بورس در چنبره تردیدها
جهان‌صنعت- بورس تهران دومین‌ماه پاییز را با فراز و نشیب بیشتری نسبت به دو ماه قبل از خود به پایان رساند. از فتح قله ۲/۳میلیونی تا ریزش و اصلاح قیمت‌ها و معکوس‌شدن روند ورود سرمایه‌های حقیقی به تالار شیشه‌ای تحت‌تاثیر عوامل مختلف باعث شد تا شاخص کل بورس تهران با تنها ۶۶/۳درصد رشد این ماه را به پایان برساند.
کاهش تاثیر گزارش‌های شش‌‌ماهه شرکت‌ها بر رشد شاخص کل، نزدیک‌شدن به زمان فرآیند تصویب بودجه، بالاماندن نرخ بهره، افزایش نرخ تورم و پررنگ‌شدن بحران تامین منابع آب و انرژی شرکت‌ها برای سال آینده از جمله مواردی بود که باعث شد سهام بازار با توجه به رشد قابل ملاحظه قبلی جذابیت خود را از دست داده و از میانه‌های‌آبان روند خروج سرمایه از بازار آغاز شود.
۲نیمه معاملات بورس در آبان‌ماه
ماه گذشته را از نظر رشد شاخص کل می‌توان به دونیمه کاملا متفاوت تقسیم کرد: در نیمه اول که با رشد اخبار مثبت همراه بود و سرمایه‌های حقیقی همچنان در حال ورود به بازار بودند شاخص کل بورس تهران موفق شد قله قبلی خود را فتح کند اما این موضوع پایدار نبود و بلافاصله با کاهش محسوس تقاضا در بازار روند حرکتی شاخص کل نیز معکوس شد. شناسایی سود توسط سرمایه‌گذاران در اوج قیمتی شاخص کل نشان داد که اغلب سرمایه‌های حقیقی فعال در بازار قله قبلی را به‌عنوان هدف نهایی برای خروج موقت از معاملات درنظر گرفته بودند چراکه حتی اخبار مثبت تاثیرگذار بعدی که در بازار منتشر شد(نظیر انتقال ارز کل زنجیره فولاد به تالار دوم و یا تغییر فرمول تعیین نرخ خوراک پتروشیمی‌ها) نیز نتوانست رونق لازم و پایدار را به بازار بازگرداند و با ادامه یافتن روند خروج سرمایه‌های حقیقی به‌صورت روزانه بورس تهران عملا وارد دوره‌ای از اصلاح با طعم رکود شد؛ دوره‌ای که در آن ارزش معاملات روزانه بازار نیز به‌طرز معناداری کاهش یافت. این آغاز نیمه‌دوم معاملات بورس در آبان‌ماه بود.
به‌تدریج با نزدیک‌تر شدن به پایان سال و جدی‌شدن مباحث مربوط به بودجه سال آینده نگاه فعالان بازار نیز به آن معطوف شد و باتوجه به حساسیت جهت‌گیری بودجه و تاثیر عمیق آن بر بازارسرمایه بورس تهران نیز در نوعی تعلیق تصمیم‌گیری قرار گرفت. مباحثی همچون نرخ بازده اوراق، نرخ حامل‌های انرژی، نرخ ارز و مباحث دیگر از جمله ارز ترجیحی و میزان افزایش دستمزدها ازجمله موارد مهمی بوده که هر یک به تنهایی تاثیری بالا در روند رونق و رکود صنایع مختلف بازار خواهد داشت و باعث شد تا سرمایه‌های فعال در بازار به جهت کاهش ریسک‌های احتمالی و تا شفاف شدن روند تصمیمات بازارهای کم‌ریسک‌تر را به‌عنوان مقصد بعدی در نظر بگیرند. افزایش دوباره ریسک‌های سیاسی پیرامون صنعت هسته‌ای ایران، بالاگرفتن گمانه‌زنی‌ها و ردوبدل دوباره پیام‌ها نیز باعث شد تا سرمایه‌های کم‌ریسک‌تر بار دیگر درصدد خروج از بازار برآیند. مجموع عوامل گفته‌شده درکنار هم باعث شد تا باوجود سقف‌زنی شاخص کل در ماه گذشته روند رشد پایدار نباشد و با افزایش یافتن ریسک‌ها نیمه‌دوم آبان کاملا متفاوت از نیمه اول رقم بخورد.
آینده بازارسهام در سایه ریسک‌ها
با توجه به ریزش قیمت‌ها در روزهای گذشته و اصلاح شاخص کل و تعدیل قیمتی صورت‌گرفته در نمادها در روزهای پایانی آبان بازارسهام شاهد شکل‌گیری نسبی تقاضا روی یک سری از نمادها با جذابیت بنیادی بیشتر بود. P/E کلی بورس تهران نیز اکنون در محدوده مناسبی قرار دارد که به‌طور معمول همواره به آن واکنش نشان داده و به‌عنوان یک کف بنیادی در نظر گرفته می‌شود.
چنانچه در روزهای منفی بازار نیز افزایش خریداران در این محدوده این موضوع را تایید می‌کرد اما درنقطه مقابل باتوجه به آینده مبهم و نبود اخبار مثبت تاثیرگذار رشد قیمتی چندانی هم در نمادها اتفاق نمی‌افتد که نشان‌دهنده ناتوانی بازار در پشتیبانی از تقاضاست. می‌توان گفت این روند تا شفاف‌تر شدن وضعیت خروجی بودجه یا اخباری دیگر که موثر بر بازار باشد ادامه خواهد یافت. باتوجه به نوع عرضه‌وتقاضا و سرانه خریداران و فروشندگان در روهای منفی و مثبت فعلی بورس تهران می‌توان گفت که بازارسرمایه در یک کف و سقف قیمتی محبوس شده که نه تمایلی به ریزش مجدد دارد و نه توانی برای شکستن مقاومت. بنابراین چنانچه اخباری مثبت و یا منفی بازار را تحت تاثیر قرار دهد مسیر بعدی حرکت شاخص کل به سرعت مشخص خواهد شد.
به لحاظ قیمتی اما اکنون بازار تقریبا در کف قیمتی به سر می‌برد و رسیدن اخبار مثبت تاثیر بیشتری در شکل‌گیری روند صعودی شاخص کل خواهد داشت. این نکته را نیز باید در نظر گرفت که باتوجه به بالاماندن نرخ بازده اوراق در سال آینده چنانچه روند صعودی در بورس تهران شکل بگیرد این صعود دیگر از نوع سریع و پر‌شتاب نخواهد بود و طبیعتا شامل تمام گرو‌های صنایع بورسی نیز نخواهد شد.
از طرف دیگر با توجه به بیانیه اخیر شورای حکام درخصوص تاسیسات هسته‌ای ایران تحلیلگران تاثیرات و تبعات آتی آن را مدنظر قرار خواهند داد و با توجه به اینکه فضای سیاسی جدیدی در منطقه به‌وجود خواهد آمد میزان ریسک‌های آن بر اقتصاد ایران نیز متفاوت خواهد بود.
درمجموع نگاه سرمایه‌گذاران همچنان به آینده و متغیرهای کلان سیاسی- اقتصادی موثر بر بازار است و به‌نظر می‌رسد در ماه‌سوم پاییز نیز دست‌کم تا میانه‌های ماه و شفاف‌ترشدن مواضع سیاسی ازیک‌سو و جهت‌گیری بودجه‌ای ازسوی دیگر بازارسرمایه همچنان روند تعادلی و اصلاح زمانی را درپیش داشته باشد.
