بورس، ابزار جذب و هدایت سرمایه به‌سمت توسعه صنعت
جهان‌صنعت – بازار سرمایه ایران ظرفیتی بزرگ برای تامین مالی پروژه‌های زیرساختی دارد؛ ظرفیتی که تاکنون تنها بخش اندکی از آن مورد استفاده قرار گرفته است. همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به بررسی چالش‌های کنونی بازار سرمایه پرداخت و تاکید کرد که نبود حمایت‌های کافی و شرایط نامناسب اقتصادی، توانایی این بازار برای تامین مالی پروژه‌ها را کاهش داده است. او با اشاره به لزوم حمایت دولت از بازار سرمایه، ابراز امیدواری کرد که با بهبود شرایط، این بازار بتواند نقش موثری در اجرای پروژه‌ها ایفا کند.
بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین ابزارهای اقتصادی برای جذب سرمایه‌های مردمی و هدایت آن به‌سوی طرح‌های عمرانی، تولیدی و زیربنایی به‌شمار می‌رود. این بازار با بهره‌گیری از سازوکارهایی مانند صندوق‌های پروژه، اوراق بدهی و شرکت‌های سهامی عام، می‌تواند نقدینگی خرد جامعه را به‌سمت طرح‌های کلان در حوزه‌هایی چون راه‌سازی، انرژی و مسکن هدایت کند.
با وجود ظرفیت گسترده، سهم این بازار در تامین مالی طرح‌های زیربنایی هنوز اندک است. تنها بخش کمی از توان آن برای پیشبرد پروژه‌های عمرانی به کار گرفته شده و بخش بزرگی از پروژه‌های نیمه‌تمام همچنان با کمبود منابع مواجه هستند.
موانعی همچون تحریم‌ها، نبود شفافیت و ریسک‌های اقتصادی، مانع از حضور گسترده سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی شده است. برای فعال شدن کامل این ظرفیت، اصلاح مقررات، افزایش اعتماد عمومی و ارائه تضمین‌های دولتی ضروری است. در این صورت بازار سرمایه می‌تواند به موتور محرک توسعه کشور تبدیل شود.
نقش پررنگ حمایت‌ها در بورس
دارابی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد که «وضعیت بازار سرمایه به حمایتی بستگی دارد که از آن صورت می‌گیرد. در حال حاضر چون این حمایت‌ها بسیار کمرنگ و ضعیف است، تعداد کدهای فعال و حجم معاملات به‌شدت کاهش یافته است.»وی افزود: «در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت بازار سرمایه بتواند به‌‌طور موثر در تامین مالی پروژه‌ها نقش‌آفرین باشد.»
اهمیت بازار سرمایه در فراهم‌کردن زمینه اجرای پروژه‌ها
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به نقش این بازار در اقتصاد جهانی توضیح داد که «بازار سرمایه در همه کشورها این کارکرد را دارد که زمینه اجرای پروژه‌های مختلف را فراهم کند.» او تاکید کرد: «با این حال، این موضوع زمانی محقق می‌شود که حمایت کافی از بازار سرمایه وجود داشته باشد و چشم‌انداز قابل پیش‌بینی در برابر سرمایه‌گذاران قرار گیرد.»
دارابی درباره موانع پیش‌روی بازار سرمایه گفت: «اکنون با وجود قیمت‌گذاری دستوری، نرخ بهره بالا، نرخ ارز غیرشفاف و چندنرخی، استقبال چندانی آنطور که باید، از بازار صورت نمی‌گیرد زیرا آینده آن روشن نیست.» او ادامه داد: «این وضعیت باعث شده است تامین مالی پروژه‌ها با مشکلات جدی روبه‌رو شود.»
پیچیدگی جذب سرمایه در شرایط تحریم
این کارشناس بازار سرمایه درخصوص برگزاری نمایشگاه بورس گفت که «بازار سرمایه برخلاف بخش‌های دیگر اقتصاد، محصول یا کالای فیزیکی برای عرضه ندارد بنابراین نمایشگاه‌ها فرصتی هستند تا نهادهای مالی بتوانند خدمات خود را معرفی کرده و با مردم و سرمایه‌گذاران ارتباط مستقیم برقرار کنند و از سوی دیگر بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی در این نمایشگاه‌ها فرصت دارند تا مشکلات و دغدغه‌های خود را با مسوولان در میان بگذارند.»
دارابی گفت: «حضور مسوولان نیز این امکان را فراهم می‌کند که از نزدیک با مسائل فعالان اقتصادی آشنا شوند و انتظارات دو طرف نسبت به هم شفاف‌تر شود. به همین دلیل، نمایشگاه‌ها نقش بسیار مهمی در تعامل میان سیاستگذاران و فعالان بازار مالی دارند.»
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به پرسش درباره تاثیر این نمایشگاه‌ها بر جذب سرمایه در شرایط تحریم گفت: «جذب سرمایه به‌‌ویژه در شرایط تحریم، مساله‌ای پیچیده و دشوار است.»
دارابی ادامه داد: «با این حال با توجه به کمبود منابع مالی در اقتصاد ایران، چنین نمایشگاه‌هایی می‌توانند زمینه‌ای برای حضور و آشنایی بیشتر مردم با بازار سرمایه و ابزارهای آن فراهم کنند. امیدواریم که با حضور صندوق‌ها و نهادهای مالی فعال، بخشی از این کمبود جبران شود.»
نمایشگاه‌ها فرصتی برای طرح موانع تامین مالی
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تاکید کرد: «حضور فعالان خارجی در این نمایشگاه‌ها نیز می‌تواند فرصتی برای جذب سرمایه‌های خارجی فراهم کند.»
او گفت: «یکی از مشکلات عمده اقتصاد ایران تامین مالی است و این نمایشگاه‌ها می‌توانند بستری باشند تا زیرساخت‌ها و مقررات لازم برای رفع این مشکل به مسوولان منعکس شود. درواقع نمایشگاه‌ها محلی هستند برای طرح و بررسی موانع موجود در مسیر تامین مالی و جذب سرمایه در کشور.»
دارابی در پایان ابراز امیدواری کرد: «با حمایت دولت بازار سرمایه می‌تواند رشد و نقش خود را در تامین مالی پروژه‌ها ایفا کند. دولت باید از بازار سرمایه پشتیبانی کند تا هم رشد بازار محقق شود و هم امکان تامین مالی فراهم آید.»
