‌های تازه‌اش در این رابطه تلاش می‌کرد ایران را برای به نتیجه نرسیدن مذاکرت تا به امروز مقصر جلوه دهد، در بخشی از سخنانش گفت: «آنها در حال تعللند و این شرم‌آور است؛ اکنون نسبت‌به چندماه پیش کمتر مطمئن هستم.» ترامپ خاطرنشان کرد که «بهتر است این کار را بدون جنگ انجام دهند، بدون اینکه مردم بمیرند اما فکر نمی‌کنم همان سطح از اشتیاق را برای آنها برای توافق ببینم. فکر می‌کنم آنها اشتباه می‌کنند اما خواهیم دید.»
درخواست اعتمادسازی نماینده آمریکا در آژانس از ایران
در حالی که جلسات مختلف نشست فصلی شورای حکام آژانس در وین در حال برگزاری است، روز گذشته هاوارد سولومون، رییس هیات نمایندگی آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در بیانیه‌ای مدعی شد که واشنگتن با حسن نیت در حال مذاکره با ایران در زمینه برنامه هسته‌ای این کشور است و «اکنون ایران این فرصت را دارد که با اقداماتی ازجمله شفاف‌سازی بیشتر فعالیت‌هایش برای آژانس، اعتمادسازی کند.» او که در جلسه شورای حکام آژانس درباره «راستی‌آزمایی و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران ذیل قطعنامه ۲۲۲۱ شورای امنیت» بیانیه خود را قرائت می‌کرد، گزارش اخیر مدیرکل آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران را «بیانیه‌ای بی‌طرفانه از حقایقی ساده و قابل‌تایید» توصیف کرد و گفت: «ایران تنها کشور فاقد سلاح هسته‌ای جهان است که اورانیوم غنی‌شده با خلوص ۶۰درصد تولید می‌کند، اقدامی که هیچ کاربرد غیرنظامی معتبری ندارد.»
ابراز نگرانی اتحادیه اروپا درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران
از دیگرسو نمایندگی اتحادیه اروپا در وین نیز در بیانیه‌ای که در جریان برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرائت شد، نسبت‌به گسترش توانمندی‌های هسته‌ای و ذخایر اورانیوم با خلوص ۶۰درصد تهران ابراز نگرانی و تاکید کرد که این بلوک بر راهکاری دیپلماتیک برای رسیدگی به مساله برنامه هسته‌ای ایران متعهد است. کارل هالرگارد که به‌عنوان نماینده اتحادیه اروپا نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین این بیانیه را قرائت می‌کرد، با طرح این ادعا که «ایران تصمیمات لازم برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود ذیل توافق هسته‌ای را اتخاذ نکرده»، توسعه هسته‌ای مداوم ایران در پنج سال گذشته را «بسیار نگران‌کننده» خواند و مدعی شد: «خطر بحران اشاعه هسته‌ای در این منطقه در نتیجه تشدید روند فعالیت‌های هسته‌ای ایران در حال افزایش است.»
گلایه مسکو از بیانیه «ناعادلانه» آژانس علیه ایران
با وجود همسویی تروئیکای اروپایی، آمریکا و مدیرکل آژانس در ضدیت با برنامه هسته‌ای ایران اما حتی در همین نشست اخیر شورای حکام آژانس نیز صداهایی به گوش رسید که آشکارا در تضاد با صدای کشورهای غربی و مدیرکل آژانس بود. چنانکه میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین در نشست روز گذشته شورای حکام آژانس از اقدامات مخرب غرب علیه ایران در زمانی که تهران به تعهدات خود پایبند بود، سخن گفت و تلاش برای متهم کردن ایران به نقض برجام را مصداق آشکار «تحریف عامدانه واقعیت» دانست. او با تاکید بر اینکه «برجام تنها نمونه موفقِ یک حل‌وفصل جامع و بلندمدت ازطریق ابزارهای سیاسی و دیپلماتیک برای بحران هسته‌ای ایران» بوده، گفت: «این واقعیت که با گذشت ۱۰سال از امضای توافق، دستیابی کامل به اهداف آن ممکن نشده، نتیجه مستقیم کارشکنی عمدی اولیه آمریکا و سپس سه کشور اروپایی (تروئیکای اروپایی) در اجرای برجام است. این کشورها مسیر بی‌حاصل «فشار حداکثری» بر تهران را به‌جای اصول اعتمادسازی تدریجی برگزیدند.» اولیانوف که معتقد است «راه‌حل بحران برنامه هسته‌ای ایران تنها از مسیر دیپلماتیک می‌گذرد» در بخشی از سخنانش با انتقاد نسبت‌به کشورهای غربی که به گفته او، در پاسخ به هر مساله جهانی، به سراغ «چماق تحریم» می‌روند، «تهدیدهای انگلیس، آلمان و فرانسه به فعال‌سازی مکانیسم ماشه» را مصداق رفتاری «غیرمسوولانه» و «فاقد دوراندیشی سیاسی» دانست. او در پیامی در کانال تلگرامی خود، ضمن اعلام اینکه «تروئیکای اروپایی و آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران به شورای حکام آژانس ارائه داده‌اند»، این پیش‌نویس را «بسیار بد» و «ناعادلانه» توصیف و تاکید کرد که در صورت تصویب، وضعیت کنونی حتی بدتر خواهد شد.
