20 - 07 - 2022
بورس ارز فرصت یا تهدید
یک کارشناس بازار سرمایه با اعلام دلایل و آثار افزایش نرخ دلار بر صنایع بورسی، فرصتها و تهدیدهای راهاندازی بازار مشتقه ارزی را تشریح کرد. حامد ستاک مدیر معاملات کارگزاری بانک مسکن در گفتوگو با ملت بازار در خصوص روند صعودی قیمت دلار و تاثیر آن بر بازار سرمایه اظهار داشت: از آنجا که صنایع مختلف بورسی رفتارهای متفاوتی در خصوص رشد نرخ ارز از خود بروز میدهند بنابراین نمیتوان به صورت مطلق رشد روند صعودی دلار را به صورت کلی برای بازار مفید یا مضر دانست. وی افزود: رشد نرخ ارز برای آن دسته از شرکتهای بورسی که درآمدهای ارزی دارند به معنی افزایش در درآمدها و به تبع آن رشد در سود بنگاههاست. اما از طرف دیگر شرکتهایی وجود دارند که هزینههای آنها منشا ارزی داشته و برای این شرکتها رشد نرخ ارز مبین کاهش درآمدهاست. مدیر معاملات کارگزاری بانک مسکن با تاکید بر اینکه موضوع مهم دیگر در این ارتباط توجه به میزان اهرمی بوده که نوسان نرخ ارز در سودآوری یا کاهش سود شرکتها داراست، ادامه داد: با این تفسیر که نوسان نرخ ارز در تمام شرکتها به یک میزان اثر نخواهد داشت و این موضوع دامنه وسیعی دارد. به گفته این فعال بازار سرمایه، همان طور که در روشهای مختلف سنجش نرخ ارز مشاهده میشود نوسان نرخ ارز سایر کشورها به میزان اختلاف تورم کشور مبدا و هدف موضوعی عجیب نبوده و باید به این میزان نوسان داشته باشد تا شرایط در حالت تعادل باقی بماند.
حاشیههای قیمتی
ستاک در ادامه با بیان اینکه نوسان بیشتر از نوسان یاد شده به خاطر افزایش تقاضاست، گفت: این افزایش تقاضا میتواند واقعی یا روانی باشد. در صورت واقعی بودن این نوسان موقت و زود گذر یا ادامهدار است که به واسطه افزایش سفرها، افزایش واردات موقت یا نیازهای دیگر پس از رفع آن نیاز به حالت تعادل بر میگردد و جای نگرانی ندارد. وی نوسان نرخ ارز را به صورت روانی خطرناک عنوان کرد و گفت: چنانچه افزایش قیمت ارز به صورت روانی باشد باید نگران بود. در این شرایط پای مشکلات مبادلاتی دائمی یا کاهش بلندمدت ارزآوری کشور در میان است. از آنجا که قسمت اعظم ارز کشور توسط دولت و از طریق فروش نفت انجام میشود، هرگونه کاهش در میزان فروش یا کاهش در بهای نفت میتواند بازار ارز کشور را با نوسان مواجه کند.
این کارشناس بازار در پاسخ به این سوال که چرا تاثیر مثبت رشد قیمت دلار در صنایع بورسی دیده نشد، گفت: مشکلات عملیاتی شرکتها و کمبود نقدینگی که در چند سال گذشته در شرکتها به وجود آمده به اندازهای بزرگ است که با رشد چند درصدی نرخ ارز نمیتوان وضعیت مطلوبی برای اینگونه شرکتها ترسیم کرد. ستاک همچنین در ادامه به تصویب کلیات بورس ارز در شورایعالی بورس اشاره کرد و گفت: ایجاد ابزار مالی برای ارز قطعا به مدیریت راحتتر نوسانات ارز کمک خواهد کرد ولی باید دید جزییات این طرح به چه شکل است. وی ادامه داد: به طور کلی مشتقات از دارایی پایه تاثیر میگیرند و به ندرت پیش میآید که ابزارهای مشتقه توانی برای اثرگذاری روی دارایی پایه داشته باشند مگر اینکه بازار مشتقه به صورت سالم و درست در حال فعالیت نباشد.
پوشش ریسک سرمایهگذاران خارجی
مدیر معاملات کارگزاری بانک مسکن با تاکید بر اینکه یکی از اصلیترین رسالتهای ابزارهای مشتقه پوشش ریسک است، گفت: ابزارهای مشتقه ریسک افراد ریسکگریز را پوشش میدهد. حال با توجه به اهمیت نوسانپذیری نرخ ارز برای سرمایهگذاران خارجی پوشش ریسک برای این دسته از سرمایهگذاران از اولویتها و بسترسازیهای ورود سرمایهگذاران خارجی است. ستاک درباره نقاط ضعف راهاندازی بورس ارز نیز گفت: مشکلی که شاید در نگاه نخست در این بورس به چشم بیاید این است که طرف عرضه این بازار تقریبا انحصار در اختیار دولت بوده و این موضوع با روح بورس که انحصار در آن جایی ندارد در تضاد است. با تمام این اوصاف مادامی که جزییات و نحوه اجرای بورس ارز اعلام نشود نمیتوان اظهارنظر دقیقی در خصوص این بورس ارائه کرد.
راهکار صحیح
تکنرخی شدن ارز سیاستی دستوری نیست بلکه باید با سیاستهای مالی و پولی صحیح مانند راهاندازی بورس نقدی ارز و بورس مشتقه؛ انتظارات تولیدکنندگان، صادرکنندگان و سرمایهگذاران خارجی برآورد شود. در این رابطه علی سعیدی در گفتوگو با واحد مرکزی خبر افزود: بورس نقدی ارز میتواند انتظارات کوتاهمدت و میزان نیاز نقدی متقاضیان ارز را برآورده کرده و بورس مشتقه ارز هم ریسک نوسان نرخ ارز را برای سرمایهگذاران خارجی پیشبینی و محاسبه کند.
وی در مورد اینکه سیاست بانک مرکزی و دولت در مورد تکنرخی شدن یا دونرخی شدن ارز چیست، گفت: تمایل همه کارشناسان و برنامهها به این سمت است که نرخ ارز تکرقمی شود چراکه مزایای بیشتری را برای اقتصاد ایجاد میکند. سعیدی افزود: دونرخی بودن ارز برای شرایط بحرانی و شرایط خاص است و در شرایطی که ما انتظار ثبات بیشتری داریم، طبیعی است که موضوع تکرقمی شدن نرخ ارز مناسبتر است و از شکلگیری رانت و بازارهای سیاه به طور قطع جلوگیری میکند. سعیدی اظهار داشت: باید بیشتر به بخش تولید خود کمک و فضا را برای بخش تولید داخلی آماده کنیم که موضوع اشتغال و بسیاری از متغیرهای دیگر کشور را اصلاح میکند اما اگر با نرخ تورمی که داریم، پول ملی را قدرت دهیم یعنی ارزش ارز را پایین آوریم، به ضرر تولیدکننده خواهد بود و واردکننده شرایط بهتری خواهد داشت. وی افزود: تولیدکننده ما با یک قیمت مشخصی محصول خود را میفروشد و اگر نرخ ارز را ثابت نگه داریم، واردکننده با یک نرخ ثابتی میتواند کالای خود را وارد کند در حالی که تولیدکننده داخلی باید قیمت تمام شده کالای خود را سال به سال افزایش دهد.
سعیدی گفت: اگر نرخ ارز ثابت بماند در حالیکه تولیدکننده داخلی هر سال هزینههایش افزایش مییابد، تولید در داخل کشور گرانتر میشود و با واردات هم خیلیها شغل خود را از دست میدهند، مشکلاتی که پیدرپی دامان جامعه را گرفت و باید بپذیریم مشکل از تورم است و نمیتوانیم به صورت مصنوعی قیمت ارز را کاهش دهیم.
تفاوت بین بورس نقد و بورس مشتقه
معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: باید مشکل تورم را حل کنیم و موقعی که تورم پایین باشد، نرخ ارز هم میتواند ثابت باشد و اگر تورم منفی شود میتوانیم انتظار داشته باشیم که قیمت ارز کاهش یابد در غیر این صورت به واردات بیشتر کمک میکنیم و به صادرات لطمه میزنیم. وی درباره تفاوت بین بورس نقد و بورس مشتقه هم گفت: بورس نقد به این معنا است که شما معادل ریالی میدهید و ارز میگیرید یا ارز پرداخت میکنید و ریال میگیرید و براساس قانون پولی و بانکی کشور نظارت بر بازار ارز مثل نظارت بر بازار طلا برعهده بانک مرکزی است بنابراین معاملات نقدی و بورس نقد باید با همکاری بانک مرکزی راهاندازی و سیاستگذاری شود. سعیدی گفت: معاملات بورس ارز مشتقه به گونهای دیگر است که به بازار سرمایه، شورایعالی بورس و سازمان بورس در خصوص سیاستگذاری مربوط میشود و بورس مشتقه ارز را راهاندازی میکند که ابزار مشتقی آن شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله است. وی افزود: اگر کسی به عنوان صادرکننده چهار ماه دیگر یک میلیون دلار به شکل ارزی درآمد داشته باشد، نگرانی و ریسک زمانی اتفاق میافتد که قیمت ارز پایین بیاید یعنی پول داخلی قدرت یابد و قیمت دلار برای چهار ماه آینده به ۳۲۰۰ تومان کاهش یابد. در چنین شرایطی اگر فرد امکان آن را داشته باشد که وارد قراردادی شود و متعهد باشد و طرف مقابل نیز متعهد باشد که همان مقدار دلار را در آن زمان با قیمت ۳۶۰۰ تومان بخرد، ریسک کاهش قیمت دلار مدیریت میشود.
تحمل ریسک
سعیدی اظهار داشت: در مقابل شما فرد دیگری هم وجود دارد که برای واردات اقدام میکند و دقیقا چهار ماه آینده معادل پول شما یا ضریبی از مبلغ شما را برای خرید در نظر دارد و ریسک آن هم زمانی اتفاق میافتد که قیمت دلار به بیش از ۳۶۰۰ تومان برسد و به عنوان مثال به ۳۸۰۰ تومان افزایش یابد، او هم تحمل ریسک را ندارد و ترجیح میدهد قرارداد خود را براساس همان ۳۶۰۰ تومان منعقد کند. وی گفت: شما و طرف مقابل برای یک زمانی از آینده نرخ تبدیل ریال و دلار یا هر ارز دیگری را برای خود ثابت میکنید و اکنون یک مبلغ کمی را پرداخت میکنید که باعث ضمانت اجرایی تعهد شما خواهد بود بنابراین شما در چهار ماه آینده معادل ریالی را پرداخت میکنید و طرف مقابل شما هم معادل ارزی را میدهد و این معاملات در بورس اتفاق میافتد. معاون سازمان بورس گفت: بانک مرکزی معتقد است برای راهاندازی بورس مشتقه ارز باید در ابتدا به نظام تکنرخی ارز دست پیدا کنیم.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد