بورس هنوز هم کم‌جان است
حسن کاظم‌زاده ، رییس هیات‌مدیره شرکت مدیریت دارایی گندم
بورس روز گذشته روزی بی‌رمق و کم‌جان بود؛ بازاری که حتی اخبار نوسان‌ساز و رفت و برگشتی نرخ‌های جدید خودرو هم نتوانست جانی دوباره به معاملات ببخشد. تابلوها خالی از خریدار بودند و ارزش معاملات کمتر از ۶هزار میلیارد تومان ثبت شد. بیش از نیمی از نمادها در محدوده منفی بسته شدند تا یک روز کاملا ساکت و بی‌تحرک در کارنامه بورس به ثبت برسد. این بی‌رمقی فقط محدود به بازار سهام نبود؛ بازارهای طلا و دلار نیز در سکوتی نسبی فرو رفته‌اند و گویی همه منتظرند تا تکلیف جلسه آژانس و سرنوشت مذاکرات سیاسی روشن شود.
کاهش ارزش معاملات در همه بازارها به وضوح مشهود است. صندوق‌های طلا که در فروردین‌ماه ارزش معاملاتشان در برخی روزها حتی به ۱۰هزار میلیارد تومان هم رسیده بود، اکنون به کمتر از ۱۵۰۰میلیارد تومان در هفته تنزل یافته‌اند و روز گذشته ارزش معاملات آنها تنها حدود ۶۰۰میلیارد تومان بوده است. ارزش معاملات سهام و صندوق‌های سهامی نیز از حدود ۲۰هزار میلیارد تومان به ۶ تا ۷هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. سرمایه‌گذاران پول‌های خود را پارک کرده و ترجیح داده‌اند فعلا دست به خرید نزنند تا بازار روزهای پرفراز و نشیب گذشته را دوباره تجربه کند.
آیا این شرایط نشانه‌ای از یک اتفاق بد در مذاکرات یا سیاست‌های داخلی است؟ به نظر می‌رسد بازار فعلا انتظار سناریوهای منفی شدید را ندارد. دو سناریوی محتمل پیش رو است؛ نخست توافقی نیم‌بند که بتواند ریسک ماشه را کاهش دهد و آمریکا و دیگر طرف‌ها را قانع کند و دوم ادامه روند فرسایشی و بدون تغییر اساسی که بازار را در حالت انتظار نگه می‌دارد. روزهای آینده مشخص خواهد کرد که کدام سناریو به واقعیت نزدیک‌تر است اما فعلا فضای بازار به گونه‌ای نیست که خبری از اتفاقات ناگوار باشد.
از سوی دیگر صندوق‌های اهرمی نیز تلاش می‌کنند ریسک خود را کاهش دهند. نسبت اهرمی این صندوق‌ها که بر اساس نسبت ارزش واحدهای عادی به ممتاز محاسبه می‌شود، در برخی صندوق‌ها مانند نارنج به شدت نوسان داشته و حتی از ۸/۰ به ۸/۱ رسیده بود اما با اقدامات ابطال واحدهای عادی، این رقم به ۶/۱ کاهش یافته است. صندوق‌های دیگر مانند شتاب و موج نیز همین روند را دنبال کرده‌اند و تلاش دارند با کاهش اهرم، ریسک خود را مدیریت کنند. این اقدامات نشان می‌دهد مدیران صندوق‌ها متوجه حساسیت شرایط بازار بوده و به دنبال محافظت از سرمایه‌گذاران در برابر نوسانات شدید هستند.
در همین حال موضوع قیمت‌گذاری خودرو در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. شواهد نشان می‌دهد شورای رقابت قیمت‌های جدید را تعیین کرده اما وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) این قیمت‌ها را هنوز ابلاغ نکرده است. این تاخیر احتمالا ناشی از مقاومت مدیریت جدید ایران‌خودرو است که پس از انتقال به بخش‌خصوصی حاضر نیست به‌سادگی با سیاست فروش ارزان‌قیمت که حقوق سهامداران را تضییع می‌کند، کنار بیاید. سازمان حمایت مصرف‌کننده و تولیدکننده خواهان فروش با قیمت‌های قبلی و سپس اعمال افزایش قیمت‌هاست اما بخش‌خصوصی در مقابل این رویه مقاومت می‌کند و این اختلاف‌نظرها ادامه دارد.
با نگاهی به روند ارزش معاملات صندوق‌های طلا می‌بینیم که از زمستان سال گذشته و با افزایش قیمت اونس جهانی و بالا گرفتن ریسک‌های سیاسی و نظامی، این صندوق‌ها وارد لیگ بالاتری شدند و جذابیت قابل توجهی پیدا کردند اما این روند صعودی در هفته‌های اخیر متوقف شده و ارزش معاملات در کمترین سطح شش ماه اخیر قرار گرفته است. این موضوع نشان‌دهنده عدم قطعیت و انتظار سرمایه‌گذاران است که می‌خواهند قبل از هر تصمیم‌گیری مهم، وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور و جهان را بهتر ارزیابی کنند.
